Yogahoudingen – virasana I (heldhouding)

Virasana I is een bekkenstand en bevordert de spijsvertering. In tegenstelling tot de meeste yogahoudingen kan deze asana direct na de maaltijd worden uitgevoerd. Het is een uitstekende meditatiehouding en ideaal voor hen die het moeilijk vinden om met gekruiste benen te zitten, zoals in padmasana (lotushouding) of siddhasana (voltooide houding). Forceren van de kniegewrichten is een van de gevaren van virasana. Maar wie enkele praktische tips en aandachtspunten in acht neemt, zal ten volle van virasana I met de vele voordelen kunnen profiteren. Virasana I is bovendien een populaire oefening in de zwangerschapsyoga. De asana vermindert oedeem in de enkels en benen.

Inhoud

• Oorsprong van virasana I (heldhouding)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidseffecten van virasana I (heldhouding)
• Therapie

Oorsprong van virasana I (heldhouding)

Het Sanskriet-woord vira betekent 'held' of 'krijger'. Asana wil zeggen '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Virasana I is een meditatiehouding uit de hatha-yoga. Een houding die ook heel geschikt is voor het uitvoeren van pranayama's (ademoefeningen). Een van de kernpunten van yoga is dat tijdens het voltooien van de asana's alleen de spieren worden aangespannen die voor de oefening noodzakelijk zijn. De andere spieren dient men juist te ontspannen. In dat opzicht zijn geleidelijkheid en ontspanning van groot belang bij het uitvoeren van virasana I om bijvoorbeeld overstrekking van de knieën te voorkomen.

Techniek

Forceren is bij alle yogahoudingen uit den boze. Dat geldt ook en vooral bij het leren beheersen van virasana. Volg de weg van de geleidelijkheid om schade aan de kniegewrichten te voorkomen!

1. Ga geknield op de vloer zitten, scheenbenen en voeten op de grond, knieën tegen elkaar aan.
2. Plaats de voeten ongeveer een halve meter uit elkaar.
3. Laat het zitvlak geleidelijk tussen de voeten zakken. Gebruik in het begin beide handen als steun. De binnenkant van de kuiten raakt de buitenkant van de dijen, en de wreef van elke voet de vloer. De tenen wijzen naar achteren.
4. Als deze houding in het begin te moeilijk is, bijvoorbeeld als de kniegewrichten stijf zijn, ga dan op de voeten of op een kussen zitten. Naarmate de gewrichten soepeler worden, zult u steeds dieper tussen de voeten kunnen doorzakken tot het zitvlak de vloer raakt en u comfortabel zit.
5. Virasana is ook geschikt als zithouding voor het uitvoeren van de yoga-ademoefeningen.
6. Leg als u virasana I als meditatiehouding gebruikt de handrug van elke hand op de knieën en in jnana mudra. Vergeet het kinslot (jalandhara bandha) niet tijdens de ademoefeningen. Overigens mogen de handen ook simpelweg de knieën omvatten.
7. Blijf zolang in virasana I als u dat comfortabel vindt.

Aandachtspunten

Om overstrekking van de knieën te voorkomen, is het belangrijk dat de naar achteren gestrekte voeten zich in het verlengde van de schenen (onderbenen) bevinden en de dijbenen naar binnen zijn gedraaid. Comfortabel zitten is het sleutelwoord: zo nodig op de voeten en niet ertussen. Vooral beginnende yogi's hebben de neiging de spieren en gewrichten te forceren om snel resultaat te boeken. Plaats eventueel een opgerolde deken of een kussen tussen de voeten. Als u maar niets forceert. Pijn in de knieën is in dat opzicht altijd een veeg teken.

Beginfase
Laat in de beginfase de handen op de vloer steunen om indien nodig de houding meteen te corrigeren. In het begin kunt u misschien maar enkele seconden in virasana I blijven. Mettertijd worden de knieën en enkels echter steeds leniger. Houd tijdens het uitvoeren van deze asana het bekken en de rug recht.

Uitwerking

Virasana I is een meditatiehouding die het lichaam rust schenkt en de geest wakker houdt. Ook is virasana I uiteindelijk – na lang oefenen – een weldaad voor iedereen met stijve kniegewrichten en stramme beenspieren. Het is een van de weinige yogahoudingen die meteen na het eten bij een volle maag mogen worden uitgevoerd.

Gezondheidseffecten van virasana I (heldhouding)

Yoga kent tal van meditatiehoudingen. De bekendste zijn padmasana (lotushouding) en sukhasana (gemakkelijke meditatiehouding). Vergeleken met de genoemde asana's is virasana I een makkelijke zithouding voor beginners. De benen hoeven immers niet gekruist te worden. Velen zullen dat als natuurlijker beschouwen. Het belangrijkste bij alle meditatiehoudingen is dat u comfortabel zit en dat u de rug recht houdt.

Therapie

Virasana I heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Slechte spijsvertering.
• Opgeblazen gevoel.
• Stijve knieën en stramme beenspieren.
• Spataderen.
• Stress.
• Virasana I vermindert oedeem in de voeten en enkels tijdens de zwangerschap...
• ... en is een therapeutische yogahouding bij astma en hoge bloeddruk.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yogahoudingen – supta virasana (liggende heldhouding)
• Yogahoudingen – paryankasana (sofahouding)