Fibroadenoom: Goedaadig knobbeltje in borst bij vrouwen
Soms hebben vrouwen een of meerdere fibroadenomen in de borst. Deze goedaardige borsttumoren worden vaak geassocieerd met hoge oestrogeenspiegels en het gebruik van anticonceptie vóór de leeftijd van twintig jaar. Fibroadenomen zijn knobbeltjes in de borst die meestal beweeglijk zijn en pijnloos of soms pijnlijk kunnen zijn. De gezwellen stoppen doorgaans na verloop van tijd met groeien. In principe hebben deze borstgezwellen geen medische behandeling nodig, maar als ze blijven groeien, andere veranderingen vertonen of als patiënten zich er veel zorgen over maken, zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar. Een vrouw kan bijvoorbeeld besluiten om het borstknobbeltje te laten verwijderen of te laten bevriezen. De vooruitzichten voor patiënten met een fibroadenoom zijn over het algemeen zeer goed, aangezien deze tumoren meestal niet gepaard gaan met een verhoogd risico op borstkanker.
Epidemiologie van fibroadenomen
Fibroadenomen zijn de meest voorkomende goedaardige tumoren in de borst bij vrouwen, vooral bij jonge vrouwen. De prevalentie van fibroadenomen verschilt wereldwijd, maar ze komen vaak voor bij vrouwen tussen de 15 en 35 jaar oud. Het is belangrijk te benadrukken dat hoewel fibroadenomen vaker voorkomen bij vrouwen, ze ook bij mannen kunnen worden waargenomen, maar dit is zeldzaam.
Incidentie en prevalentie
Fibroadenomen komen vooral voor bij vrouwen in hun reproductieve jaren, met een piek in de vroege twintiger jaren. In sommige populaties kan de incidentie variëren, afhankelijk van genetische en omgevingsfactoren. In westerse landen wordt geschat dat tot 10% van de vrouwen ooit een fibroadenoom zal ontwikkelen, terwijl het aantal gevallen in andere landen, zoals Azië, lager ligt.
Leeftijd en demografie
Fibroadenomen komen het vaakst voor bij vrouwen tussen de 15 en 35 jaar. Naarmate de vrouw ouder wordt, neemt de frequentie van fibroadenomen af. Na de menopauze komen ze zelden voor, maar als ze verschijnen, kunnen ze groter zijn en mogelijk een andere behandelingsaanpak vereisen.
Geografische verschillen
Er zijn geen significante geografische verschillen in de incidentie van fibroadenomen. Echter, zoals bij veel aandoeningen, kunnen sociaaleconomische factoren en de toegang tot gezondheidszorg invloed hebben op de diagnose en het rapporteren van fibroadenomen. In ontwikkelde landen worden fibroadenomen vaker ontdekt door regelmatige screenings of klinische onderzoeken.
Mechanisme
Het mechanisme van fibroadenomen betreft de ontwikkeling van goedaardige tumoren in het borstweefsel, gevormd door een overgroei van het glandulaire weefsel en stromaal weefsel.
Celgroei en differentiatie
Fibroadenomen ontstaan uit een verstoorde balans in de celgroei in het borstweefsel, met een toename van zowel het epitheliale als het stromale component. Dit leidt tot de vorming van een stevige, rubberachtige knobbel in de borst. De cellen in een fibroadenoom zijn meestal goed gedifferentieerd en de tumoren hebben een duidelijk afgebakende rand.
Hormonale invloeden
Hormonen spelen een sleutelrol in de vorming van fibroadenomen. Estrogenen zijn vaak verantwoordelijk voor de groei van deze tumoren, wat verklaart waarom ze vaak voorkomen bij vrouwen in hun reproductieve jaren. Tijdens de menstruatiecyclus kunnen fibroadenomen van grootte veranderen, wat suggereert dat hormonale fluctuaties de groei kunnen beïnvloeden.
