Bultjes op tepel: oorzaken en symptomen (met of zonder jeuk)

Bultjes op tepel of tepelhof? Wat kunnen bultjes op de tepel betekenen? Op het tepelhof van vrouwen zitten allemaal bultjes en het aantal bultjes op het tepelhof neemt vaak toe tijdens de zwangerschap. Bovendien kleuren tepels donkerder tijdens de zwangerschap. Dat zijn allemaal normale verschijnselen die bovendien zinvol zijn. Volgens onderzoek scheiden deze bultjes bij vrouwen die net bevallen zijn een speciale en subtiele geurstof af, waardoor baby’s gemakkelijker de tepel van hun moeder kunnen vinden. Bovendien kunnen baby’s de weg naar hun voedselbron beter vinden als de tepels en tepelhof donkerder gekleurd zijn.

• Tepel en tepelhof
• Tepel geeft melk
• Waarom hebben mannen tepels?
• Omvang, haartjes en kleur
• Mogelijke oorzaken van bultjes op de tepel
• Klieren van Montgomery
• Witte bultjes op tepel tijdens zwangerschap
• Ingetrokken tepels
• Zowel bij mannen als vrouwen
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Eerste onderzoek: Wat zie je en voel je?
• Diagnose bij de arts: Wat te verwachten?
• Verdere stappen: Wat doe je daarna?
• Wanneer moet je je zorgen maken?
• Prognose
• Preventie van tepelbultjes

Tepel en tepelhof

Mensen, zowel mannen als vrouwen, hebben twee tepels. Geen twee tepels zijn aan elkaar gelijk. Dat betekent dat de twee tepels op je lichaam geen spiegelbeeld van elkaar zijn. Dit is heel normaal. De menselijke tepel bestaat uit twee delen:

• de tepel (areola mammae); en
• het tepelhof (areola).

Tepel geeft melk

De tepel is het centrale uitstekende gedeelte op de borst en de zone rondom de tepel, de grotere buitenste ring om de tepel, wordt tepelhof genoemd. Deze is donkerder van kleur. De tepel is in het algemeen gevoelig bij aanraking. Uit de tepels komt tijdens het zogen de melk voor de baby (borstvoeding), maar daarnaast zijn tepels bij veel mensen een erogene zone. Tepels kunnen bij stimulatie voor seksuele opwinding zorgen. Bij kou of seksuele opwinding kunnen de tepels hard worden. Bij de vrouwelijke tepels geeft het tepelhof ongeveer de omvang van de melkklieren weer. Elke tepel heeft meerdere melkuitgangen waar de melk uit kan druppelen of stromen.

Waarom hebben mannen tepels?

Er wordt wel eens gesteld dat bij mannen de tepel een rudimentair lichaamsdeel is, wat inhoudt dat het geen functie (meer) heeft. Dat is echter lariekoek. De tepels van mannen zijn net als die van vrouwen gevoelig, want de tepels van mannen hebben net zoveel zenuwuiteinden als die van vrouwen. Een man kan het daarom heel opwindend vinden als je ze stimuleert. Bovendien hebben tepels bij zowel vrouwen als mannen een esthetische functie.

Voorts beschikken mannen over tepels als gevolg van het gemeenschappelijke 'bouwplan' aan het begin van de embryonale ontwikkeling. De vorming van het embryo vangt aan met eigenschappen die gemeenschappelijk zijn voor zowel man als vrouw. De tepels zijn hiermee onderdeel van een 'efficiënt ontwerp'.¹

Omvang, haartjes en kleur

Het gemiddelde tepelhof heeft bij mannen een gemiddelde diameter van 25 millimeter en bij vrouwen 40 à 100 millimeter. Bij sommige vrouwen is het tepelhof lichtroze van kleur en bij andere vrouwen is het meer donkerder van kleur en kan het variëren van rood naar bruin. Bij sommige vrouwen is de tepelhof donkerder van kleur als ze seksueel opgewonden zijn. Rond het tepelhof zijn haarzakjes aanwezig, waar haartjes uit kunnen groeien. Dat is heel normaal en niet iets om je voor te schamen. Ons hele lichaam is bedekt met fijn, vaak bijna onzichtbaar haar en soms heeft een vrouw (net als de man) wat donkerder haren op de buitenste rand van het tepelhof die er enigszins uitzien als kleine wimpers.

