Verhoogde leukocyten (witte bloedcellen) in urine: Oorzaken

Leukocyten, ook wel witte bloedcellen genoemd, zijn een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. Ze bestrijden infecties en ontstekingen in het lichaam. Normaal gesproken zijn er slechts kleine hoeveelheden leukocyten in de urine aanwezig. Een te hoog aantal leukocyten in de urine, ook wel leukocyturie genoemd, kan wijzen op een onderliggend probleem, zoals een urineweginfectie, nierstenen of een blaasontsteking. Deze oorzaken variëren in ernst en veroorzaken meestal bijkomende symptomen. Verder moet een patiënt meteen een arts raadplegen bij aanhoudende, veranderde of ernstige urinegerelateerde symptomen. Een urineonderzoek onthult dan de aanwezigheid van een verhoogd aantal leukocyten. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak van het verhoogde aantal leukocyten in de urine.

• Wat zijn leukocyten?
• Basofielen
• Eosinofielen
• Oorzaken van verhoogde leukocyten in de urine
• Geslachtsgemeenschap
• Nierinfectie
• Urine ophouden
• Urineweginfectie
• Verstopte urinewegen
• Zwangerschap
• Andere oorzaken
• Symptomen
• Diagnose van verhoogde witte bloedcellen in de urine
• Onderzoeksmethoden
• Interpretatie van de resultaten
• Belangrijk
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Preventieve maatregelen

Wat zijn leukocyten?

Leukocyten, ook wel witte bloedcellen genoemd, zijn belangrijke spelers in het immuunsysteem. Ze bestrijden infecties en ontstekingen door verschillende taken uit te voeren:

• neutrofielen: De eerste verdedigingslinie tegen infecties. Ze doden en verteren bacteriën en schimmels.
• monocyten: Ontwikkelen zich tot macrofagen die dode cellen en bacteriën opruimen. Ze stimuleren ook het immuunsysteem en veroorzaken koorts bij infecties.
• lymfocyten: B-cellen produceren antilichamen om infecties te bestrijden. T-cellen doden geïnfecteerde cellen. Een tekort aan lymfocyten (lymfocytopenie) maakt vatbaarder voor infecties.

Naast deze drie hoofdtypen zijn er ook basofielen en eosinofielen, die elk een specifieke rol spelen in de afweer.

Basofielen

Dit type leukocyt speelt een belangrijke rol bij allergische reacties:

• histaminevrijgifte: Basofielen geven histamine vrij, een stof die allergische symptomen zoals jeuk, roodheid, zwelling en ontsteking veroorzaakt.
• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen): Basofielen zijn ook betrokken bij het ontstaan van astma, een chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen.

Naast allergieën zijn basofielen mogelijk ook betrokken bij de afweer tegen parasitaire infecties.

Eosinofielen

Eosinofielen zijn een ander type leukocyt (witte bloedcel) met een specifieke functie in het immuunsysteem. Ze spelen een belangrijke rol bij:

• bestrijding van parasitaire infecties: Eosinofielen zijn bestand tegen de gifstoffen die sommige parasieten produceren. Ze doden parasieten door giftige stoffen af te geven en ze te omhullen met eiwitten, waardoor andere immuuncellen ze kunnen vernietigen.
• allergische reacties: Eosinofielen dragen bij aan allergische reacties door ontstekingsstoffen af te geven die symptomen zoals jeuk, slijmproductie en ontsteking veroorzaken.

Oorzaken van verhoogde leukocyten in de urine

Geslachtsgemeenschap

Geslachtsgemeenschap kan leiden tot een verhoogd aantal leukocyten in de urine, vooral bij vrouwen. Bacteriën kunnen tijdens de seksuele activiteit in de urethra terechtkomen en daar een infectie veroorzaken.

Nierinfectie

Nierinfecties, zoals pyelonefritis, kunnen resulteren in een hoog aantal leukocyten in de urine. Dit type infectie begint in de urinewegen en kan naar de nieren reizen wanneer het onbehandeld blijft. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem of die veelvuldig katheters gebruiken, lopen een verhoogd risico op nierinfecties.

