Benigne lichenoide keratose: symptomen en behandeling

Een klein rood plat wratje op de romp of ledematen? Mogelijk heb je last van benigne lichenoide keratose. Benigne lichenoide keratose is een ontstekingsreactie die zich voordoet bij het in regressie gaan van een ouderdomsvlek of ouderdomswrat. Behandeling bestaat uit een actief afwachtend beleid. Indien verwijdering gewenst is, kan cryotherapie (bevriezing), electrocoagulatie (wegbranden) of curettage (wegschrapen) worden overwogen. Complicaties bij benigne lichenoide keratose zijn praktisch afwezig. De aandoening blijft goedaardig en vormt geen enkel risico voor je gezondheid. Eventuele kleine ongemakken na cosmetische behandelingen verdwijnen snel. Je hoeft je dus geen zorgen te maken.

• Wat is benigne lichenoide keratose?
• Wie krijgt benigne lichenoide keratose?
• Oorzaak van benigne lichenoide keratose
• Symptomen: klein rood plat wratje op de romp of ledematen
• Onderzoek en diagnose
• Biopsie
• Differentiële diagnose
• Behandeling van benigne lichenoide keratoses
• Prognose
• Langdurig, maar ongevaarlijk
• Veranderingen in het uiterlijk
• Geen invloed op je algemene gezondheid
• Cosmetische overwegingen
• Geen verhoogd risico op andere huidproblemen
• Prognose op lange termijn: leef gerust verder!
• Complicaties
• Geen medische complicaties
• Cosmetische overwegingen
• Lichte irritatie of ongemak na behandeling
• Herhaling van plekjes
• Psychische impact: Je eigen gevoel telt
• Preventie

Wat is benigne lichenoide keratose?

Benigne lichenoide keratose is een goedaardige (benigne) huidafwijking die vooral voorkomt bij mensen boven de 50 jaar en meestal solitair voorkomt. Het gaat dus vaak om één huidafwijking. Meerdere plekjes in op de zon blootgestelde plekken zijn ook beschreven. Het gaat om een klein rood plat wratje, meestal op de romp of de ledematen (armen/benen). Het wordt vooral gezien bij mensen met een blanke huidskleur. Het wordt beschouwd als een vorm van huidveroudering. De kleur varieert van aanvankelijk roodbruin tot grijsachtig paars-bruin enkele weken of maanden later.

Wie krijgt benigne lichenoide keratose?

Benigne lichenoide keratose ontwikkelt zich meestal bij mensen met een lichte huid in de leeftijd van 30-80 jaar. Het komt twee keer zo vaak voor bij vrouwen dan bij mannen. Het wordt meestal gezien bij mensen met een blanke huidskleur en zelden bij Aziaten en Afrikanen.

Oorzaak van benigne lichenoide keratose

Benigne lichenoide keratose is een ontstekingsreactie die zich voordoet bij het in regressie gaan van een lentigo solaris (ouderdomsvlek) of verruca seborroïca (ouderdomswrat). De rode kleur wijst op irritatie als gevolg van krabben of wrijving door kleding. Het is een uiting van inflammatie van een reeds bestaande ouderdomswrat of ouderdomsvlek. Het is niet bekend wat de reactie veroorzaakt, maar triggers zijn kleine trauma's zoals wrijving, medicatie, dermatitis en blootstelling aan zonlicht.

Symptomen: klein rood plat wratje op de romp of ledematen

Vaak gaat het om een solitaire niet jeukende erythemateuze (rode) schilferend plat 'wratje'. Het is natuurlijk geen echt wratje, want wratjes worden veroorzaakt door een virus. Voorkeurslokalisaties zijn de borst, de armen en in mindere mate de hoofd-halsregio.

Onderzoek en diagnose

Biopsie

Om huidkanker uit te sluiten, wordt een biopsie genomen. Dit is het wegnemen van een stukje weefsel voor microscopisch onderzoek. De diagnose kan alleen door de patholoog met zekerheid worden gesteld. Een patholoog is een medisch specialist, die met behulp van de microscoop op cel- en weefselmateriaal diagnosen stelt. Het gaat dus bij benigne lichenoide keratose niet om een klinische, maar om een microscopische diagnose.

Differentiële diagnose

De volgende aandoeningen kunnen (aanvankelijk) een soortgelijk beeld geven:

• Ziekte van Bowen (morbus Bowen);
• actinische keratose;
• porokeratosis van Mibelli;
• basaalcelcarcinoom;
• plaveiselcelcarcinoom;
• verruca seborroica (ouderdomswratten);
• melanocytaire laesie:
• lentigo senilis (ouderdomsvlekken);
• lentigo maligna;
• melanoma in situ;
• lichen planus.