Mogelijke oorzaken van bultjes op de tepel

De meeste bultjes op de tepel zijn onschuldig, maar er zijn verschillende mogelijke oorzaken. Hier zijn enkele veelvoorkomende oorzaken:

• Montgomery-klieren: Zoals eerder genoemd, zijn deze talgkliertjes meestal volkomen normaal en hebben ze geen behandeling nodig.
• Verstopte poriën: Soms kunnen poriën op de tepel verstopt raken, wat kleine bultjes of mee-eters veroorzaakt. Dit is vergelijkbaar met acne, maar kan worden behandeld met goede hygiëne en het vermijden van irriterende stoffen.
• Infectie (mastitis): Bij borstvoeding kunnen bacteriën de borstklier binnendringen en een infectie veroorzaken. Dit leidt vaak tot pijnlijke, rode bultjes. Antibiotica lossen dit probleem meestal snel op.
• Fibroadenomen: Dit zijn goedaardige borsttumoren die meestal voorkomen bij jongere vrouwen. Ze zijn glad, stevig en makkelijk te verplaatsen onder de huid. Een echografie kan helpen om deze diagnose te bevestigen.
• Borstkanker: In zeldzame gevallen kunnen bultjes op de tepel wijzen op een vorm van borstkanker, zoals de ziekte van Paget aan de tepel. Dit gaat vaak gepaard met schilfering van de huid, roodheid en afscheiding. Vroegtijdige detectie via een mammografie of biopsie is cruciaal.

Klieren van Montgomery

De klieren die bij mensen in het tepelhof voorkomen, heten de klieren van Montgomery (genoemd naar een Iers verloskundige die ze als eerste beschreef) of glandulae areolares en ze zijn te zien als kleine bultjes in het tepelhof. Deze kliertjes scheiden een olieachtige substantie af met een ontsmettende werking. Daarnaast zorgt deze substantie ervoor dat de huid soepel blijft. De afscheiding van deze kliertjes beschermt dus niet alleen de tepels tegen uitdroging, maar ook tegen bacteriën en schimmels.

Witte bultjes op tepel tijdens zwangerschap

Tijdens de zwangerschap zal het tepelhof groter worden en donkerder kleuren. Ook kunnen de klieren van Montgomery groter worden en zitten er vaak witte, zichtbare puntjes in. Volgens onderzoek van Franse bodem, scheiden deze klieren bij vrouwen die net bevallen zijn ook een subtiele geur af, die de baby beter zijn weg doet vinden naar de voedselbron. Tijdens de zwangerschap gaan deze kliertjes er wat meer uitzien als pukkeltjes of wratachtige plekjes. Je moet er niet in knijpen; ze zijn er voor een reden en de afsluiting ervan kan een ontsteking veroorzaken. Reeds één week na de conceptie, het moment waarop een spermacel een eicel bevrucht, kan het gebied om je tepels heen donkerder en groter worden. Het Humaan choriongonadotrofine (hCG), een hormoon dat tijdens een zwangerschap door de placenta wordt geproduceerd en al toeneemt vanaf de innesteling van de bevruchte eicel, veroorzaakt deze verandering. Mogelijk dat de tepels donkerder kleuren tijdens de zwangerschap opdat baby’s dan gemakkelijker de weg naar hun voedselbron vinden.

Ingetrokken tepels

Zowel bij mannen als vrouwen

Wanneer de tepel plat is of naar binnen is getrokken, spreekt men van een ingetrokken tepel. Dit fenomeen kan zich zowel bij mannen als bij vrouwen voordoen. Grofweg één op de tien vrouwen heeft een ingetrokken tepel, vaak aangeboren maar het kan ook op latere leeftijd ontstaan. Er worden twee verschillende typen ingetrokken tepels onderscheiden:

• een ingetrokken tepel die normaal gevormd is maar bij tijd en wijle naar binnen klapt; en
• de slecht aangelegde ingetrokken tepel, wat zich vaak manifesteert vanaf de puberteit.

Huisarts raadplegen

Je hoeft je geen zorgen te maken wanneer je altijd al een ingetrokken tepel hebt gehad. Doch bij een nieuw ontstane intrekking of verandering van de tepel of huid van de borst, dien je je huisarts te raadplegen omdat dit een symptoom kan zijn van borstkanker.

Onderzoek en diagnose

Bultjes op de tepel kunnen je misschien laten schrikken, maar in de meeste gevallen zijn ze volkomen normaal. Toch is het belangrijk om te weten wat deze bultjes kunnen betekenen en wanneer je moet overwegen om verder onderzoek te laten doen. Het begint allemaal met het herkennen van de verschillende soorten bultjes en het inschakelen van medische hulp als dat nodig is.

Eerste onderzoek: Wat zie je en voel je?

Wanneer je bultjes op je tepel opmerkt, is de eerste stap een zelfonderzoek. Neem de tijd om je borsten goed te bekijken en te voelen. Deze bultjes kunnen variëren van kleine, onschadelijke knobbeltjes tot iets dat meer aandacht vereist. Vaak zijn bultjes het gevolg van Montgomery-klieren, kleine talgkliertjes die helpen bij het hydrateren van de tepel. Ze worden soms zichtbaar door hormonale veranderingen of irritatie en zijn meestal volkomen onschuldig.

Zijn de bultjes echter pijnlijk, veranderen ze van vorm of kleur, of gaan ze gepaard met andere symptomen zoals afscheiding, dan kan dit wijzen op een onderliggend probleem. Dit is het moment waarop verder onderzoek nodig kan zijn.

Diagnose bij de arts: Wat te verwachten?