Genetische invloeden
Er zijn aanwijzingen dat genetische factoren de aanleg voor het ontwikkelen van fibroadenomen kunnen beïnvloeden. Vrouwen met een familiegeschiedenis van fibroadenomen hebben een verhoogd risico om zelf ook fibroadenomen te ontwikkelen. Er zijn ook genetische mutaties geïdentificeerd die mogelijk de ontwikkeling van fibroadenomen kunnen bevorderen.
Oorzaken van goedaardige knobbeltjes in de borst
De exacte oorzaak van fibroadenomen is nog onbekend (anno augustus 2024). Borsten bestaan uit lobben (melkproducerende klieren) en melkkanalen (buizen die melk naar de tepel voeren), omgeven door klierweefsel, bindweefsel en vetweefsel. Dit weefsel bepaalt de grootte en vorm van de borsten. Fibroadenomen ontwikkelen zich vanuit de lobben van de borst.

Het borstknobbeltje kan mogelijk groeien tijdens de zwangerschap. /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayRisicofactoren van borsttumoren
Fibroadenomen kunnen in sommige gezinnen vaker voorkomen, wat op een genetische predispositie kan wijzen. Het gebruik van anticonceptie vóór de leeftijd van twintig jaar wordt ook geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen van fibroadenomen.
Oestrogeen speelt mogelijk een rol, aangezien mannen, die veel minder oestrogeen hebben, zelden fibroadenomen ontwikkelen. Deze tumoren krimpen vaak bij vrouwen in de
menopauze, wanneer de oestrogeenspiegels dalen. Ze kunnen echter groeien tijdens zwangerschap, borstvoeding, of bij het gebruik van hormonale vervangingstherapie.
Risicogroepen
Bepaalde groepen vrouwen lopen een hoger risico op het ontwikkelen van fibroadenomen. Deze risicogroepen worden vaak bepaald door genetische aanleg, hormonale invloeden en medische geschiedenis.
Jonge vrouwen
Fibroadenomen komen het meest voor bij jonge vrouwen, met een piekincidentie tussen de 15 en 35 jaar. De hormonale activiteit in deze levensfase bevordert de groei van borstweefsel, waardoor het risico op het ontwikkelen van fibroadenomen toeneemt.
Vrouwen met een familiegeschiedenis
Vrouwen die een moeder of zus hebben die fibroadenomen heeft gehad, lopen een groter risico om zelf ook deze aandoening te ontwikkelen. Het genetische aspect speelt een belangrijke rol in de gevoeligheid voor het ontwikkelen van fibroadenomen.
Vrouwen die hormonale therapie ondergaan
Vrouwen die hormonale anticonceptiva gebruiken of hormoonvervangingstherapie ondergaan, kunnen een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van fibroadenomen. Hormonale veranderingen in het lichaam kunnen de groei van borstweefsel stimuleren, wat kan leiden tot de vorming van fibroadenomen.
Symptomen
Vrouwen voelen meestal een knobbeltje van ongeveer één tot drie centimeter in diameter in hun borst. Dit knobbeltje kan gevoelig of
pijnlijk zijn, vooral rondom de menstruatiecyclus. Soms neemt de pijn toe vlak voor de menstruatie en vermindert deze daarna. Niet alle vrouwen ervaren pijn door het knobbeltje. Fibroadenomen zijn meestal beweeglijk en kunnen worden verplaatst bij aanraking. Ze voelen vaak glad en 'rubberachtig' aan. Deze knobbeltjes stoppen vaak met groeien na het bereiken van een bepaalde grootte. De meeste goedaardige gezwellen blijven stabiel en veranderen niet in kanker. Sommige vrouwen hebben één fibroadenoom, terwijl anderen meerdere, soms tot tien, fibroadenomen in elke borst kunnen ontwikkelen.
Alarmsymptomen
Fibroadenomen zijn meestal asymptomatisch en worden vaak ontdekt tijdens routinematige borstonderzoeken. Toch kunnen er enkele symptomen zijn die wijzen op de aanwezigheid van deze goedaardige tumoren.
Pijnloze knobbel
De meest voorkomende aanwijzing voor een fibroadenoom is een pijnloze, stevige knobbel in de borst die gemakkelijk kan worden gevoeld. Deze knobbels zijn meestal goed gedefinieerd en kunnen variëren in grootte van enkele millimeters tot enkele centimeters.
