Iliopsoas-syndroom: Ontsteking pees of slijmbeurs van heup

Het iliopsoas-syndroom is een groep aandoeningen waarbij de iliopsoas-spieren aangetast zijn, die het been naar de heup buigen. Hierbij ontstaat namelijk een ontsteking van de slijmbeurs (bursitis) en/of de pees (tendinitis). De aandoening komt vaak tot stand door overmatig gebruik bij sporters, al zijn ook andere omgevingsfactoren en aandoeningen gekoppeld met deze aandoening. Pijn en stijfheid bij het gebruik van de heup zijn kenmerkend bij het iliopsoas-syndroom. Voldoende rust nemen, de activiteiten aanpassen en ontstekingsremmers nemen zijn enkele eenvoudige maatregelen, maar soms zijn professionele medische behandelingen nodig zodat de klachten verminderen. De prognose is uitstekend dankzij een behandeling. Het psoas-syndroom verergert echter onbehandeld waardoor ook het risico op complicaties verhoogt.

• Oorzaken
• Risicofactoren: Overbelasting
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Pijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van tendinitis of bursitis van de heup
• Rust
• Ontstekingsremmers
• Steroïde injecties
• Fysiotherapie
• Chirurgie
• Prognose van ontsteking van slijmbeurs of pees van heup
• Complicaties van iliopsoas-syndroom

Oorzaken

De iliopsoas-spieren zijn de voorste heupspieren (spieren aan de voorkant van de heup). Ze bestaan uit de psoas major, de psoas minor en de iliacus. In het heupgewricht bevinden zich verschillende slijmbeurzen (kleine, met vocht gevulde zakjes die tussen botten en zachte weefsels liggen). Bursae (slijmbeurzen) verminderen wrijving en bieden demping zodat pezen, spieren en andere structuren zonder problemen over botuitsteeksels glijden. Twee van deze slijmbeurzen – de grotere trochanterus slijmbeurs en de iliopsoas slijmbeurs – raken mogelijk ontstoken en leiden dan tot het iliopsoas-syndroom.

• Iliopsoas-bursitis (heupbursitis) treedt op wanneer de iliopsoas-slijmbeurs (gelegen tussen de iliopsoas-pees en de binnenkant van het heupgewricht) ontstoken en geïrriteerd raakt
• Iliopsoas-peesontsteking (heuptendinitis, heuppeesontsteking) treedt op wanneer de iliopsoas-pees (de pees die het dijbeen aan de iliopsoas-spier hecht) ontstoken en geïrriteerd raakt.

Risicofactoren: Overbelasting

Aandoeningen

Iliopsoas bursitis en tendinitis resulteren meestal uit enkele aandoeningen of medische problemen zoals:

• artritis psoriatica (aandoening met symptomen aan gewrichten en huid).
• artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen)
• benen met verschillende lengtes
• een acuut trauma
• osteofyten (benige botuitsteeksels rond gewrichten) of calciumafzettingen
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• scoliose (zijdelingse kromming van wervelkolom), spinale artritis en andere problemen met de wervelkolom
• voorafgaande heupblessure en/of een heupoperatie

Het iliopsoas-syndroom gaat vaak gepaard met een snapping hip. Bij deze aandoening verspringt de pees van de iliopsoas plots over een botpunt van het dijbeen of het bekken dat uitsteekt.

Omgevingsfactoren

Geslacht en leeftijd
Heupbursitis treft patiënten van alle leeftijden, maar vrouwen en ouderen zijn het vaakst aangetast.

Overbelasting
Het iliopsoas-syndroom wordt veroorzaakt door overmatig gebruik en te veel, te snel doen zoals een intense activiteit (hardlopen, roeien, fietsen en krachttraining). Overbelasting treedt sneller op bij gymnasten, dansers, atletiekdeelnemers en andere atleten die herhaalde heupbuigbewegingen uitvoeren.

Symptomen: Pijn

Bekende symptomen van het iliopsoas-syndroom zijn:

• gevoeligheid en pijn in het heup- en liesgebied (heuppijn en liespijn)
• een beperkt bewegingsbereik van het heupgewricht
• klikkende of knappende geluiden horen en/of klikkende/knappende gevoelens in de heup of lies; dit ‘knappen’ is vaak pijnlijk.
• kortere staplengte van de getroffen zijde omdat het strekken van de heup pijnlijk is
• pijn die scherp en intens begint maar doffer en pijnlijker wordt
• pijn die verergert bij het gebruik van de heup en vermindert in rust
• pijn en/of stijfheid in de heupen en dijen
• uitstralingspijn naar de voorkant van het bovenbeen naar de knie toe.
• voelbare pijn bij activiteiten zoals opstaan vanuit zittende positie, hurken, zitten, sokken of schoenen aandoen, een traplopen, hardlopen, schoppen, trappen, …

Diagnose en onderzoeken

Een arts diagnosticeert het iliopsoas-syndroom op basis van de symptomen, een vraaggesprek / medische geschiedenis en een heuponderzoek. Beeldvormende onderzoeken zoals een MRI-scan en röntgenfoto’s zijn verder nuttig om verwondingen of aandoeningen, zoals spierscheuren, uit te sluiten.

Behandeling van tendinitis of bursitis van de heup

Rust

De beste manier om zowel heupbursitis als tendinitis te behandelen, is door te rusten en activiteiten te vermijden die de symptomen verergeren. De patiënt moet bijgevolg mogelijk zijn activiteiten aanpassen. Deze rustperiode is twee tot drie weken nodig.

Ontstekingsremmers

Meestal is heupbursitis en heuptendinitis goed te behandelen met ontstekingsremmende medicijnen. Deze medicijnen verlichten de pijn en verminderen ontstekingen.

Steroïde injecties

Soms zet de arts steroïde-injecties in om de symptomen te verlichten. Als de symptomen aanhouden of terugkeren, zijn indien nodig aanvullende steroïde-injecties nodig.

Fysiotherapie

Nadat de pijn en zwelling zijn verdwenen, moet de patiënt mogelijk naar een fysiotherapeut om de heupkracht en flexibiliteit geleidelijk te verbeteren. Dit gebeurt met krachttraining en rekoefeningen. Wandelstokken en loopkrukken bieden eventueel extra ondersteuning.

Chirurgie

In ernstige gevallen waarbij de pijn aanhoudt ondanks het nemen van deze maatregelen, is een chirurgische ingreep een laatste behandelingsoptie. Dit soort operatie gaat echter mogelijk gepaard met complicaties zoals zenuw- en spierschade en daarom zal de arts dit zo veel mogelijk proberen te vermijden.

Prognose van ontsteking van slijmbeurs of pees van heup

Normaal gesproken is het iliopsoas-syndroom vlot te behandelen waardoor de prognose zeer goed is. Rek- en heupoefeningen verlagen het risico op deze aandoening.

Complicaties van iliopsoas-syndroom

Het iliopsoas-syndroom verergert onbehandeld. De pijn straalt dan uit naar delen van het been en de heupen. Af en toe ontstaat een infectie door een gescheurde slijmbeurs. Dit resulteert in:

• een algemeen ziek gevoel
• een warme huid en rode huid
• gewrichtspijn
• koorts
• rillingen