Fibroadenoom: Goedaadig knobbeltje in borst bij vrouwen

Soms hebben vrouwen een fibroadenoom of meerdere fibroadenomen in de borst. Dit zijn goedaardige borsttumoren die meestal geassocieerd zijn met hoge oestrogeenspiegels en het gebruik van de anticonceptie voor twintigjarige leeftijd. Fibroadenomen zijn pijnlijke of pijnloze beweeglijke knobbeltjes in de borst, die meestal op een bepaald moment stoppen met groeien. De borstgezwelletjes behoeven in principe geen behandeling, maar wanneer ze toch blijven groeien, andere veranderingen optreden of patiënten erg bezorgd zijn, zijn diverse behandelingsopties beschikbaar. Een vrouw kan het borstknobbeltje bijvoorbeeld laten verwijderen of bevriezen. De vooruitzichten van patiënten met een fibroadenoom zijn zeer goed, aangezien dit bultje meestal niet geassocieerd is met een verhoogd risico op borstkanker.

• Epidemiologie van fibroadenomen
• Oorzaken van goedaardige knobbeltjes in borst
• Risicofactoren van borsttumor
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van goedaardig borstgezwel
• Prognose van fibroadenoom

Epidemiologie van fibroadenomen

Fibroadenomen vertegenwoordigen zo’n 70% van alle borstgezwellen. Deze veelvoorkomende tumoren komen meestal voor bij vrouwen in hun late tienerjaren, in het tweede decennium en in het vroege derde decennium. Een fibroadenoom komt verder vaker tot uiting bij Afro-Amerikaanse vrouwen.

Oorzaken van goedaardige knobbeltjes in borst

De exacte oorzaak hiervan is onbekend anno oktober 2020. Borsten bestaan uit lobben (melkproducerende klieren) en melkkanalen (buizen die melk naar de tepel voeren). Deze zijn omgeven door klierweefsel, bindweesel en vetweefsel. Dit weefsel geeft borsten hun grootte en vorm. Fibroadenomen ontwikkelen zich uit een lob.

Risicofactoren van borsttumor

De abnormale maar goedaardige borsttumoren zijn mogelijk in gezinnen aanwezig. Mogelijk is het verschijnen van fibroadenomen in de borst geassocieerd met het gebruik van anticonceptie voor twintigjarige leeftijd. Oestrogeen speelt mogelijk een rol omdat mannen uiterst zelden kampen met het borstgezwel, ook al hebben ze ook borstweefsel. Deze tumoren krimpen ook bij vrouwen in de menopauze, want dan produceert het lichaam van nature minder oestrogeen. Ze groeien daarentegen mogelijk tijdens een zwangerschap, tijdens het geven van borstvoeding of tijdens het gebruik van hormonale vervangingstherapie.

Symptomen

Meestal voelt een vrouw gewoon een knobbeltje van ongeveer één tot drie centimeter in diameter in haar borst. Dit voelt mogelijk gevoelig of pijnlijk aan, en soms schommelt de pijn met de menstruatiecyclus. Vlak voor de menstruatie doet het borstknobbeltje dan wat meer pijn dan na de menstruatie. Niet alle vrouwen ervaren overigens borstpijn door de tumor. Fibroadenomen zitten meestal niet vastgehecht op een plaats en bewegen wanneer een vrouw ze aanraakt. De knobbeltjes voelen als het ware glad en 'rubberachtig' aan. Fibroadenomen krijgen vaak een bepaalde grootte en stoppen dan met groeien. De meerderheid van de goedaardige gezwellen blijft niet groeien. Sommige vrouwen ontwikkelen één fibroadenoom, maar er zijn ook vrouwen die soms zelfs tot tien fibroadenomen in elke borst hebben.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De onderhuidse knobbeltjes zijn zichtbaar op een mammografie, maar omdat ze zich meestal ontwikkelen bij vrouwen jonger dan veertig jaar (vóór de leeftijd waarop de screening wordt aanbevolen om borstkanker op te sporen), ontdekken patiënten ze meestal gewoon zelf. Een echografie van de borst voor artsen ook nuttig. Dit beeldvormend onderzoek bepaalt of het een goedaardige tumor is of een borstgezwel is die mogelijk kwaadaardig is. Een goedaardige knobbel is glad en heeft goed gedefinieerde randen. Wanneer de tumor niet aan alle criteria voor een goedaardig letsel voldoet, of wanneer de arts twijfelt, voert hij een naaldbiopsie uit om te bevestigen dat het om een fibroadenoom gaat. Artsen houden rekening met de leeftijd van de patiënt, de familiegeschiedenis van borstkanker en andere risicofactoren bij de beslissing om een biopsie uit te voeren.

Differentiële diagnose

Een fibroadenoom kan worden verward met:

• een borstcarcinoom (borstkanker)
• een borstcyste
• een borstlymfoom
• een fyllodes-tumor
• metastasen (uitzaaiingen van kanker) naar de borst van een andere primaire site

Behandeling van goedaardig borstgezwel

Wanneer de goedaardige tumor de patiënt niet stoort of wanneer het borstgezwelletje geen verdachte kenmerken heeft, is een afwachtend beleid voldoende, al is het steeds belangrijk om met een knobbeltje in de borst een arts te bezoeken ter controle. Wanneer tumoren echter groeien, of veranderingen in de borst (vorm en uiterlijk) optreden, is het vaak essentieel om deze chirurgisch te laten verwijderen. Naast een operatie kiezen vrouwen mogelijk voor een vacuümondersteunde biopsie, waarbij de arts de tumor verwijdert via een kleine punctieplaats. Ook cryoablatie is een behandelingsoptie, waarbij de arts het borstletsel bevriest onder plaatselijke verdoving met een kleine punctie. De behandeling hangt vaak af van de voorkeur van de patiënt. Een jonge vrouw die een sterke familiegeschiedenis van borstkanker heeft en erg angstig is, wil mogelijk dat de arts de fibroadenoom of fibroadenomen verwijdert, zodat ze de gemoedsrust krijgt dat het weg is en ze zeker weet dat het niet kwaadaardig is. Een jonge vrouw die geen voorgeschiedenis heeft van borstkanker en een pijnloos, klein fibroadenoom heeft, vindt het mogelijk niet erg dat het gezwelletje blijft zitten.

Prognose van fibroadenoom

Goedaardige letsels veranderen niet in kanker, al is het wel mogelijk dat het risico op kanker verhoogt. De meest voorkomende fibroadenomen die bij jonge vrouwen tot stand komen, zijn echter niet geassocieerd met een significant verhoogd risico op borstkanker in de toekomst. Verder krimpt het goedaardig gezwelletje in de borst mogelijk nog in omvang na verloop van tijd.

Lees verder

• Borstkanker (mammacarcinoom) bij vrouwen: Tumor in borst
• Borstcyste: Goedaardige opeenhoping van vloeistof in borst
• Knobbeltje (gezwel) in borst door infectie, letsel of tumor
• Borstabces: Oorzaken van pijnlijke knobbel met pus in borst
• Nodules: Goedaardige en kwaadaardige knobbeltjes