Yogahoudingen – anantasana (slapende Vishnu)

Anantasana is de ideale yogahouding voor het soepel maken van de bekkenstreek. Ook traint deze oefening de hamstrings en worden de kniepezen gerekt. De naam is afgeleid van Ananta, een van de vele namen van Vishnu en van de duizendkoppige slang Sesa, waar hij op slaapt. Ook symboliseert Ananta de oneindigheid. Wie regelmatig anantasana beoefent, voorkomt slappe buikspieren maar ook hernia en andere rugklachten. Volgens de yogahandboeken is deze houding tevens zeer geschikt om stress, vermoeidheid en depressiviteit een halt toe te roepen of te voorkomen.

Inhoud

• Oorsprong van anantasana (slapende Vishnu)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Voordelen
• Gezondheidsvoordelen van anantasana (slapende Vishnu)
• Therapie

Oorsprong van anantasana (slapende Vishnu)

Ananta betekent 'oneindig' en verzinnebeeldt Vishnu, een van de drie belangrijkste goden in het hindoeïsme. Asana wil zeggen 'zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Naast Brahman en Shiva is Vishnu de welwillende handhaver of instandhouder van de schepping, die tal van aardse incarnaties aanneemt om de wereld te redden of om evenwicht te scheppen zodra negatieve, verwoestende tendensen – zoals agressie – de overhand krijgen. Ananta is een van de talloze benamingen van Vishnu, maar ook van de rustbank van Vishnu in de vorm van de duizendkoppige slang Sesa. Samen symboliseren ze de oneindigheid.

Mythologie
In de hindoemythologie ontsproot uit de navel van Vishnu – terwijl hij sliep op zijn rustbank Sesa in de oeroceaan – een lotusbloem waaruit de scheppende god Brahman tevoorschijn kwam. Anantasana wordt onder andere uitgebeeld in de tempel Trivandrum in Zuid-India, gewijd aan Ananta Padmanabha (de lotusbloem die uit zijn navel groeit). Ananta verzinnebeeldt het oneindige, het 'Zijn', dat tijdloos is, zonder begin of einde en niet onderhevig aan geboorte, groei en dood.

Techniek

Beginnende yogi's hebben vaak evenwichtsproblemen bij het uitvoeren van anantasana. Met de rug tegen een muur liggen, is in de beginfase doorgaans voldoende om dat te voorkomen.

1. Ga op de buik liggen.
2. Adem uit en rol op de rechterzij. De rechterkant van het lichaam maakt volledig contact met de vloer, van de enkel tot de schouder en elleboog. Dat blijft zo tijdens de hele oefening.
3. Laat het hoofd in de rechterhandpalm rusten. De hand bevindt zich boven het oor.
4. Blijf enkele seconden in deze houding en adem rustig door.
5. Buig de linkerknie en pak de grote teen met de duim, wijs- en middelvinger stevig vast.
6. Adem uit en strek het linkerbeen en de linkerarm tegelijkertijd tot zowel het been als de arm praktisch evenwijdig aan elkaar en in een hoek van negentig graden ten opzichte van de vloer staan.
7. Volhard een halve minuut in anantasana. Adem zo ontspannen mogelijk in de volledige yoga-ademhaling.
8. Kom in omgekeerde volgorde terug en rol op de rug.
9. Herhaal anantasana links.
10. Ontspan in savasana of savasana II (lijkhouding).

Aandachtspunten

Zorg ervoor dat de hele zijkant van het lichaam de vloer raakt. Voorkom dat u op de rug rolt bij het uitvoeren van anantasana. Naarmate u ervaring opbouwt, zal dat steeds beter lukken. Oefen eventueel met de rug tegen een muur. Houd het been dat op de vloer ligt gestrekt. Dat geldt ook voor het 'verticale been'. In het begin kan het moeilijk zijn om met de duim, wijs- en middelvinger de grote teen beet te pakken. Sla als hulpmiddel eventueel een doek om de voet, pak de lus vast en probeer aldus het been te strekken, natuurlijk zonder te forceren.

Voordelen

Anantasana rekt de spieren van de rug, de romp, de kuiten en de hamstrings. Dat geldt zeker ook voor de kniepezen, wat u beslist zult merken tijdens het oefenen. Ook de spijsvertering heeft baat bij anantasana. De yogahandboeken vermelden bovendien dat anantasana soelaas biedt bij stress en depressiviteit. Vraag eerst advies aan uw huisarts als u rug- en nekklachten hebt die niet gerelateerd zijn aan vermoeidheid.

Gezondheidsvoordelen van anantasana (slapende Vishnu)

Anantasana wordt ook wel 'slapende Vishnu' genoemd. Vishnu is in de hindoemythologie de handhaver van het universum. Hij rust op de duizendkoppige slang Sesa, waarbij de slang het oneindige verzinnebeeldt. Vishnu was er al toen de tijd sliep en het universum nog geschapen moest worden. In het persoonlijke leven is de ruggengraat de drager van het lichaam en het omhulsel van het centrale zenuwstelsel. Daarbij mag het autonome zenuwstelsel ofwel het reptielenbrein, waaronder de hersenstam, als het meest primair worden beschouwd. Het regelt en coördineert immers de vegetatieve lichaamsfuncties, waaronder de hartslag, de ademhaling en de spijsvertering, buiten het cognitieve om.

Van een slechte spijvertering tot stress
Zoals Vishnu de schepping handhaaft, zo houdt het 'reptielenbrein' de meest elementaire levensverrichtingen in stand. In rust maar bijvoorbeeld ook als er gevaar dreigt (vecht-of-vluchtreactie). In al die gevallen rust Vishnu – en analoog daaraan het lichaam – in de oneindigheid (ananta) in de vorm van de slang (Sesa) buiten het cognitieve, bewuste bestaan om toen de tijd nog niet bestond. Anantasana is een van de vele yogahoudingen uit de hatha-yoga en heeft een rijke symboliek.

Therapie

De houding heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Slappe buikspieren.
• Slechte spijsvertering.
• Rugpijn als gevolg van vermoeidheid.
• Stress.
• Vermoeidheid.
• Depressiviteit.
• Anantasana is goed voor hart en bloedvaten …
• … en verbetert de bloedcirculatie in de hersenen.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yogahoudingen – bhujangasana (cobrahouding)
• Yogahoudingen – uddiyana bandha (buikspierklem)