Behandeling van benigne lichenoide keratoses

De behandeling van benigne lichenoide keratose is doorgaans expectatief (afwachtend), wat betekent dat ingrijpen vaak niet nodig is, tenzij er cosmetische of andere redenen zijn om de plek te laten verwijderen. Wanneer verwijdering gewenst is, kunnen de volgende behandelopties worden overwogen:

• Cryotherapie: Hierbij wordt de huidafwijking bevroren met vloeibare stikstof. Dit veroorzaakt een soort vriesbrandwond, waarna de plek uiteindelijk afvalt. De genezing duurt meestal een paar weken en laat vaak een klein litteken achter.
• Electrocoagulatie: Dit is een methode waarbij het plekje wordt weggebrand met een elektrische stroom. De hitte vernietigt de afwijkende cellen en vormt een korstje dat na verloop van tijd geneest. Deze techniek laat soms een klein litteken achter.
• Curettage: Met een speciaal instrument, de curette, wordt de plek oppervlakkig weggeschraapt. Dit is een effectieve methode die meestal gepaard gaat met een minimale kans op littekenvorming, vooral als het plekje niet diep zit.
• Lasertherapie: In sommige gevallen kan lasertherapie worden ingezet om de plek gericht te verwijderen, vooral wanneer het om een cosmetisch storende plek gaat. De laser vernietigt de afwijkende cellen met minimale schade aan de omliggende huid.
• Excisie: Bij grotere of hardnekkige plekken kan de dermatoloog besluiten om de plek chirurgisch weg te snijden (excisie). Dit gebeurt meestal onder lokale verdoving en kan iets meer kans op littekens geven, maar is effectief bij hardnekkige plekken.
• Fotodynamische therapie (PDT): Hierbij wordt een lichtgevoelige stof op de huid aangebracht die vervolgens geactiveerd wordt met licht. Deze methode wordt minder vaak gebruikt, maar kan een optie zijn voor cosmetische behandelingen of wanneer andere methoden niet geschikt zijn.

Na behandeling is goede nazorg van de huid belangrijk om het genezingsproces te bevorderen en eventuele littekens te minimaliseren.

Prognose

De prognose van benigne lichenoide keratose is bijzonder goed en gelukkig niets om je zorgen over te maken. Deze huidaandoening is, zoals de naam al aangeeft, benigne, wat betekent dat het goedaardig is. Dat wil zeggen dat het plekje zich niet zal ontwikkelen tot iets kwaadaardigs zoals huidkanker. Hieronder lees je alles wat je moet weten over wat je kunt verwachten als je deze diagnose hebt gekregen.

Langdurig, maar ongevaarlijk

Benigne lichenoide keratose is vaak een langdurige huidaandoening, maar het vormt geen enkele bedreiging voor je gezondheid. De plekjes kunnen maanden tot jaren aanwezig blijven, zonder dat ze erger worden of je klachten geven. Ze veranderen soms van kleur of textuur, maar blijven meestal beperkt tot één of enkele plekjes op de huid.

Veranderingen in het uiterlijk

Hoewel het plekje kan variëren in uiterlijk – van rood tot bruin en soms schilferig of ruw aanvoelend – blijft het niet verder groeien of uitzaaien, zoals dat bij kwaadaardige aandoeningen wel het geval kan zijn. In sommige gevallen kan de plek zelfs vanzelf vervagen of verdwijnen, hoewel dat niet altijd gebeurt.

Geen invloed op je algemene gezondheid

Wat belangrijk is om te benadrukken, is dat benigne lichenoide keratose geen invloed heeft op je algehele gezondheid. Het veroorzaakt geen pijn, infectie of andere complicaties. Het enige waar sommige mensen last van kunnen hebben, is het cosmetische aspect, vooral als de plek zichtbaar is op bijvoorbeeld het gezicht of de handen.

Cosmetische overwegingen

Hoewel de prognose qua gezondheid uitstekend is, kiezen sommige mensen ervoor om de plek te laten verwijderen vanwege esthetische redenen. Dit is een persoonlijke keuze en heeft geen invloed op de medische prognose. De verwijdering is in dit geval puur om het uiterlijk te verbeteren, en er zijn verschillende eenvoudige behandelingen beschikbaar, zoals cryotherapie (bevriezen) of curettage (afschrapen). Deze ingrepen hebben een laag risico en worden meestal zonder complicaties uitgevoerd.

