Vergrote prostaat: oorzaken, laseren en katheter na ingreep

Een bekend en veel voorkomende aandoening van de prostaat is een prostaatvergroting. Grofweg de helft van alle mannen boven de 50 jaar ondervindt hier vroeg of laat hinder van als de prostaat de urinestroom in de urinebuis blokkeert; klachten bij het plassen zijn dan het gevolg. Het is niet helemaal duidelijk wat de oorzaak is dat de prostaat blijft groeien. Het wordt geassocieerd met veranderingen in de balans van geslachtshormonen als mannen ouder worden.

• Prostaatvergroting
• Symptomen vergrote prostaat
• Prostaatvergroting oorzaken
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Vergrote prostaat behandeling
• Adviezen
• Andere behandelvormen: medicijnen en operatie
• Vergrote prostaat behandelen met de GreenLight laser
• Wat is het?
• Na de behandeling

Prostaatvergroting

De prostaat ligt onder de blaas. De urineleider die de urine vervoert van de blaas via de penis naar buiten, loopt dwars door de prostaat door het midden van de prostaat. Als de prostaat vergroot, kan de urinestroom geblokkeerd raken. Dit komt doordat de prostaat zowel naar buiten als naar binnen groeit. Een prostaat die naar binnen groeit, sluit daarom nauwer om de plasbuis heen. Vooral na je vijftigste levensjaar kan de prostaat dermate groot zijn geworden, dat er geleidelijk klachten ontstaan met de blaasontlediging.

Symptomen vergrote prostaat

Een lichte prostaatvergroting hoeft geen klachten te veroorzaken. Wanneer de prostaat echter tegen de plasbuis aandrukt, krijg je problemen met plassen. De ernst van de symptomen van een prostaatvergroting varieert en is afhankelijk van de mate waarin de prostaat tegen de urinebuis drukt. Vaak zullen de symptomen verergeren na verloop van tijd. Bij sommige mannen stabiliseren de klachten en treedt er zelfs mettertijd spontane verbetering op. Veelvoorkomende symptomen van een vergrote prostaat zijn onder meer:

• Frequent plassen of een sterke aandrang tot plassen hebben;
• Problemen bij het beginnen plassen (er komt slechts een zwakke en onderbroken urinestraal);
• Een brandend gevoel of pijn tijdens het plassen;
• Moeite met het op gang komen van het plassen;
• 's Nachts wakker worden om te plassen;
• Nadruppelen;
• Het gevoel hebben dat de blaas niet volledig leeg is geplast.

Prostaatvergroting oorzaken

De precieze oorzaak van prostaatvergroting zijn niet bekend. Wel wordt de aandoening geassocieerd met hormonale veranderingen (veranderingen in de testosteron- en oestrogeenspiegel), welke het gevolg zijn van het normale verouderingsproces. Men vermoedt dat een afname van de testosteronspiegel en een toename van de oestrogeenspiegel, leidt tot een vergroting van de prostaat. Deze veranderingen zijn onlosmakelijk verbonden met het ouder worden.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Op basis van de klachten en een lichamelijk onderzoek, wordt de diagnose gesteld. De arts verricht een lichamelijke onderzoek met inbegrip van een rectaal toucher, waarbij hij met een gehandschoende vinger via de endeldarm voelt of je prostaat afwijkingen vertoont. Dit is de eenvoudigste test om een prostaatvergroting aan te tonen.

Aanvullend onderzoek

Veelal is aanvullend onderzoek nodig. De arts (vaak een uroloog) bepaalt welke onderzoeken nodig zijn. Dit kunnen de volgende zijn:

• Het bijhouden en invullen van de IPSS (international prostate symptoms score) vragenlijst om je plasklachten in kaart te brengen. Er worden wat algemene vragen gesteld en daarnaast moet je gedurende 24 uur bijhouden hoe vaak en hoeveel je per keer plast.
• Bloed- en urineonderzoek. Onder meer ter beoordeling van de algemene gezondheidstoestand en het bepalen van de functies van nieren en lever worden bepaald.
• Urineonderzoek. Om te bekijken of er ontstekingen, bacteriën of rode bloedcellen aanwezig zijn. De urine wordt tevens onderzocht op eventuele aanwezigheid van suiker of eiwit.
• Straalmeting (flowmetrie) en residumeting. Met de flowmeter kan de kracht van de urinestraal en de hoeveelheid urine die uitgeplast wordt worden gemeten. Residumeting betreft met meten van de hoeveelheid achtergebleven urine in de blaas na plassen. Dit gebeurt met behulp van een echoapparaat.
• Echografie. Hierbij kan de prostaat in beeld worden gebracht.
• Urodynamisch-onderzoek. Dit onderzoek bepaalt de druk en de functie van de blaas en de plasbuis.
  Cystoscopie / Bron: Alexilusmedical/Shutterstock
• Cystoscopie. Dit betreft een inwendig onderzoek waarbij de doorgankelijkheid van de plasbuis, de grootte van de prostaatkwabben en het aspect van het blaasslijmvlies wordt beoordeeld door de uroloog.

Vergrote prostaat behandeling

Adviezen

De behandeling van een vergrote prostaat is afhankelijk van de ernst van je plasklachten. Als je weinig hinder ondervindt van een vergrote prostaat, is een medicamenteuze of operatieve behandeling niet nodig. Deze mannen kunnen volstaan met het opvolgen van een aantal eenvoudige adviezen, zoals:

• zittend plassen zodat de spieren in benen en bekken meer ontspannen, met als gevolg dat je een krachtigere plasstraal en kortere plastijd hebt en de blaas beter leeg kunt plassen;
• 's avonds minder drinken zodat je 's nachts niet zo vaak hoeft te plassen;
• eventueel kunnen bekkenbodemtherapie en training van de blaasspier helpen.

Andere behandelvormen: medicijnen en operatie

Andere vormen van behandeling zijn:

• Medicijnen om de spierspanning rond de blaas te verminderen.
• Trans Urethrale Resectie van de Prostaat (TURP), waarbij door de plasbuis (een deel van) van de prostaat wordt verwijderd. Via de plasbuis wordt een instrument naar binnengebracht waarmee geopereerd kan worden en waaraan een metalen lusje zit dat elektrisch wordt verhit. Met het instrument wordt prostaatweefsel weggesneden.
• Laserbehandeling, waarbij via de plasbuis een laser wordt ingebracht die door warmtewerking het binnenste gedeelte van de prostaat verdampt. Hierdoor ontstaat meer ruimte.
• Thermotherapie (TUMT), waarbij de prostaat via de plasbuis met behulp van microgolven verhit wordt tot meer dan 45 graden waardoor een deel van het prostaatweefsel afsterft.
• Vaportrode methode. Een behandeling die via de plasbuis verloopt en waarbij met behulp van elektrische stroom prostaatweefsel wordt verdampt, waardoor en meer ruimte ontstaat.
• Operatie via de buikwand. Hiervoor kan geopteerd worden als de prostaat te groot is voor de TURP-behandeling. Het klierweefsel dat de plasbuis dichtdrukt wordt hierbij verwijderd. Na een prostaatoperatie via de buik krijg je een katheter die via de plasbuis naar de blaas loopt. De katheter zal door een verpleegkundige regelmatig doorgespoeld worden. De katheter dient gedurende een aantal dagen te blijven zitten om de dichtgehechte opening in de prostaat 'waterdicht' te laten groeien. Tevens zijn er één of twee drains of slangetjes aangebracht die wondvocht afvoeren. Wanneer de blaaskatheter is verwijderd, zul je zelf moeten plassen. Voordat je ontslagen wordt uit het ziekenhuis en naar huis gaat, zul je zelf goed moeten kunnen plassen. Tevens dient er niet teveel urine achter te blijven in de blaas (residu). Je kunt een aantal dagen of weken moeite hebben om je plas goed op te houden. Dit verbetert mettertijd.

Lees verder

• Prostaatvergroting tegengaan: tips voor een gezonde prostaat
• Vergrote prostaat: symptomen, behandeling en medicijnen
• Prostaatpijn en prostaatklachten: (pijn)klachten prostaat
• Prostaatvergroting: symptomen, onderzoeken en behandeling
• Natuurlijke middelen en kruiden tegen vergrote prostaat