Ademoefeningen – jalandhara bandha (kinslot)

In hatha yoga maakt men gebruik van bandha's of 'klemmen'. Volgens de yogafilosofie zijn ze bedoeld om de pranastromen te reguleren en de levensenergie te concentreren rond het hart en de longen. Jalandhara bandha is een van de belangrijkste bandha's. Deze klem maakt integraal deel uit van veel yogahoudingen en ademoefeningen. Dankzij het kinslot blijft de bloeddruk onder controle en voorkomt men duizeligheid tijdens het uitvoeren van de verschillende pranayama's. Tal van yogageschriften vermelden de vele zegeningen van jalandhara bandha, waarbij de kin tegen het bovenste gedeelte van het borstbeen wordt gedrukt. In de reguliere yogapraktijk gebruikt men het kinslot zodra de adem gedurende langere tijd wordt vastgehouden (kumbhaka).

Inhoud

• Wat is een bandha?
• De roemruchte jalandhara bandha
• Techniek
• Aandachtspunten
• Fysiologische effecten van jalandhara bandha
• Neus, keel en oren
• Hart
• Nekwervels
• Schildklier
• Gezondheidsvoordelen van jalandhara bandha (kinslot)
• Therapie

Wat is een bandha?

Bandha betekent vrij vertaald 'afsluiten', 'binden', 'blokkeren' of 'samentrekken'. Het betreft een 'klem', een samenspel van spiercontracties die van invloed zijn op de bloedsomloop, het hormoonstelsel en bepaalde zenuwbanen. Vrijwel altijd is de bedoeling ervan de beheersing van lichaamsopeningen om aldus de pranische energie vast te houden, te leiden, te controleren en te gebruiken ter bescherming van fysiologische processen, zoals de bloeddruk, en om de levensenergie (prana) op gecontroleerde wijze naar de chakra's te sturen.

De roemruchte jalandhara bandha

De Gheranda-samhita, een van de toonaangevende klassieke yogahandboeken, somt vier bandha's op die tijdens yogahoudingen en ademoefeningen gebruikt dienen te worden om te voorkomen dat de prana zich willekeurig door het lichaam verspreidt. Aldus gebruikt de yogi deze prana specifiek voor het omhoogstuwen van de kundalini naar de hoofdchakra's langs de ruggengraat. Een van de belangrijkste bandha's is jalandhara bandha of het kinslot, gebruikt in bijvoorbeeld ujjayi pranayama en vele andere yogische ademoefeningen.

Onplezierige 'bijwerkingen'
Bij het inhouden van de adem zal zonder jalandhara bandha druk in de ogen en oren ontstaan en kan het hart sneller gaan kloppen (willekeurige verspreiding van prana), terwijl bijvoorbeeld tijdens het beoefenen van kumbhaka juist het tegendeel het geval dient te zijn. Het is dus belangrijk altijd de technische richtlijnen te volgen bij het uitvoeren van asana's en pranayama's om te voorkomen dat deze onplezierige 'bijwerkingen' zich voordoen.

Techniek

De yogi gebruikt jalandhara bandha doorgaans in elke fase van de ademoefeningen, maar vooral tijdens kumbhaka, ofwel het inhouden van de adem bij volle of lege longen. Het onderstaande betreft de techniek van het kinslot na de volledige in- en uitademing, waarbij aangemerkt dient te worden dat u tijdens het inademen en uitademen de 'klem' wat losser maakt om de luchtpassage te vergemakkelijken. Verder gebruikt u jalandhara bandha altijd in combinatie met mula bandha (bronslot).

1. Ga in padmasana (lotushouding) of siddhasana (voltooide houding). Leg de handen op de knieën of plaats ze in jnana mudra.
2. Adem volledig in en houd de adem vast (khumbhaka).
3. Slik het speeksel in en houd die spiercontractie in stand. Het is de beste manier om de keelspieren op de juiste manier samen te trekken tijdens jalandhara bandha.
4. Druk de kin in de uitholling aan het boveneinde van het borstbeen bij het sleutelbeengewricht. Daarbij worden de wervels uitgerekt en zijn de luchtpijp en de slokdarm gesloten.
5. Volg wat betreft het richten van de aandacht (concentratie/meditatie) de aanwijzingen inzake de techniek van de verschillende yogahoudingen en ademoefeningen, zoals het concentreren op de verschillende chakra's.
6. Rek zodra u uit jalandhara bandha komt de nek en hals uit, waarna het hoofd zich weer in de gewone houding bevindt.

