De geneeskracht van grote klit

Grote klit houdt van vochtige grond en wordt regelmatig gevonden op braakliggende terreinen of bosranden. Naast de grote klit is er een kleine klit die dezelfde medicinale eigenschappen heeft. De bloeiende, behaarde, distelachtige stekelbollen die aan de bovenkant een magenta-kleurige bloem vertonen, zijn het meest in het oog springende kenmerk van de grote klit. De wortel van de klit is rauw eetbaar. Grote klitwortel wordt reeds lange tijd gebruikt om soepen te verrijken. De bladeren zijn eveneens eetbaar. De grote klit komt oorspronkelijk voor in de gematigde gebieden van Azië. Tegenwoordig vind je hem ook in Noord-Amerika en de gematigde gebieden van Europa. Het is een tweejarige, winterharde plant die twee meter hoog kan worden. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving grote klit
• Traditionele volksgeneeskunde
• Voedingsstoffen in grote klit
• Grote klis (of klit) goed voor huid en haar
• Ontgiften met grote klit
• Goed voor gal en lever
• Overige medicinale werkingen van grote klit
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving grote klit

In het Latijn heet deze plant arctium lappa. Arctium is een afgeleide van het Griekse woord ´Arktos´ wat ´beer´ betekent. Hij heet zo omdat de vruchtomhulsels gekenmerkt worden door veel beharing, net als een beer veel haar heft. Lappa betekent ´grijpen´. De haartjes kunnen zich makkelijk aan voorbij komende dieren grijpen of vast klitten. Zo is de naam klit verklaard. In het Nederlands heeft de plant enkele volksnamen zoals: grote klis, kliswortel, dokke, dokkewortel, schuftwortel, klessen, kletteren, klisters, stekels, klevers, jan-plak-an, hoofdzeerkruid, startoffen, cladde, dokkebladen en kladdebladden.

Traditionele volksgeneeskunde

In de traditionele Europese geneeskunde werd grote klis aangewend om het bloed te zuiveren, als koortswerend middel en om het haar te verbeteren. De Indianen gebruikte kliswortel om te ontgiften. In de Chinese geneeskunde en ayurveda wordt de klis gebruikt om slijmvliesontstekingen in de keel en longen mee te behandelen. Daarnaast werd in China en India reuma, besmettelijke huidaandoeningen en verminderde geslachtsdrift ermee behandeld. Gaandeweg begon men het in Europa te gebruiken tegen huidaandoeningen en voor ontsmettende, diuretische en leverstimulerende doeleinden.

Voedingsstoffen in grote klit

Jonge bladeren worden in salades gebruikt en oudere, bittere bladeren worden als groente gekookt. De wortel is eveneens eetbaar. Kliswortel is lekker in roerbakgerechten. Zaden worden ontkiemd om het vervolgens aan een salade toe te voegen. Grote klit is erg gezond. Het bevat een uitgebreid scala aan fytonutriënten. Er zitten fytosterolen, fenolzuren en bitterstoffen in. Grote klis bevat de vitaminen C, B1, B2, B3, B6, E en biotine. Er zitten 18 soorten belangrijke aminozuren voor het menselijk lichaam in. Het bevat de volgende mineralen: ijzer, mangaan, zwavel, silicium, koper, chroom, kobalt, kwik, aluminium, fosfor, seleen, tin, natrium en zink.

Grote klis (of klit) goed voor huid en haar

Grote klis werkt schimmelwerend, bacteriebestrijdend en infectieremmend op de huid. Het bevordert de talgproductie door de aanwezige fytosterolen. Het is bloedzuiverend, verzachtend en ontgiftend. Bovendien stimuleert het de haargroei. Wie de signatuurleer kent zal niet verbaasd zijn dat de behaarde bloemen wijzen op een haargroeibevorderende werking bij de mens. Om al deze positieve, medicinale werkingen wordt de grote klis ingezet tegen diverse huidaandoeningen. Hiervoor wordt grote klis inwendig ingenomen middels afkooksels(thee), wortelpoeder, een nebulisaat, moedertinctuur, maceraat of andere verwerkingsvorm van een of meerdere plantdelen. De meeste van onderstaande aandoeningen kunnen eveneens uitwendig worden behandeld met compressen, spoelingen, zalven of baden op basis van grote klis. Wie gebruik wilt maken van de jan-plak-an als medicijn wordt aanbevolen naar een fytotherapeut te gaan omdat deze de juiste dosering, de combinaties met andere kruiden en de interacties met eventuele medicijnen kan beoordelen.

Huid -en haarziekten waar tegen grote klit werkt:

• zweren, abcessen op de huid, tandvlees en in de keel,
• Steenpuisten,
• Staphylococceninfecties,
• Huidschimmelinfecties,
• Wondroos, strontjes,
• Natte, etterige huidaandoeningen,
• Acné oftewel meeëters en puistjes,
• Vette gelaatshuid, vette huid,
• Droge en natte eczemen, psoriasis,
• Dermatitis, droge en schrale huid,
• Seborrhee van de hoofdhuid (vet haar),
• Roos, haaruitval door vette hoofdhuid,
• Vroegtijdige haaruitval

Ontgiften met grote klit

Grote klis is bloedzuiverend, ontgiftend en vochtafdrijvend. Het verdrijft urinezuur, draineert de lymfen en de fenolzuren verdrijven het zweet. Hierdoor werkt het zuiverend en helpt het reumatische aandoeningen te genezen. Ziekten die in verband met deze medicinale werkingen kunnen worden verholpen zijn:

• Artritis, artrose, psoriasis artritis,
• Jicht, Ischias,
• Preventief tegen cystitis of infectieuze blaasontsteking,
• Preventief tegen nefrolithiasis of niersteentjes,
• Voorjaarskuren, Ontgiftingskuren,
• Zwaar metaalvergiftiging.

Goed voor gal en lever

Gal wordt gemaakt door de lever en opgeslagen in de galblaas. De galstoffen worden later aangewend omdat ze vetten beter kunnen verteren. De gal en de lever werken dus nauw samen tijdens de spijsvertering. Grote klis werkt choleretisch, wat galvormend betekent. Het stimuleert de lever om gal te maken. Verder beschermen de sesquiterpeenlactonen samen met fenolzuren de lever. Door deze genezende eigenschappen wordt grote klit in de fytotherapie ingezet als middel om de lever te versterken. De diagnose die daarbij hoort heet : leverinsufficiëntie. Daarnaast bestrijdt deze plant hepatitis oftewel een leverontsteking, levercongestie of leverzwelling en cholecystopathieën of galwegenaandoeningen.

Overige medicinale werkingen van grote klit

Boevengenoemde geneeskrachtige werkingen liegen er niet om maar er zijn nog meer helende functies van de grote klit. Grote klit wordt ingezet tegen:

• Constipatie,
• Anorexia,
• Ouderdomsdiabetes of hyperglykemie en
• verstoorde darmflora.
• Verder is het een adjuvans bij infecties van de bovenste luchtwegen en de longen en een adjuvans bij de bestrijding van kankertumoren.

Consulteer de fytotherapeut

Wie grote klit als geneesmiddel wilt gebruiken kan het best een consult nemen bij een fytotherapeut. Klitextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders en capsules dienen enkel op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover adviseren. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van grote klit zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt veel gebruikt in de fytotherapie.

Lees verder

• De geneeskracht van bijvoet
• De geneeskracht van Aloë Vera
• De geneeskracht van bernagie of komkommerkruid
• De geneeskracht van gewone agrimonie
• De geneeskracht van echte heemst