Yogahoudingen – urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding)

Yogahoudingen – urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding) Urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding) is een yogahouding voor gevorderden. De asana vergt veel evenwichtsgevoel en sterke armspieren. In de voltooide houding krijgt menige yogi de indruk dat hij in de lucht zweeft. In die zin is urdhva kukkutasana vergelijkbaar met mayurasana (pauwhouding). Een bijkomende moeilijkheid in de 'opwaartse haanhouding' is dat de benen zich in de lotuspositie bevinden, wat bij beginners het opvangen van een val lastiger maakt. Een stapsgewijze voorbereiding is dan ook belangrijk. Urdhva kukkutasana kent veel voordelen, zoals een sterke rug, robuuste armspieren en stevige buikspieren. Zoals bij alle gevorderde yogahoudingen is het zaak eerst de basisoefeningen onder de knie te krijgen. Immers, wie toegewijd de beginnershoudingen beoefent, krijgt vanzelf een goed evenwichtsgevoel.

Inhoud


Oorsprong van urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding)

Het Sanskriet-woord kukkuta betekent ‘haan’. En urdhva wil zeggen ‘opwaarts’ of ‘naar boven gericht’. Het woord asana is Sanskiret voor ‘(zit)houding’, tevens de vierde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali, zoals neergelegd in het gelijknamige yogageschrift waarin de genoemde Indiase wijsgeer uitlegt waarom een stabiele (zit)houding belangrijk is tijdens het mediteren. Onderdeel van urdhva kukkutasana is padmasana (lotushouding), de klassieke yogische meditatiehouding bij uitstek.

Klassieke yogahouding
Kukkutasana (haanhouding) wordt als klassieke yogahouding vermeld in onder andere de Gheranda-samhita en de Hatha Yoga Pradipika, twee gezaghebbende werken over hatha yoga. Urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding) en parsva kukkutasana (zijwaartse haanhouding) zijn varianten van deze klassieke yogahouding, een asana die sterke armspieren en veel gevoel voor balans vereist.

Urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding) / Bron: Robert Bejil, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)Urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding) / Bron: Robert Bejil, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)

Techniek

Voor deze variant van kukkutasana gaat u eerst in padmasana (lotushouding). Het is van wezenlijk belang dat u deze best wel moeilijke zithouding beheerst.
  1. Ga in padmasana (lotushouding) en plaats de handen evenwijdig op schouderbreedte vóór de knieën. De vingers wijzen naar voren.
  2. Buig naar voren en breng het lichaam omhoog, zoals in tolasana (wegschaalhouding), behalve dat de armen zich voor de scheenbenen bevinden. Balanceer op uw handen.
  3. Voor deze fase is kracht nodig die u alleen verkrijgt dankzij de beheersing van de basishoudingen. U dient zittend in de lotushouding de knieën zo ver mogelijk omhoog te brengen. Liefst zo dicht mogelijk bij de oksels.
  4. Blijf zo lang mogelijk in urdhva kukkutasana, naargelang uw capaciteiten. Probeer rustig door te ademen in de volledige yoga-ademhaling. In de klassieke urdhva kukkutasana legt u het hoofd in de nek en kijkt u naar voren.
  5. Kom in omgekeerde volgorde terug (stap 1).
  6. Verwissel de beenplaatsing in padmasana (lotushouding) en ga opnieuw in urdhva kukkutasana.
  7. Ontspan in savasana (lijkhouding).

Variant van urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding) / Bron: Lululemon athletica, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)Variant van urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding) / Bron: Lululemon athletica, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)

Aandachtspunten

In urdhva kukkutasana steunt het hele lichaam op de handen en de gestrekte armen, wat deze yogahouding blessuregevoelig maakt (vallen). Belangrijk is dat u met behulp van de basisoefeningen eerst een goed evenwichtsgevoel ontwikkelt en dat uw armspieren sterk genoeg zijn om urdhva kukkutasana aan te kunnen. Zorg ervoor dat de armen loodrecht, evenwijdig van elkaar en op schouderbreedte het lichaam dragen. Let op dat u in de voltooide asana de ellebogen niet overstrekt. De eerste fasen van urdhva kukkutasana vergen zeer veel kracht van de armen. Vandaar dat het zo belangrijk is dat u de voorbereidende yogahoudingen van hatha yoga beheerst.