Veranderingen in de grootte van de tumor
Fibroadenomen kunnen veranderen van grootte tijdens de menstruatiecyclus, wat aangeeft dat hormonale invloeden de groei kunnen beïnvloeden. Ze kunnen groter worden in de tweede helft van de cyclus, wanneer de oestrogeenspiegels het hoogst zijn.
Vormveranderingen
Hoewel fibroadenomen meestal goed gedefinieerd zijn, kunnen sommige tumoren een onregelmatige vorm hebben, vooral als ze groter worden. Het is belangrijk voor patiënten om elke verandering in de vorm of textuur van de tumor op te merken en dit te bespreken met een arts.
Diagnose en onderzoeken
Diagnostisch onderzoek
Fibroadenomen worden zichtbaar op een
mammografie, maar omdat ze vaak voorkomen bij vrouwen jonger dan veertig jaar (de leeftijd waarop routineborstkanker screening wordt aanbevolen), worden ze vaak zelf ontdekt. Een
echografie van de borst kan ook nuttig zijn. Dit
beeldvormend onderzoek helpt bij het bepalen of het een goedaardige of mogelijk kwaadaardige tumor betreft. Goedaardige knobbeltjes hebben vaak gladde, goed gedefinieerde randen. Indien de tumor niet voldoet aan alle criteria voor een goedaardig letsel of als de arts twijfelt, kan een naaldbiopsie worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Artsen overwegen factoren zoals de leeftijd van de patiënt, familiegeschiedenis van borstkanker en andere risicofactoren bij de beslissing om een
biopsie uit te voeren.
Differentiële diagnose
Een fibroadenoom kan worden verward met:
Behandeling van goedaardige borstgezwellen
Wanneer een fibroadenoom geen symptomen veroorzaakt of geen verdachte kenmerken vertoont, kan een afwachtend beleid voldoende zijn. Het is echter belangrijk om regelmatig medisch toezicht te houden. Als tumoren blijven groeien, veranderingen vertonen in de borst, of als de patiënt bezorgd is, kan chirurgische verwijdering nodig zijn. Behandelingsopties omvatten chirurgische excisie (uitsnijding), vacuümondersteunde biopsie (waarbij de tumor via een kleine punctie wordt verwijderd) en cryoablatie (bevriezen van de tumor onder
plaatselijke verdoving met een kleine punctie). De keuze van behandeling hangt vaak af van de voorkeur van de patiënt en de specifieke omstandigheden. Een vrouw met een sterke familiegeschiedenis van borstkanker en veel angst kan kiezen voor verwijdering van de fibroadenomen voor gemoedsrust en zekerheid. Aan de andere kant kan een vrouw zonder borstkanker voorgeschiedenis met een klein, pijnloos fibroadenoom kiezen om het gezwel te laten zitten als het geen problemen veroorzaakt.
Prognose
De prognose van fibroadenomen is over het algemeen goed, aangezien deze tumoren goedaardig zijn en niet de neiging hebben om uit te breiden naar andere delen van het lichaam. De meeste fibroadenomen blijven stabiel in grootte of verkleinen na verloop van tijd.
Goedaardigheid
Fibroadenomen zijn goedaardig, wat betekent dat ze niet kankeren. Ze hebben een duidelijk afgebakende rand, wat hun goedaardige aard bevestigt. In de meeste gevallen zullen fibroadenomen geen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken en kunnen ze eenvoudig worden gecontroleerd.
Toekomstige behandelingen
Fibroadenomen vereisen doorgaans geen behandeling, tenzij ze symptomen veroorzaken of groter worden. In sommige gevallen kan chirurgische verwijdering worden overwogen, vooral als de tumor groter is of als er zorgen zijn over de mogelijkheid van een andere aandoening.