Als je besluit om naar een arts te gaan, begint het diagnoseproces meestal met een lichamelijk onderzoek. De arts zal je tepels en borsten zorgvuldig onderzoeken om de grootte, textuur en eventuele andere symptomen te beoordelen. Een uitgebreide medische geschiedenis is hierbij belangrijk. Vragen over je menstruatiecyclus, zwangerschap, of eerdere borstproblemen kunnen helpen om een duidelijker beeld te krijgen.

Afhankelijk van wat de arts ziet of voelt, kunnen er aanvullende tests worden aangevraagd. Een mammografie of echografie kan helpen om te kijken of de bultjes diepere oorzaken hebben, zoals cysten of goedaardige tumoren. Dit zijn vaak eenvoudige onderzoeken die snel duidelijkheid geven.

Verdere stappen: Wat doe je daarna?

Als de arts vermoedt dat de bultjes op de tepel iets serieuzer zijn, kan een biopsie worden uitgevoerd. Dit houdt in dat een klein stukje weefsel uit de bult wordt gehaald en onder de microscoop wordt onderzocht. Dit is een eenvoudige procedure die helpt om vast te stellen of er sprake is van kanker of een andere aandoening.

De meeste diagnoses leiden echter tot geruststelling: de bultjes zijn vaak onschuldig en vereisen geen uitgebreide behandeling. Goede borsthygiene en regelmatige zelfonderzoeken zijn vaak voldoende om alles in de gaten te houden.

Wanneer moet je je zorgen maken?

Het is belangrijk om alert te blijven op veranderingen. Als je merkt dat een bultje groter wordt, van kleur verandert, of gepaard gaat met pijn of afscheiding, dan is het tijd om actie te ondernemen. Pijnloze bultjes, vooral als ze stug en onregelmatig van vorm zijn, verdienen altijd aandacht, omdat ze soms een vroeg teken van borstkanker kunnen zijn.

Prognose

De prognose van bultjes op de tepel is over het algemeen geruststellend en positief. In de meeste gevallen zijn deze bultjes onschuldig, zoals bij Montgomery-klieren of verstopte poriën, en verdwijnen ze vanzelf of met minimale behandeling. Een beetje extra zorg voor je huid en hygiëne brengt vaak al de nodige verlichting, en binnen korte tijd is je huid weer in balans.

Bij infecties zoals mastitis, is de prognose eveneens goed. Met de juiste antibiotica en zorg herstelt je huid doorgaans snel, zonder blijvende schade. Het is een kwestie van op tijd ingrijpen en je lichaam de kans geven om te herstellen.

Wanneer de bultjes te maken hebben met fibroadenomen, is de kans groot dat ze onschadelijk blijven en soms zelfs verdwijnen. Als een ingreep nodig is, leidt dit meestal tot een compleet herstel, zonder complicaties.

In het zeldzame geval van de ziekte van Paget of andere vormen van borstkanker, kan de prognose variëren, afhankelijk van hoe vroeg de aandoening wordt ontdekt. Vroegtijdige diagnose en behandeling spelen een cruciale rol en bieden vaak een goede uitkomst, met een hoge kans op herstel.

Kortom, bultjes op de tepel zijn meestal geen reden voor grote zorgen. Met de juiste zorg en aandacht is de kans groot dat je snel weer comfortabel bent en je huid weer gezond straalt!

Preventie van tepelbultjes

Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:

• Goede hygiëne – Was je tepels regelmatig met lauw water en een milde, ongeparfumeerde zeep om verstopte poriën te voorkomen.
• Kies voor ademende kleding – Draag katoenen, linnen of andere ademende stoffen om irritatie en zweetophoping te vermijden.
• Vermijd agressieve producten – Gebruik geen irriterende crèmes of lotions met sterke geuren of chemicaliën.
• Hydrateer de huid – Houd de huid rond je tepels soepel met een milde vochtinbrengende crème om uitdroging en irritatie te voorkomen.
• Borstvoedingstechniek verbeteren – Bij borstvoeding is het belangrijk om goede techniek en hygiëne toe te passen om infecties, zoals mastitis, te voorkomen.
• Regelmatige zelfonderzoeken – Controleer je borsten regelmatig op veranderingen en neem bij afwijkingen tijdig contact op met een arts.
• Bescherm je huid – Bescherm de gevoelige huid rond je tepels tegen overmatige wrijving door goed passende beha's te dragen.
• Rook niet – Vermijd roken, aangezien dit je huid kan beschadigen en het risico op infecties verhoogt.

Noot:

1. Don Batten, Jonathan Sarfati, Carl Wieland, David Catchpoole. Hoe bestaat het! Antwoord op meer dan 60 veelgestelde vragen over schepping, evolutie en de Bijbel. Uitgeverij De Banier, 2009.

Lees verder

• Tepelafscheiding: oorzaken vocht, bloed of etter uit tepel
• Tepeleczeem: droge, schilferige stukjes huid tepel-tepelhof
• Tepelkloven: behandelen, voorkomen en verzorgen zalf & crème
• Pijn aan tepel: symptomen, oorzaak en behandeling tepelpijn
• Jeuk aan de tepel: oorzaken en symptomen van jeukende tepels