Gebroken hand: Oorzaken en symptomen van handfractuur

Elke hand (de pols niet meegerekend) telt 19 botten. De botten van de hand dienen als een raamwerk. Dit raamwerk ondersteunt de spieren die de pols en de vingers bewegen. Wanneer één van deze botten gebroken is, leidt dit tot onder andere pijn, een zwelling en een verkleuring. In ernstige gevallen kampt de patiënt met functieverlies. Het is daarom erg belangrijk dat een arts de hand onderzoekt en op de juiste manier behandelt. Gebroken handen zijn pijnlijk, maar niet levensbedreigend. Ondersteuning van de hand en chirurgie zijn enkele behandelingsopties voor een breuk in de hand.

• Oorzaken van breuk in hand
• Soorten handfracturen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van gebroken hand
• Eerste hulp
• Professionele medische hulp
• Prognose
• Complicaties

Oorzaken van breuk in hand

Er zijn veel situaties die mogelijk tot een gebroken hand leiden, maar de meeste gebroken handen zijn afkomstig van drie soorten verwondingen:

• een val doorbreken met een uitgestoken hand
• een voertuig of fiets vernielen terwijl de handen een stuur vasthouden
• op een hard oppervlak slaan

In de meeste gevallen verwijst een gebroken hand naar een fractuur van de metacarpalen. Dit zijn de botten die de basis van de vingers verbinden met de pols. In sommige gevallen is sprake van een fractuur van de vingerkootjes (vingerbeenderen), met of zonder dislocatie (ontwrichting).

Soorten handfracturen

De handfractuur bevindt zich in één van de volgende gebieden in de hand:

• aan de basis van het bot, in de buurt van de pols
• een verplaatste breuk (dit betekent dat een deel van het bot zich niet in de normale positie bevindt)
• in de schacht of in het midden van het bot
• net onder de knokkel (soms een boksersfractuur genoemd)
• op de knokkel

Symptomen

De symptomen van een gebroken hand zijn vergelijkbaar met deze van andere gebroken botten en omvatten:

• een verkleuring
• een verkorte vinger
• een vervorming van de hand op de plaats waar de breuk aanwezig is
• een zwelling
• functieverlies
• het onvermogen om de hand / de vingers te bewegen (is niet noodzakelijk aanwezig; sommige patiënten kunnen namelijk nog wel de hand / de vingers bewegen hoewel deze gebroken is)
• ingedrukte knokkels
• pijn/gevoeligheid

Diagnose en onderzoeken

Een röntgenfoto is vereist om een handfractuur te diagnosticeren. Er is geen andere manier om te weten of de hand gebroken is of niet. Het is niet mogelijk om een gebroken hand te diagnosticeren door deze eenvoudig te observeren op tekenen van zwelling, blauwe plekken of functieverlies.

Behandeling van gebroken hand

Eerste hulp

Hulpverleners moeten er eerst en vooral voor zorgen dat ze zelf ook veilig blijven. Soms proberen ze namelijk een gewonde patiënt te helpen en geraken ze op precies dezelfde manier gewond. Als de vingers van de gewonde hand koud of blauw zijn, is het belangrijk om meteen de ambulance te laten komen. Een misvormde hand (of deel daarvan) laat de hulpverlener in deze positie staan; hij moet deze niet in een juiste positie proberen te plaatsen. De hulpverlener mag de hand wel stabiliseren met de vingers losjes gekruld rond een zacht voorwerp zoals rolgaas. Om de hand onbeweeglijk te houden, kan hij wat opvulling gebruiken. De hulpverlener mag voorts ook een verpakking of handdoek met ijs gedurende twintig minuten op de wonde plaatsen en dan twintig minuten laten rusten. Ontstekingsremmende medicijnen zoals ibuprofen, aspirine of naproxen helpen bij handpijn. Om het risico op het syndroom van Reye te verminderen, mogen kinderen jonger dan negentien jaar geen aspirine nemen. Verder kan de hand best boven het niveau van het hart worden gehouden om zwelling te verminderen. Is de ambulance niet verwittigd, dan is het verstandig om naar de medische hulp te gaan voor extra pijnverlichting en een verdere evaluatie van de gewonde hand.

Professionele medische hulp

Chirurgie
De meeste gebroken handen vereisen een vorm van fixatie (vastzetten) zodat de hand correct geneest en de volledige handfunctie herstelt. De meest voorkomende vorm van fixatie gebeurt intern met behulp van chirurgie. Hierbij plaatst de arts pennen, schroeven en/of draden rond verschillende botten om alles op zijn plaats te houden. Tijdens de fixatie behandelt de arts pijn met medicijnen.

Ondersteuning van hand en vingers
Breuken aan de hand en vingers kunnen ook zonder chirurgie worden behandeld, zolang ze maar lang genoeg in de juiste stand blijven om te kunnen genezen. Hiervoor moet de patiënt een hand- of vingerspalk, een brace en/of een gipsverband dragen.

Fysiotherapie
Zodra de breuk voldoende is genezen, helpt een fysiotherapeut aan het verbeteren van de handfunctie.

Prognose

Meestal kan de patiënt ongeveer zes tot acht weken na de handfractuur weer aan het werk of aan sportactiviteiten deelnemen. De patiënt moet hiervoor wel de toestemming krijgen van de arts of fysiotherapeut.

Complicaties

Zonder een behandeling ontstaan complicaties aan de hand zoals

• een infectie
• een langzame wondgenezing
• een merkbare bult: De knobbel is meestal een gevolg van extra bot dat het lichaam vormt als onderdeel van het genezingsproces. Hoewel de bult in de loop van de tijd verkleint, is het mogelijk dat deze nooit helemaal verdwijnt
• een verschuiving van het bot
• functieverlies van de hand en/of vingers
• permanente misvormde vingers
• schade aan de pezen en weke delen van de hand en/of vinger
• stijfheid van de hand en vingers

Lees verder

• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Pijn aan vingerkootjes: Oorzaken van pijnlijke knokkels
• Pijn in vinger (vingerpijn): Oorzaken van pijnlijke vingers
• Polspijn: Oorzaken & behandelingen van pijn aan polsgewricht