Geen verhoogd risico op andere huidproblemen

Als je benigne lichenoide keratose hebt, hoef je je geen zorgen te maken over een verhoogd risico op andere huidaandoeningen, zoals huidkanker. De aandoening zelf staat los van kwaadaardige huidproblemen en vergroot de kans daarop niet. Uiteraard is het altijd goed om je huid regelmatig te laten controleren door een dermatoloog, zeker als je veel tijd in de zon doorbrengt, maar dat advies geldt voor iedereen, ongeacht deze diagnose.

Prognose op lange termijn: leef gerust verder!

De lange termijn prognose is zo positief als maar kan. Je kunt verder leven zonder dat de benigne lichenoide keratose je in de weg zal zitten. Er zijn geen medische complicaties verbonden aan deze aandoening, en zolang je je huid goed beschermt tegen verdere zonneschade, blijven eventuele andere plekjes waarschijnlijk ook uit.

Complicaties

Complicaties bij benigne lichenoide keratose zijn zeer zeldzaam, omdat deze huidaandoening volledig onschuldig is. Maar als je toch meer wilt weten over mogelijke scenario’s, is het goed om te weten dat er weinig reden tot zorgen is. Hier lees je wat je kunt verwachten.

Geen medische complicaties

Benigne lichenoide keratose is goedaardig, wat betekent dat het plekje geen kwaadaardige verandering ondergaat, zoals huidkanker. Het vormt geen bedreiging voor je gezondheid en beïnvloedt je algemene welzijn niet. Medisch gezien zijn complicaties niet aanwezig, en je kunt er gerust op zijn dat dit plekje geen kwaad doet.

Cosmetische overwegingen

Complicaties van medische aard treden niet op, maar sommige mensen vinden de plekjes cosmetisch storend, vooral als ze zichtbaar zijn op plaatsen zoals het gezicht, de handen of armen. In dat geval vormt het uiterlijk van de plek een mogelijke "complicatie" in de zin dat je je minder prettig kunt voelen over je huid. Behandelingen zoals bevriezen (cryotherapie) of afschrapen (curettage) bieden een eenvoudige oplossing.

Lichte irritatie of ongemak na behandeling

Na verwijdering van de plek kan lichte irritatie optreden, zoals roodheid, zwelling of in zeldzame gevallen een klein littekentje. Dit ongemak verdwijnt doorgaans snel en geneest goed. De dermatoloog geeft duidelijke nazorginstructies om dit proces soepel te laten verlopen.

Herhaling van plekjes

Benigne lichenoide keratose keert soms terug, vooral bij veelvuldige blootstelling aan zonlicht. Dit betreft geen complicatie op medisch vlak, maar het kan wel frustrerend zijn. De plekjes blijven onschuldig, en bij terugkeer zijn ze net zo gemakkelijk te behandelen.

Psychische impact: Je eigen gevoel telt

Ondanks het ontbreken van medische complicaties, kan de psychische impact als een complicatie aanvoelen. Plekjes op zichtbare delen van je lichaam kunnen invloed hebben op je zelfvertrouwen. In dat geval is het verstandig om met je arts te bespreken wat de beste behandeling is om je beter te voelen over je huid.

Preventie

Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:

• Bescherm je huid tegen de zon: Gebruik dagelijks zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor (SPF 30 of hoger), vooral op blootgestelde huid zoals gezicht, handen en armen.
• Draag beschermende kleding: Kies voor kleding die je huid bedekt wanneer je veel tijd buitenshuis doorbrengt, zoals lange mouwen, hoeden en zonnebrillen.
• Vermijd de felle zon: Probeer de zon op het heetst van de dag (tussen 10:00 en 16:00) te vermijden, omdat UV-straling dan het sterkst is.
• Gebruik regelmatig zonnebrandcrème: Smeer om de twee uur opnieuw in, vooral als je zweet of gezwommen hebt.
• Regelmatige huidcontrole: Controleer je huid regelmatig op nieuwe of veranderende plekjes en raadpleeg een dermatoloog als je twijfels hebt.
• Gezonde huidverzorging: Zorg voor een goede hydratatie van je huid en vermijd agressieve huidverzorgingsproducten die de huid kunnen irriteren.

Lees verder

• Capillaritis: roodbruine vlekken op benen, romp en armen
• Erythema toxicum neonatorum: symptmen, oorzaak & behandeling
• Rode vlekken op benen en voeten, zonder schilfering
• Urticaria: rode jeukende bultjes op huid, buik, armen, benen
• Pityriasis lichenoides: symptomen, oorzaken en behandeling