Urine ophouden

Langdurig urine ophouden kan ook bijdragen aan een verhoogd aantal leukocyten. De blaas verzwakt hierdoor, waardoor het moeilijker wordt om de blaas volledig te ledigen. De achtergebleven urine in de blaas verhoogt het risico op infectie, wat leidt tot een toename van leukocyten in de urine.

Urineweginfectie

Een urineweginfectie, zoals blaasontsteking, is een veelvoorkomende oorzaak van leukocyten in de urine. Deze aandoening komt vaker voor bij vrouwen. Bacteriën dringen de urinewegen binnen en veroorzaken een infectie.

Verstopte urinewegen

Bij een verstopping (obstructie) van de urinewegen blijven leukocyten, evenals bloed in de urine (), aanwezig. Oorzaken van geblokkeerde urinewegen zijn onder andere:

• Trauma aan het bekken
• Blaasstenen (harde afzettingen van mineralen in de blaas)
• Nierstenen: Kleine, harde afzettingen in de nieren kunnen pijn, ontsteking en bloed in de urine veroorzaken, wat in sommige gevallen kan leiden tot een toename van leukocyten.
• Tumoren
• Ongewenste voorwerpen in de urinewegen

Zwangerschap

Een verhoogd aantal leukocyten in de urine is gewoon tijdens de zwangerschap. Echter, als deze niveaus consistent hoog zijn en gepaard gaan met andere symptomen, is het belangrijk om medische hulp te zoeken. Dit kan namelijk wijzen op een urineweginfectie, een van de meest voorkomende medische problemen tijdens de zwangerschap.

Vrouwen hebben tijdens de zwangerschap een vergroot blaasvolume maar een verlaagde blaasspanning door het gewicht van de baby. Hierdoor is het soms moeilijk om de blaas volledig te ledigen, wat kan leiden tot de groei en vermenigvuldiging van bacteriën. Een blaasontsteking (cystitis) is dan een mogelijk gevolg, met een toename van leukocyten in de urine tot gevolg. Behandeling is zeker nodig bij zwangere vrouwen om complicaties te voorkomen.

Andere oorzaken

Een aantal andere aandoeningen kunnen leiden tot witte bloedcellen in de urine:

• Diabetes mellitus ([SPECIAL=9390]): Patiënten met suikerziekte ervaren meer urineweginfecties dan patiënten zonder diabetes. Urineweginfecties zijn bij diabetici ook vaak moeilijker te behandelen.
• Vergrote prostaat: Mannen met een vergrote prostaat ([ARTIKEL=180333]) hebben soms een hogere hoeveelheid witte bloedcellen in de urine.

Symptomen

Leukocyten in de urine veroorzaken vaak geen merkbare symptomen. De symptomen die optreden, zijn meestal het gevolg van de onderliggende infectie of ziekte.

Mogelijke symptomen zijn:

• Frequente aandrang om te plassen ([ARTIKEL=183694]pollakisurie)
• Branderig gevoel bij het plassen (dysurie)
• Bloed in de urine (hematurie)
• Sterk ruikende urine (stinkende urine)
• Troebele urine ()
• Pijn in het bekkengebied ([ARTIKEL=188916]bekkenpijn), vooral bij vrouwen
• Pijn in de buik

Bij nierstenen ervaart de patiënt daarnaast vaak:

• Intense pijn ([SPECIAL=9573])
• Braken ([ARTIKEL=190242])
• Misselijkheid ([ARTIKEL=189617])

Andere symptomen, die minder vaak voorkomen, zijn:

• Koorts ([ARTIKEL=170887])
• Rillingen ([ARTIKEL=173033])
• Pijn tijdens het vrijen

Het is belangrijk om deze symptomen te herkennen en bij het optreden ervan meteen medische hulp in te roepen. Hoe langer een infectie onbehandeld blijft, hoe groter het risico op complicaties.

Diagnose van verhoogde witte bloedcellen in de urine

Witte bloedcellen, ook wel leukocyten genoemd, spelen een belangrijke rol in de afweer van het lichaam tegen infecties en ziekten. De aanwezigheid van witte bloedcellen in de urine kan wijzen op een onderliggende aandoening.