Complicaties van goedaardig knobbeltje in borst bij vrouwen
Hoewel fibroadenomen doorgaans goedaardig zijn, kunnen er enkele complicaties optreden:
- Infectie – Bij de chirurgische verwijdering of punctie van een fibroadenoom kan een infectie ontstaan, vooral als de wond niet goed wordt verzorgd.
- Littekens – Verwijdering van een fibroadenoom kan leiden tot zichtbare littekens, afhankelijk van de grootte en locatie van het gezwel.
- Overmatig bloeden – Tijdens of na de procedure kan er overmatig bloeden optreden, vooral als de tumor zich in een gebied met veel bloedvaten bevindt.
- Recidief – In sommige gevallen kan een fibroadenoom terugkeren na behandeling, ondanks chirurgische verwijdering of andere behandelingsmethoden.
- Huidirritatie – Na behandeling kunnen huidirritaties optreden, vooral bij het scheren of bij aanraking van de behandelde zone.
Preventie van fibroadenomen
Er zijn geen gegarandeerde methoden om het ontstaan van fibroadenomen te voorkomen, maar het verminderen van risico’s kan helpen:
- Vermijd huidtrauma – Minimaliseer huidletsel door voorzichtig te zijn bij activiteiten die kunnen leiden tot borsttrauma.
- Bescherm de borst – Gebruik beschermende maatregelen om de borsten te beschermen tegen letsels of schade.
- Gezonde levensstijl – Een gezonde levensstijl met een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kan bijdragen aan de algemene gezondheid van het borstweefsel.
- Regelmatige controles – Onderga regelmatig medisch onderzoek en screenings om eventuele borstknobbeltjes tijdig op te sporen en te laten evalueren.
Praktische tips voor het leven met / omgaan met fibroadenoom
Soms is het belangrijk om goed voorbereid naar je arts te gaan voor regelmatige controleafspraken. Bij elke afspraak kan je arts vragen stellen over je gezondheid en eventuele veranderingen die je hebt opgemerkt. Dit is belangrijk omdat het helpt om de gezondheid van je borsten te volgen en om veranderingen of problemen vroegtijdig te detecteren. Een arts kan ook suggesties doen voor vervolgonderzoeken, zoals echografie of mammografie, om de status van je fibroadenoom nauwkeurig te monitoren.
Controleafspraken kunnen je ook helpen om gerustgesteld te worden door de medische professional, vooral als je je zorgen maakt over veranderingen in je borsten. Veel mensen die een fibroadenoom hebben, ervaren geen veranderingen of symptomen, maar het is altijd goed om alles te controleren, zodat je zeker weet dat alles in orde is.
Als je veranderingen in je borsten opmerkt, zoals nieuwe knobbels, pijn of gevoelige plekken, is het belangrijk om niet in paniek te raken, maar om snel een afspraak te maken met je arts. Dit helpt je om snel duidelijkheid te krijgen en voorkomt dat je onterecht blijft twijfelen of zorgen maken. Onthoud dat veel fibroadenomen goedaardig zijn en geen serieuze gezondheidsrisico’s vormen, maar het is wel belangrijk om alle veranderingen te bespreken, zodat je arts je gerust kan stellen of indien nodig verdere onderzoeken kan aanbevelen.
Soms kunnen symptomen zoals pijn in de borst na de menstruatiecyclus ook voorkomen, omdat hormonale veranderingen in je lichaam invloed kunnen hebben op de grootte en de gevoeligheid van het fibroadenoom. Dit is een natuurlijk proces, maar blijf alert op significante veranderingen die je gevoel van welzijn beïnvloeden. Als je je zorgen maakt over de pijn of andere symptomen, bespreek dit dan met je arts. Je arts kan adviseren om pijnstillers te nemen of andere behandelingsopties aan te bevelen als dat nodig is.
Zorg goed voor jezelf
Zorg voor jezelf door je algehele gezondheid te bevorderen. Een gezond en evenwichtig voedingspatroon speelt hierin een sleutelrol. Zorg ervoor dat je voldoende groente, fruit en vezelrijke producten eet om het lichaam van de nodige vitamines en mineralen te voorzien. Het opnemen van gezonde vetten, zoals die in noten, avocado’s en vette vis, kan je algehele gezondheid bevorderen en bijdragen aan een gezonde hormoonbalans. Vermijd bewerkte voedingsmiddelen die rijk zijn aan suiker en ongezonde vetten, omdat deze ontstekingen kunnen bevorderen, wat mogelijk invloed heeft op je gezondheid.
