Fibroadenoom: Goedaadig knobbeltje in borst bij vrouwen

Soms hebben vrouwen een of meerdere fibroadenomen in de borst. Deze goedaardige borsttumoren worden vaak geassocieerd met hoge oestrogeenspiegels en het gebruik van anticonceptie vóór de leeftijd van twintig jaar. Fibroadenomen zijn knobbeltjes in de borst die meestal beweeglijk zijn en pijnloos of soms pijnlijk kunnen zijn. De gezwellen stoppen doorgaans na verloop van tijd met groeien. In principe hebben deze borstgezwellen geen medische behandeling nodig, maar als ze blijven groeien, andere veranderingen vertonen of als patiënten zich er veel zorgen over maken, zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar. Een vrouw kan bijvoorbeeld besluiten om het borstknobbeltje te laten verwijderen of te laten bevriezen. De vooruitzichten voor patiënten met een fibroadenoom zijn over het algemeen zeer goed, aangezien deze tumoren meestal niet gepaard gaan met een verhoogd risico op borstkanker.

• Epidemiologie van fibroadenomen
• Oorzaken van goedaardige knobbeltjes in de borst
• Risicofactoren van borsttumoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van goedaardige borstgezwellen
• Prognose
• Complicaties van goedaardig knobbeltje in borst bij vrouwen
• Preventie van fibroadenomen

Epidemiologie van fibroadenomen

Fibroadenomen vertegenwoordigen ongeveer 70% van alle borstgezwellen. Deze veelvoorkomende tumoren komen het vaakst voor bij vrouwen in hun late tienerjaren, in hun tweede decennium en in het vroege derde decennium van hun leven. Fibroadenomen komen vaker voor bij Afro-Amerikaanse vrouwen dan bij andere etnische groepen.

Oorzaken van goedaardige knobbeltjes in de borst

De exacte oorzaak van fibroadenomen is nog onbekend (anno augustus 2024). Borsten bestaan uit lobben (melkproducerende klieren) en melkkanalen (buizen die melk naar de tepel voeren), omgeven door klierweefsel, bindweefsel en vetweefsel. Dit weefsel bepaalt de grootte en vorm van de borsten. Fibroadenomen ontwikkelen zich vanuit de lobben van de borst.

Risicofactoren van borsttumoren

Fibroadenomen kunnen in sommige gezinnen vaker voorkomen, wat op een genetische predispositie kan wijzen. Het gebruik van anticonceptie vóór de leeftijd van twintig jaar wordt ook geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen van fibroadenomen. Oestrogeen speelt mogelijk een rol, aangezien mannen, die veel minder oestrogeen hebben, zelden fibroadenomen ontwikkelen. Deze tumoren krimpen vaak bij vrouwen in de menopauze, wanneer de oestrogeenspiegels dalen. Ze kunnen echter groeien tijdens zwangerschap, borstvoeding, of bij het gebruik van hormonale vervangingstherapie.

Symptomen

Vrouwen voelen meestal een knobbeltje van ongeveer één tot drie centimeter in diameter in hun borst. Dit knobbeltje kan gevoelig of pijnlijk zijn, vooral rondom de menstruatiecyclus. Soms neemt de pijn toe vlak voor de menstruatie en vermindert deze daarna. Niet alle vrouwen ervaren pijn door het knobbeltje. Fibroadenomen zijn meestal beweeglijk en kunnen worden verplaatst bij aanraking. Ze voelen vaak glad en 'rubberachtig' aan. Deze knobbeltjes stoppen vaak met groeien na het bereiken van een bepaalde grootte. De meeste goedaardige gezwellen blijven stabiel en veranderen niet in kanker. Sommige vrouwen hebben één fibroadenoom, terwijl anderen meerdere, soms tot tien, fibroadenomen in elke borst kunnen ontwikkelen.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

Fibroadenomen worden zichtbaar op een mammografie, maar omdat ze vaak voorkomen bij vrouwen jonger dan veertig jaar (de leeftijd waarop routineborstkanker screening wordt aanbevolen), worden ze vaak zelf ontdekt. Een echografie van de borst kan ook nuttig zijn. Dit beeldvormend onderzoek helpt bij het bepalen of het een goedaardige of mogelijk kwaadaardige tumor betreft. Goedaardige knobbeltjes hebben vaak gladde, goed gedefinieerde randen. Indien de tumor niet voldoet aan alle criteria voor een goedaardig letsel of als de arts twijfelt, kan een naaldbiopsie worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Artsen overwegen factoren zoals de leeftijd van de patiënt, familiegeschiedenis van borstkanker en andere risicofactoren bij de beslissing om een biopsie uit te voeren.

