Dermatitis neglecta: Huidaandoening door gebrekkige hygiëne

Sommige mensen zijn tijdelijk of permanent niet in staat om zichzelf goed te verzorgen. Door een gebrekkige hygiëne aan de huid ontstaat mogelijk de zeldzame huidaandoening dermatitis neglecta. Hierbij ontstaan donkere, schilferige en pijnlijke vlekken op bepaalde huidgebieden. De symptomen zijn gelijkaardig als andere aandoeningen, maar door het goed bevragen van de patiënt over de persoonlijke hygiëne, is de diagnose van dermatitis neglecta sneller gemaakt. Een goede persoonlijke hygiëne is verder van vitaal belang voor een gezond lichaam. De arts Poskitt beschreef tot slot voor het eerst deze huidaandoening in 1995.

• Oorzaken: Door gebrekkige hygiëne
• Risicofactoren van huidaandoening
• Gevoelige huid
• Leeftijd
• Lichamelijke en mentale problemen
• Sensorische stoornissen
• Trauma en operatie
• Symptomen: Donkere, schilferige vlekken
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Wassen en medicatie
• Ernstige verwaarlozing van huid
• Extra infectie
• Preventie van dermatitis neglecta
• Prognose van huidziekte

Oorzaken: Door gebrekkige hygiëne

Dermatitis neglecta is een aandoening die ontstaat als gevolg van een gebrekkige persoonlijke hygiëne, vaak in een deel van het lichaam dat moeilijk te bereiken of pijnlijk is om te wassen. Bij het afstoten van dode huidcellen gebeurt steeds een vernieuwing van de huid. Dit proces herhaalt zich circa één keer per maand. De dode huidcellen verdwijnen door exfoliatie (afstoting van cellen) alsook door de basishygiëne (wassen met water en zeep). Wanneer een patiënt één of meer lichaamsdelen niet wast, dan hopen de dode huidcellen zich op in de huidplekken wat resulteert in de typische huidvlekken en andere symptomen die bij de huidziekte ontstaan.

Risicofactoren van huidaandoening

Gevoelige huid

Patiënten met een gevoelige huid zijn vaker getroffen. Wanneer ze zichzelf wassen, ontstaat snel irritatie of doet dit pijn, waardoor ze het gebied overslaan.

Leeftijd

Veel patiënten verliezen de beweeglijkheid bij het verouderen, waardoor het lastiger is om bepaalde huidgebieden te wassen. Bij ouderen komen tevens meer trauma’s, behandelingen en operaties voor dan bij jongeren en mensen van middelbare leeftijd.

Lichamelijke en mentale problemen

Door een langdurige fysieke handicap en sommige psychische problemen (zoals schizofrenie) verwaarlozen sommige patiënten sneller hun huid, hetgeen het risico op dermatitis neglecta verhoogt, ongeacht de leeftijd van de patiënt.

Sensorische stoornissen

Dermatitis neglecta is eveneens gemeld bij patiënten met sensorische stoornissen.

Trauma en operatie

Wanneer patiënten bijvoorbeeld een trauma aan de armen hebben, hebben ze problemen met het bereiken van bepaalde gebieden aan de rug. Ook na een operatie heeft de patiënt soms een beperkt bewegingsbereik. Onbereikbare gebieden zijn dan zo sneller een gevaar voor dermatitis neglecta.

Symptomen: Donkere, schilferige vlekken

De symptomen ontstaan geleidelijk. Op de huid ontwikkelen zich wasachtige, schilferige, ruwe, donkere verheven plekken. Deze plekken bestaan uit zweet en vocht, keratine, talg, vuil, rook of dampen, bacteriën en andere ziektekiemen en dode huidcellen. Een rode, ontstoken, geïrriteerde en gevoelige huid en een huiduitslag behoren tot de mogelijkheden. De symptomen verergeren naarmate de patiënt zich niet wast. Secundaire infecties en andere huidaandoeningen treden op bij onbehandelde plekken.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
Het diagnosticeren van dermatitis neglecta vormt voor de arts een uitdaging, daar hij de symptomen soms verwart met andere aandoeningen. Een dermatoloog (huidarts) bevraagt de patiënt over de medische geschiedenis en de routines voor de persoonlijke hygiëne. Dankzij de antwoorden en het klinisch beeld, weet de arts vrijwel zeker dat de patiënt lijdt aan dermatitis neglecta en dat geen sprake is van een andere huidziekte. Indien de arts twijfelt, neemt hij een stukje huidweefsel weg (biopsie) wat hij dan microscopisch verder laat onderzoeken.