Aandachtspunten

Jalandhara bandha wordt vooral gebruikt bij ademoefeningen, zoals tijdens ujjayi pranayama. De belangrijkste punten tijdens het uitvoeren van het kinslot is dat de keelspieren worden samengedrukt, de halsspieren samengetrokken en de halswervels uitgerekt (in feite de hele wervelkolom). Win echter eerst medisch advies in als u lijdt aan schildklierproblemen of als u nekklachten hebt, zoals een nekhernia.

Fysiologische effecten van jalandhara bandha

Met behulp van jalandhara bandha controleert u de pranastromen om te voorkomen dat de levensenergie (prana) willekeurig uitwaaiert door het lichaam. Dit is vooral van belang als u zich aan kundalini yoga hebt gewijd, die tot doel heeft de hoofdchakra's te stimuleren. Dit onder controle houden van prana (levensenergie) uit zich in vier belangrijke, fysiologische reacties:

Neus, keel en oren

Tijdens het uitvoeren van jalandhara bandha is het van belang dat u geen druk voelt in de buis van Eustachius of in de oren. In dat geval voert u het kinslot niet goed uit. Neus, keel en oren zijn met elkaar verbonden. Tijdens de kumbkaka 'verzegelt' u – de betekenis van bandha – de adem in de longen en voelt u dus geen druk in het hoofd, de oren en keel.

Hart

Tijdens het kinslot wordt druk uitgeoefend op de arteria carotis, die zich zowel links als rechts in de hals bevindt en die de bloedtoevoer naar de hersenen waarborgt. Druk op deze arteriën zorgt voor een langzamere hartslag, in samenspel met drukreceptoren die elke fysiologische drukwijziging 'meten'. Zonder jalandhara bandha kan het inhouden van de adem (kumbhaka) hartkloppingen veroorzaken (snelle hartslag). Jalandhara bandha heeft dus een beschermende invloed op het hart en de bloeddruk. Daarnaast veroorzaakt jalandhara bandha druk op bepaalde zenuwen in de hals. In de Indiase orthodoxe yogapraktijk wordt de laatstgenoemde aanvullende techniek van het kinslot gebruikt om een hypnotische trance uit te lokken, die volgens de Indiase klassieke yogageschriften bovenzinnelijke waarnemingen mogelijk maakt.

Nekwervels

Dankzij het uitrekken van de nekwervels vindt er een uitrekking van de hele wervelkolom plaats. Dit stimuleert het ruggenmerg en de zenuwcentra. De techniek zou ook rechtstreeks verband houden met het mogelijk maken van een gemakkelijke pranische passage naar de hoofdchakra's.

Schildklier

Tijdens het kinslot wordt de schildklier enigszins samengedrukt en de werking ervan gestimuleerd. Het is belangrijk dat mensen met schildklierproblemen, zoals een hypo- of hyperthyreoïdie, eerst medisch advies inwinnen voordat ze overgaan tot het beheersen van deze bandha's. Dat geldt overigens voor het beoefenen van alle pranayama's.

Gezondheidsvoordelen van jalandhara bandha (kinslot)

De Indiase yogageschriften Gheranda-samhita, Shiva-samhita en andere oude werken over hatha yoga zijn vol lof over jalandhara bandha. Deze bandha wordt als een noodzakelijke 'klem' beschouwd tijdens ademoefeningen (pranayama) met kumbhaka om het hart, de bloedsomloop en de hersenen te beschermen. Bovendien wekt het kinslot de pranische energiecentra (chakra's) op.

Therapie

Volgens de klassieke yogahandboeken heeft jalandhara bandha een therapeutische en ondersteunende, maar niet per se een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Gebrekkig concentratievermogen.
• Keelklachten, zoals verkoudheid.
• Het kinslot heeft een regulerende uitwerking op de schildklier.

Lees verder

• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen – ujjayi pranayama (de triomfator)
• Ademoefeningen – vasthouden van de adem (kumbhaka pranayama)
• Yogahoudingen – uddiyana bandha (buikspierklem)