Differentiële diagnose

Een fibroadenoom kan worden verward met:

• Borstcarcinoom (borstkanker)
• Borstcyste
• Een borstlymfoom
• Een fyllodes-tumor
• Metastasen (uitzaaiingen van kanker) naar de borst vanuit een andere primaire locatie

Behandeling van goedaardige borstgezwellen

Wanneer een fibroadenoom geen symptomen veroorzaakt of geen verdachte kenmerken vertoont, kan een afwachtend beleid voldoende zijn. Het is echter belangrijk om regelmatig medisch toezicht te houden. Als tumoren blijven groeien, veranderingen vertonen in de borst, of als de patiënt bezorgd is, kan chirurgische verwijdering nodig zijn. Behandelingsopties omvatten chirurgische excisie (uitsnijding), vacuümondersteunde biopsie (waarbij de tumor via een kleine punctie wordt verwijderd) en cryoablatie (bevriezen van de tumor onder plaatselijke verdoving met een kleine punctie). De keuze van behandeling hangt vaak af van de voorkeur van de patiënt en de specifieke omstandigheden. Een vrouw met een sterke familiegeschiedenis van borstkanker en veel angst kan kiezen voor verwijdering van de fibroadenomen voor gemoedsrust en zekerheid. Aan de andere kant kan een vrouw zonder borstkanker voorgeschiedenis met een klein, pijnloos fibroadenoom kiezen om het gezwel te laten zitten als het geen problemen veroorzaakt.

Prognose

Fibroadenomen zijn bijna altijd goedaardig en veranderen niet in kanker. Ze kunnen echter het risico op borstkanker niet significant verhogen. De meest voorkomende fibroadenomen bij jonge vrouwen zijn niet geassocieerd met een verhoogd risico op borstkanker op lange termijn. Het gezwel kan in omvang krimpen na verloop van tijd, wat een gunstig prognostisch teken is.

Complicaties van goedaardig knobbeltje in borst bij vrouwen

Hoewel fibroadenomen doorgaans goedaardig zijn, kunnen er enkele complicaties optreden:

• Infectie – Bij de chirurgische verwijdering of punctie van een fibroadenoom kan een infectie ontstaan, vooral als de wond niet goed wordt verzorgd.
• Littekens – Verwijdering van een fibroadenoom kan leiden tot zichtbare littekens, afhankelijk van de grootte en locatie van het gezwel.
• Overmatig bloeden – Tijdens of na de procedure kan er overmatig bloeden optreden, vooral als de tumor zich in een gebied met veel bloedvaten bevindt.
• Recidief – In sommige gevallen kan een fibroadenoom terugkeren na behandeling, ondanks chirurgische verwijdering of andere behandelingsmethoden.
• Huidirritatie – Na behandeling kunnen huidirritaties optreden, vooral bij het scheren of bij aanraking van de behandelde zone.

Preventie van fibroadenomen

Er zijn geen gegarandeerde methoden om het ontstaan van fibroadenomen te voorkomen, maar het verminderen van risico’s kan helpen:

• Vermijd huidtrauma – Minimaliseer huidletsel door voorzichtig te zijn bij activiteiten die kunnen leiden tot borsttrauma.
• Bescherm de borst – Gebruik beschermende maatregelen om de borsten te beschermen tegen letsels of schade.
• Gezonde levensstijl – Een gezonde levensstijl met een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kan bijdragen aan de algemene gezondheid van het borstweefsel.
• Regelmatige controles – Onderga regelmatig medisch onderzoek en screenings om eventuele borstknobbeltjes tijdig op te sporen en te laten evalueren.

Lees verder

• Borstkanker (mammacarcinoom) bij vrouwen: Tumor in borst
• Borstcyste: Goedaardige opeenhoping van vloeistof in borst
• Knobbeltje (gezwel) in borst door infectie, letsel of tumor
• Borstabces: Oorzaken van pijnlijke knobbel met pus in borst
• Nodules: Goedaardige en kwaadaardige knobbeltjes