Differentiële diagnose
Dermatitis neglecta lijkt mogelijk op andere vormen van dermatitis (huidontsteking). Het belangrijkste verschil is dat dermatitis neglecta vaak gemakkelijk wordt behandeld met de juiste hygiëne. Volgende aandoeningen beschouwt de arts nog als differentiële diagnose:

• acanthosis nigricans (verdikte en verkleurde huid)
• dermatitis artefacta (huidletsels door psychische problemen)
• pityriasis versicolor (huidinfectie met schilferige vlekken)
• verruceuze epidermale naevus

Behandeling: Wassen en medicatie

Milde verwaarlozing van huid
De behandeling voor dermatitis neglecta is variabel, maar bij milde symptomen volstaat meestal een grondige reiniging van het getroffen gebied met milde zeep en een washandje. Vaak is dan onmiddellijk resultaat zichtbaar, omdat dan dode huidcellen en andere afvaldeeltjes van het lichaam verdwijnen. Door zich regelmatig te (laten) wassen gedurende een paar weken of maanden, verdwijnen alle symptomen van de ziekte. Ook alcoholdoekjes of antibacteriële doekjes mag de patiënt (laten) toepassen op de huidplekken.

Ernstige verwaarlozing van huid

Bij ernstige symptomen schrijft de arts mogelijk een topisch (op de huid aangebracht) medicijn voor, wat dan de harde, schilferige huidvlekken verwijdert. Als dit medicijn niet effectief is, schrijft de arts sterkere concentraties of verschillende stoffen voor om de problemen te verhelpen.

Extra infectie

Pijnlijke, bloedende of gebarsten huidgebieden (gebarsten huid) duiden mogelijk op een bijkomende infectie waarvoor een verdere behandeling nodig is met medicatie en goede huid- en wondverzorging.

Preventie van dermatitis neglecta

Het regelmatig (laten) reinigen van de huid is de belangrijkste preventiemaatregel voor dermatitis neglecta. Verder bestaan ook speciale borstels op de markt om dode huidcellen te verwijderen en het huidoppervlak weer gladder te maken. Elke dag een bad nemen of douchen voorkomt de opeenhoping van vuil, talg en bacteriën op de huid. Het nemen van meer dan één douche per dag is soms nodig in warmere maanden of na zware fysieke inspanningen. De huidziekte verschijnt soms na een operatie wanneer de zelfzorg lastig is. Een verzorger of geliefde om hulp vragen is dan verstandig. Verzorging is bovendien nuttig voor patiënten die ouder zijn of een beperking hebben of andere patiënten die het (tijdelijk) moeilijk hebben om zichzelf te verzorgen. Een gevoelige huid reageert mogelijk niet goed op sommige chemicaliën en geurstoffen die in veel douchegels en zepen. De symptomen van dermatitis neglecta verschijnen of verergeren hierdoor. Daarom zijn geurvrije, hypoallergene zepen een betere optie voor patiënten met de huidziekte.

Prognose van huidziekte

Bij mogelijke tekenen van dermatitis neglecta moet de patiënt zich uitgebreid laten onderzoeken door de huidarts. In veel gevallen verdwijnt de aandoening enkele weken tot maanden na een goede en blijvende reiniging van de huid. Met een juiste diagnose en zorgvuldige behandeling zijn de vooruitzichten voor de meeste patiënten van dermatitis neglecta uitstekend.

Lees verder

• Dermatitis (ontsteking van de huid): Soorten huidontsteking