De geneeskracht van aardamandel of knolcyperus

Knolcyperus wordt als een onkruid gezien. Dat is jammer want het is een eetbaar gewas. In Nederland groeit dit gewas prima, ondanks dat het te boek staat als een tropische en subtropische plant. Hij kan namelijk tegen een vorst tot -15 graden. In landbouwgebieden wordt het bestreden als ware het een ongewenste indringer. De aardamandel beschikt over nutritieve en medicinale eigenschappen. Deze eigenschappen werden reeds lang toegepast, bijvoorbeeld in de Ayurveda en zijn voor een deel door de westerse wetenschap bevestigd. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Geschiedenis aardamandel
• Naamgeving aardamandel
• Knolcyperusolie
• Voedingsstoffen aardamandel
• Toepassing aardamandel
• Traditioneel medicinaal gebruik aardamandel
• Antibacteriële werking aardamandelen
• Knolcyperus is een antioxidant
• Aardamandel is bron van antioxidanten
• Verspreiding

Geschiedenis aardamandel

Een van de oudste bewijzen van cultivatie van de knolcyperus stamt uit het antieke Egypte. Daar zijn bewijzen gevonden dat men deze kleine knolletjes reeds at rond 4000 jaar voor Christus. De Egyptenaren roosterden de knolletjes maar gebruikten ze ook om bier mee te bereiden. Een ander gebruik was samen met honing als een soort snoepje. Daarnaast werden ze medicinaal gebruikt en gebruikte men de knolletjes om kleren en het huis beter te doen laten geuren. In Noord-Afrika en het Midden-Oosten is men deze groente millennialang blijven gebruiken. Toen de Arabieren Spanje binnen vielen hebben zij daar het gebruik om knolcyperus te eten meegenomen. Zo is deze groente in Europa beland. Noord-Afrika en Europa zijn niet de oudste plekken waar aardamandel wordt gegeten. In Noord-Amerika zijn er bewijzen gevonden dat deze groente al 7000 jaar voor Christus werd opgesoupeerd.

Naamgeving aardamandel

De Latijnse naam van deze plant is Cyperus esculentus. In het Nederlands wordt het knolcyperus of aardamandel genoemd. De Spaanse naam is Chufa of Chufas, de meervoudsvorm. De smaak van de aardamandel ligt ergens tussen die van hazelnoten en amandelen in. Vandaar dat het de naam amandel mee kreeg. Omdat het onder de grond groeit wordt het ‘aard’-amandel genoemd. Knol is eveneens een woord dat wordt gebruikt voor gewassen die in de aarde groeien. In Duitsland wordt de naam Erdmandel gebruikt. In Engelstalige regio’s gebruikt men het meest de naam ‘tiger nuts’ of de naam yellow nutsedge.

Knolcyperusolie

Van knolcyperus wordt een olie gemaakt. Deze olie beschikt over antioxidantcapaciteiten. De olie is meervoudig onverzadigd en bestaat vooral uit oliezuur, palmitinezuur en linolzuur. In China werd in 2013 een onderzoek gedaan waarin wordt geconcludeerd dat deze olie over duidelijke indicaties beschikt dat het rijk is aan antioxidanten.

Voedingsstoffen aardamandel

Aardamandelen zijn rijk aan koolhydraten, gezonde oliën, mineralen en vitaminen. Het is vooral een rijke bron voor vitamine E kalium en fosfor. Er zitten veel fytosterolen in de aardamandelen.

Toepassing aardamandel

De knolletjes kunnen rauw worden gegeten. Je kan ze ook koken. Daarnaast kun je ze drogen en verpoederen om ze als meel te gebruiken. In Spanje wordt er traditioneel een melkachtige drank van aardamandelen gemaakt die men ‘Horchata’ noemt.

Traditioneel medicinaal gebruik aardamandel

In de Ayurveda, de traditionele Indiase geneeskunde wordt de knolcyperus gezien als een medicijn bij flatulentie, diarree, dysenterie een algemeen zwak gevoel en indigestie. Daarnaast is het een Aurvedisch middel tegen overvloedige dorstgevoelens. Over het algemeen is de knolcyperus goed voor de spijsvertering, in die zin dat het een versterkend middel is voor de spijsvertering. Ook is het een afrodisiacum, verbetert het de eetlust, gaat het oogproblemen tegen, wordt het ingezet bij een branderig gevoel en wordt het als natuurmiddel gebruikt bij lepra of melaatsheid.

Antibacteriële werking aardamandelen

Uit Indiaas wetenschap onderzoek blijkt dat aardamandel effectief werkt tegen een reeks aan bacteriën, namelijk: P. aeruginosa, Proteus, K.pneumoniae, Salmonella, S.aureus, E.coli, C. freundii.

Knolcyperus is een antioxidant

Behalve de knolcyperus bestaat er een licht bittere variant die in Engelstalige landen 'purple nut sedge' wordt genoemd. In Nederland is de plant weinig bekend maar je zou het paarse aardamandel kunnen noemen. De Latijnse naam is Cyperus rotundus. Deze plant is nauw verwant aan de aardamandel. In Duitsland heet deze plant geen Erdmandel maar Knolliges Zyperus, een naam die veel lijkt op de Nederlandse naam.

Aardamandel is bron van antioxidanten

Tunesische onderzoekers uit 2014 laten zien dat aardamandelen een natuurlijke antioxidant zijn. Ze bestudeerden de antioxidantwerking van verschillende oplossingen zoals een oplossing in alcohol en een oplossing in water. Interessant aspect was dat de alcoholoplossing minder goed werkt omdat alcohol het DNA van een lichaamscel degenereert. Toch kon men meten dat beide oplossingen apoptose bij kankercellen induceerde. Apoptose is het ‘dood gaan’ of zichzelf opheffen van een kankercel. Bij kankercellen is dit mechanisme verstoord; ze blijven voortwoekeren.

Verspreiding

De aardamandel heeft zich vooral vanaf de jaren 70 van de 21e eeuw massaal verspreid in Europa. Ook in Nederland en België kan deze plant welig tieren. De vele voedzame en medicinale eigenschappen van de aardamandel worden niet op hun waarde geschat. Boeren zien het als een schadelijk onkruid dat bestreden moet worden. De knolcyperus komt overal voor in Europa, Afrika, Noord-Amerika, Japan, het Midden-Oosten en India. De plant komt voor in plantages van mais, aardappel, suikerbiet en zonnebloemen. Een plantje kan 600 zaadjes bevatten. Volgens een onderzoeker komt de plant in sommige plaatsen in Zimbabwe veel voor; soms staan er wel 100 miljoen planten op een hectare. Dat betekent dat in tijden van nood Zimbabwanen altijd de beschikking hebben over gezond eten. Ook in Nederland zouden we dat kunnen toepassen, ware het niet dat de meeste mensen onkruidbestrijders op dit prachtige gewas loslaten. We moeten in Nederland nog steeds wachten op de eerste boer die aardamandelen wil verbouwen voor de commerciële markt.