Vertrouwen
Idealiter wordt urdva kukkutasana vanuit de handstand uitgevoerd. Voor beginners is deze voorbereidende fase vrijwel ondoenlijk. Urdhva kukkutasana vereist kracht en evenwichtsgevoel, maar ook lef, doorzettingsvermogen en vertrouwen in uw groeiende gevoel voor balans. Het grootste risico is dat u naar voren of naar achteren valt en u uzelf niet kunt opvangen. Oefen in het begin dus bij een muur, die zich voor of achter u bevindt. Of leg kussens om u heen. Doe dit net zo lang tot u voldoende zelfvertrouwen hebt opgebouwd. Na toegewijd oefenen zult u die hulpmiddelen niet meer nodig hebben en urdhva kukkutasana zelfs op een evenwichtsbalk kunnen uitvoeren.

Uitwerking

Zoals in mayurasana (pauwhouding) geeft urdhva kukkutasana u het gevoel dat u zweeft, alsof u de zwaartekracht trotseert. Het verbeterde evenwichtsgevoel heeft ook een positieve weerslag op uw mentale balans en uw zelfvertrouwen. In fysiek opzicht zorgt de ‘opwaartse haanhouding’ voor stevige spieren van de armen, romp, rug en buik. De effecten op de rugspieren zijn vergelijkbaar met paschimottanasana (zittende vooroverbuiging). Vergeet niet dat de basisoefeningen van hatha-yoga ervoor zorgen dat u voor de gevorderde oefeningen minder moeite hoeft te doen.

OM-symbool / Bron: Brenkee, PixabayOM-symbool / Bron: Brenkee, Pixabay

Gezondheidseffecten van urdhva kukkutasana (opwaartse haanhouding)

Mijd deze oefening voor gevorderden bij zwangerschap, hoge bloeddruk, gewichtsproblemen en bij hartaandoeningen. Win dan eerst medisch advies in en oefen eventueel onder leiding van een ervaren yogaleraar. De gezondheidsvoordelen zijn eveneens vergelijkbaar met paschimottanasana (zittende vooroverbuiging).

Therapie

Urdhva kukkutasana heeft een therapeutische en ondersteunende maar niet per definitie een genezende uitwerking op de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:
  • Zwakke arm-, rug-, buikspieren.
  • Stramme rug.
  • Slechte spijsvertering, obstipatie.
  • Fysieke en mentale onbalans.
  • Masserende werking op de buikorganen, zoals de lever, milt, alvleesklier en nieren. Dit heeft een positieve invloed op de orgaanfuncties.

Lees verder

© 2018 - 2024 Orion, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Yogahoudingen – urdhva dandasana (opwaartse stokhouding)Yogahoudingen – urdhva dandasana (opwaartse stokhouding)Urdhva dandasana (opwaartse stokhouding) maakt deel uit van de sirsasana-cyclus, ofwel een reeks hoofdstanden. Het is ee…
Yogahoudingen – urdhva mukha svanasana (omhoogkijkende hond)Yogahoudingen – urdhva mukha svanasana (omhoogkijkende hond)Urdhva mukha svanasana (omhoogkijkende hond) lijkt op een voortzetting van bhujangasana (cobrahouding), waarbij u steune…
Yogahoudingen – urdhva prasarita padasana (beenheffing)Yogahoudingen – urdhva prasarita padasana (beenheffing)In urdhva prasarita padasana (beenheffing) ligt u ruggelings languit op de vloer, waarbij u de gestrekte benen langzaam…
Yogahoudingen – urdhva padmasana (in schouderstand)Yogahoudingen – urdhva padmasana (in schouderstand)Urdhva padmasana sarvangasana is een variant van de schouderstand. Deze asana zorgt ervoor dat er nog meer bloed naar de…

De dakini als gids en manifestatie van energie en wijsheidDe dakini als gids en manifestatie van energie en wijsheidEen dakini is een vrouwelijk energiewezen. De Wijsheidsdakini is de vrouwelijke belichaming van de verlichte Boeddha. Ee…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: GDJ, Pixabay
  • 'Yoga', MacDonald Educational Ltd, Sophy Hoare
  • 'Textbook of Yoga', Georg Feuerstein, Hutchinson, London
  • 'Light on Yoga', B.K.S. Iyengar, Georg Allen & Unwin Ltd., London
  • Afbeelding bron 1: Robert Bejil, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Lululemon athletica, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 3: Brenkee, Pixabay
Orion (616 artikelen)
Laatste update: 02-11-2022
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Spiritueel
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.