Onderzoeksmethoden

• Urineonderzoek: De arts meet het aantal witte bloedcellen in de urine. Dit kan op verschillende manieren, zoals:
• Urinestix: Een teststrook die verkleurt in de aanwezigheid van witte bloedcellen.
• Sedimentonderzoek: Na centrifugeren van de urine worden de cellen in het sediment microscopisch onderzocht.
• Bloedonderzoek: In sommige gevallen kan een bloedonderzoek nodig zijn om de oorzaak van de verhoogde witte bloedcellen in de urine te bepalen. Dit kan bijvoorbeeld helpen bij het diagnosticeren van een nierinfectie.
• Beeldvorming: Bij verdenking van nierstenen kan de arts een röntgenfoto of CT-scan voorschrijven om de stenen in beeld te brengen.

Interpretatie van de resultaten

• Positieve leukocytenesterase-test: Dit wijst meestal op een urineweginfectie, maar kan ook andere oorzaken hebben.
• Verhoogd aantal witte bloedcellen in de urine: Dit kan duiden op een infectie in de urinewegen, nieren of prostaat.
• Aanwezigheid van rode bloedcellen in de urine: Dit kan wijzen op een blaasontsteking, nierstenen of een andere aandoening van de urinewegen.

Belangrijk

De diagnose van de oorzaak van verhoogde witte bloedcellen in de urine wordt altijd gesteld door een arts op basis van de bevindingen van verschillende onderzoeken en de symptomen van de patiënt. Zelfbehandeling is af te raden. Raadpleeg altijd een arts als u symptomen ervaart die kunnen wijzen op een urineweginfectie of andere aandoening.

Behandeling

Zelfzorg

• Goede hygiëne: Regelmatig handen wassen, vooral voor en na toiletbezoek, en na contact met de geslachtsdelen, helpt om de verspreiding van bacteriën te voorkomen.
• Gezonde voeding: Eet een voedingspatroon dat rijk is aan fruit, groenten en volkoren granen. Vermijd overmatige inname van bewerkte voedingsmiddelen, suikerhoudende dranken en rood vlees.
• Voldoende vochtinname: Drink ten minste 8 glazen water per dag. Dit helpt om de urinewegen te spoelen en bacteriën te verwijderen.
• Cranberrysap: Cranberrysap kan helpen om urineweginfecties te voorkomen. Kies voor ongezoet cranberrysap zonder toegevoegde suikers.
• Probiotica: Probiotica, zoals yoghurt met levende culturen, kunnen de darmflora helpen verbeteren en mogelijk het risico op urineweginfecties verminderen.
• Let op: Deze zelfzorgmaatregelen kunnen een urineweginfectie niet genezen. Raadpleeg altijd een arts als u symptomen ervaart die kunnen wijzen op een urineweginfectie of andere aandoening.

Professionele medische zorg

De behandeling van verhoogde witte bloedcellen in de urine hangt af van de onderliggende oorzaak:

• Urineweginfectie (UWI): De meeste urineweginfecties worden behandeld met antibiotica. De arts zal het type bacterie dat de infectie veroorzaakt identificeren en het juiste antibioticum voorschrijven.
• Nierstenen: Nierstenen kunnen pijn en ongemak veroorzaken. De arts kan medicijnen voorschrijven om de pijn te verlichten en de stenen te helpen afbreken of te verwijderen. In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn.
• Andere oorzaken: Afhankelijk van de oorzaak van de verhoogde witte bloedcellen in de urine, kan de arts andere medicijnen of behandelingen voorschrijven.

Preventieve maatregelen

• Regelmatige controle: Regelmatige medische controles kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen van aandoeningen die leiden tot verhoogde witte bloedcellen in de urine.
• Hygiëne en voeding: Het handhaven van goede hygiëne en een gezond dieet kan helpen bij het voorkomen van urineweginfecties.
• Vroegtijdige behandeling: Het snel behandelen van symptomen en infecties kan complicaties voorkomen en de kans op chronische problemen verminderen.

Voor verdere vragen of twijfels over verhoogde leukocyten in de urine, is het altijd raadzaam om contact op te nemen met een medische professional.