Daarnaast is het belangrijk om voldoende water te drinken. Hydratatie speelt een rol in het behoud van de huidelasticiteit, het functioneren van je organen en het handhaven van een gezonde stofwisseling. Het is een simpel maar effectief aspect van zelfzorg dat je niet moet vergeten.
Probeer regelmatig te bewegen en lichamelijk actief te blijven. Beweging zoals wandelen, fietsen, zwemmen of yoga kan helpen om je gezondheid te bevorderen. Het is belangrijk om een activiteit te kiezen die je plezierig vindt, zodat je het duurzaam kunt volhouden. Lichaamsbeweging helpt ook stress te verminderen, wat op zijn beurt kan bijdragen aan je algehele welzijn en mentale gezondheid. De betere doorbloeding die beweging biedt kan ook helpen om je algehele gezondheid te ondersteunen, inclusief je borsten.
Het nemen van tijd voor jezelf is ook van belang. Stress kan invloed hebben op je lichaam en je gevoel van welzijn. Neem tijd voor ontspanning, bijvoorbeeld door meditatie of ademhalingsoefeningen. Dit kan helpen om je geest kalm te houden en je stressniveau te verlagen. Stressmanagement is essentieel bij het behouden van een gezonde balans in je leven.
Communiceer met je zorgteam
Een goede communicatie met je arts en zorgverleners is essentieel. Als je ergens over twijfelt, aarzel dan niet om je vragen en zorgen kenbaar te maken. Dit zorgt ervoor dat je niet in onzekerheid leeft, en dat je een duidelijk beeld hebt van je gezondheidstoestand. Bespreek met je arts hoe vaak je op controle moet komen en wat voor soort beeldvormende onderzoeken zoals
beeldvormende onderzoeken je moet ondergaan. Je arts kan je helpen te begrijpen welke onderzoeken nuttig voor je kunnen zijn en wanneer deze nodig zijn.
Als je een familiegeschiedenis van borstkanker hebt of andere risico’s aanwezig zijn, bespreek dan met je arts of genetisch advies nuttig voor je kan zijn. Genetisch advies kan je helpen om meer inzicht te krijgen in je risico’s en mogelijke preventieve maatregelen. Dit kan je een gevoel van controle en geruststelling geven, en je helpen betere keuzes te maken voor je gezondheid.
Vergeet niet om met je zorgteam te communiceren over andere behandelingen of therapieën die je mogelijk volgt. Bijvoorbeeld, als je medicijnen of andere medische behandelingen gebruikt voor andere aandoeningen, zoals
medicatie, is het belangrijk om je arts op de hoogte te houden. Sommige medicijnen kunnen invloed hebben op de gezondheid van je borsten of interacties hebben met behandelingen voor fibroadenomen.
Zorg ervoor dat je goed op de hoogte bent van je medische dossier en alle relevante informatie. Als je veranderingen opmerkt in je symptomen of nieuwe zorgen hebt, bespreek dit dan tijdens je controleafspraken. Het is ook een goed idee om je arts regelmatig te laten weten hoe je je voelt, zodat je samen kunt werken aan een gezondheidsplan dat specifiek voor jou werkt.
Misvattingen rond fibroadenoom
Fibroadenomen zijn goedaardige tumoren die vaak voorkomen bij vrouwen, vooral in hun vruchtbare jaren. Deze tumoren zijn meestal pijnloos en hebben een stevige structuur. Ondanks dat fibroadenomen vaak onschuldig zijn, bestaan er verschillende misvattingen over wat ze precies zijn en hoe ze behandeld moeten worden. Het is belangrijk om te begrijpen dat niet alle fibroadenomen hetzelfde zijn en dat ze soms kunnen veranderen.
Fibroadenomen zijn altijd goedaardig
Hoewel de meeste fibroadenomen goedaardig zijn, betekent dit niet dat alle fibroadenomen risicoloos zijn. In zeldzame gevallen kunnen ze veranderen in kwaadaardige tumoren. Het is cruciaal om regelmatig controles te ondergaan en een arts te raadplegen wanneer er veranderingen in de grootte of het uiterlijk van een fibroadenoom worden opgemerkt. Dit kan helpen om een mogelijke transformatie naar een kwaadaardige tumor vroegtijdig op te sporen.
Fibroadenomen kunnen niet verdwijnen
Een veelvoorkomende misvatting is dat fibroadenomen nooit verdwijnen. Dit is niet helemaal waar. Sommige fibroadenomen kunnen kleiner worden of zelfs verdwijnen zonder behandeling, hoewel dit niet bij iedereen het geval is. In andere gevallen blijft het fibroadenoom dezelfde grootte behouden of kan het zelfs groter worden. In dergelijke gevallen kan de arts besluiten om een biopsie of verwijdering te overwegen om verdere risico’s uit te sluiten.
Fibroadenomen veroorzaken altijd pijn
Hoewel fibroadenomen vaak pijnloos zijn, kunnen sommige vrouwen wel pijn of gevoeligheid ervaren, vooral vlak voor of tijdens hun menstruatie. Deze pijn is meestal mild en varieert per persoon. Het is belangrijk om te weten dat als een fibroadenoom pijn begint te veroorzaken of snel van grootte verandert, het essentieel is om een arts te raadplegen voor verdere evaluatie en mogelijke tests, zoals een
beeldvormend onderzoek.
Als je een fibroadenoom hebt, krijg je zeker borstkanker
Een andere misvatting is dat het hebben van een fibroadenoom de kans op borstkanker vergroot. Dit is niet waar. Fibroadenomen zelf verhogen niet het risico op borstkanker, hoewel vrouwen met een persoonlijke of familiale voorgeschiedenis van borstkanker wel in een hogere risicogroep vallen. Het hebben van een fibroadenoom betekent niet dat je gegarandeerd borstkanker zult krijgen, maar het is belangrijk om je borsten regelmatig te controleren en
beeldvormende onderzoeken te ondergaan om eventuele veranderingen vroegtijdig op te sporen.
Alle fibroadenomen moeten worden verwijderd
Niet alle fibroadenomen hoeven te worden verwijderd. In veel gevallen, wanneer het fibroadenoom klein is en geen pijn veroorzaakt, zal de arts aanraden het gewoon te volgen met regelmatige controles. Als het fibroadenoom groter wordt, pijnlijk is, of als er een onduidelijkheid is over de aard ervan, kan de arts ervoor kiezen om het te verwijderen voor verdere tests. Beslissingen over het al dan niet verwijderen van een fibroadenoom worden meestal genomen op basis van de grootte, het gedrag en de symptomen die het veroorzaakt.
Fibroadenomen komen alleen voor bij vrouwen boven de 40
Fibroadenomen komen vaak voor bij vrouwen tussen de 20 en 30 jaar, maar dit betekent niet dat ze niet ook bij oudere vrouwen kunnen voorkomen. Ze kunnen op elke leeftijd voorkomen, hoewel het risico kleiner is na de overgang. Vrouwen van alle leeftijden moeten zich bewust zijn van de mogelijkheid van een fibroadenoom en het belang van regelmatige zelfonderzoeken en
beeldvormende onderzoeken.
Fibroadenomen kunnen altijd met medicatie worden behandeld
Er is geen medicatie die specifiek fibroadenomen kan behandelen of genezen. In plaats daarvan wordt de behandeling vaak bepaald op basis van de grootte en symptomen van het fibroadenoom. In sommige gevallen kan de arts aanbevelen om het fibroadenoom te laten verwijderen via een operatie als het symptomen veroorzaakt of als er zorgen zijn over de aard ervan. Medicatie kan soms worden voorgeschreven om pijn te verlichten, maar het behandelt de onderliggende aandoening niet.
Lees verder