Iliopsoas-syndroom: Ontsteking pees of slijmbeurs van heup

Het iliopsoas-syndroom is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij de iliopsoas-spieren, die het been naar de heup buigen, ontstoken of geïrriteerd raken. Dit syndroom kan leiden tot iliopsoas-bursitis (ontsteking van de slijmbeurs) en/of iliopsoas-tendinitis (ontsteking van de pees). De aandoening ontstaat vaak door overmatig gebruik, vooral bij sporters, maar kan ook door andere factoren worden veroorzaakt. Symptomen zoals pijn en stijfheid bij heupbewegingen zijn kenmerkend voor het iliopsoas-syndroom. Behandeling kan variëren van rust en zelfzorg tot professionele medische interventie. De prognose is doorgaans goed, vooral als de aandoening tijdig wordt behandeld. Onbehandeld kan het syndroom verergeren en leiden tot complicaties.

• Oorzaken van iliopsoas-syndroom
• Risicofactoren: Overbelasting en andere oorzaken
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen van het iliopsoas-syndroom
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van iliopsoas-syndroom
• Rust en Activiteit
• Ontstekingsremmers
• Steroïde-injecties
• Fysiotherapie
• Chirurgie
• Prognose van het iliopsoas-syndroom
• Complicaties van het iliopsoas-syndroom
• Preventie van het iliopsoas-syndroom

Oorzaken van iliopsoas-syndroom

De iliopsoas-spieren, bestaande uit de psoas major, psoas minor en iliacus, bevinden zich aan de voorkant van de heup en zijn verantwoordelijk voor het buigen van het been naar de heup. In het heupgewricht bevinden zich slijmbeurzen (bursae), kleine met vocht gevulde zakjes die de wrijving tussen botten en zachte weefsels verminderen. Twee belangrijke slijmbeurzen in dit gebied zijn de iliopsoas-slijmbeurs en de trochanterus-slijmbeurs. Ontsteking van deze slijmbeurzen kan leiden tot het iliopsoas-syndroom.

• Iliopsoas-bursitis: Ontsteking van de iliopsoas-slijmbeurs, gelegen tussen de iliopsoas-pees en de binnenkant van het heupgewricht.
• Iliopsoas-tendinitis: Ontsteking van de iliopsoas-pees, die de dijbeenspier aan de iliopsoas-spier hecht.

Risicofactoren: Overbelasting en andere oorzaken

Aandoeningen

Iliopsoas-bursitis en tendinitis kunnen ontstaan door verschillende aandoeningen en medische problemen, waaronder:

• Artritis psoriatica: Een aandoening die zowel gewrichten als huid kan aantasten.
• Artrose: Een aandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten slijtage vertoont.
• Ongelijke beenlengtes: Kan extra stress op de heupspieren veroorzaken.
• Osteofyten: Benige uitsteeksels rond de gewrichten.
• Reumatoïde artritis: Een aandoening die ontsteking van gewrichten en soms organen met zich meebrengt.
• Scoliose: Een afwijkende kromming van de wervelkolom, evenals andere wervelkolomaandoeningen.
• Osteofyten of calciumafzettingen rond gewrichten.

Een snapping hip kan ook optreden, waarbij de iliopsoas-pees plotseling over een botuitsteeksel van het dijbeen of bekken glijdt, wat een knappend gevoel en geluid kan veroorzaken.

Omgevingsfactoren

Geslacht en Leeftijd
Hoewel het iliopsoas-syndroom mensen van alle leeftijden kan treffen, komen heupbursitis en tendinitis vaker voor bij vrouwen en oudere volwassenen.

Overbelasting
Het iliopsoas-syndroom wordt vaak veroorzaakt door overmatig gebruik van de heup, vooral bij activiteiten zoals hardlopen, roeien, fietsen en krachttraining. Dit geldt in het bijzonder voor atleten zoals gymnasten, dansers en lopers die herhaalde heupbuigbewegingen uitvoeren.

Symptomen van het iliopsoas-syndroom

De symptomen van het iliopsoas-syndroom kunnen variëren, maar omvatten vaak:

• Pijn en gevoeligheid in het heup- en liesgebied, inclusief heuppijn en liespijn.
• Een beperkt bewegingsbereik van het heupgewricht.
• Klikken of knappen in de heup, vaak gepaard met pijn.
• Een kortere staplengte aan de aangedane zijde, omdat het strekken van de heup pijnlijk is.
• Pijn die begint als scherp en intens maar later doffer en pijnlijker wordt.
• Pijn die verergert bij activiteit en vermindert in rust.
• Pijn en/of stijfheid in de heupen en dijen.
• Uitstralingspijn naar de voorkant van het bovenbeen en de knie.
• Voelbare pijn bij activiteiten zoals opstaan uit een zittende positie, hurken, zitten, het aantrekken van sokken of schoenen, traplopen, hardlopen en schoppen.

Diagnose en onderzoeken

Een arts zal het iliopsoas-syndroom diagnosticeren op basis van symptomen, medische geschiedenis en fysiek onderzoek van de heup. Beeldvormende onderzoeken zoals een MRI-scan of röntgenfoto’s kunnen nuttig zijn om andere verwondingen of aandoeningen, zoals spierscheuren, uit te sluiten.

Behandeling van iliopsoas-syndroom

Rust en Activiteit

De eerste stap in de behandeling van heupbursitis en tendinitis is vaak rust en het vermijden van activiteiten die de symptomen verergeren. Dit kan betekenen dat de patiënt zijn activiteiten moet aanpassen en gedurende twee tot drie weken moet rusten.

Ontstekingsremmers

Ontstekingsremmende medicijnen, zoals NSAID's (non-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen), kunnen effectief zijn in het verminderen van pijn en ontsteking.

Steroïde-injecties

In sommige gevallen kan een arts steroïde-injecties voorschrijven om de ontsteking en pijn te verminderen. Indien de symptomen aanhouden, kunnen aanvullende injecties noodzakelijk zijn.

Fysiotherapie

Nadat de pijn en zwelling zijn verminderd, kan fysiotherapie nuttig zijn om de kracht en flexibiliteit van de heup te verbeteren door middel van gerichte krachttraining en rekoefeningen. In sommige gevallen kunnen wandelstokken of loopkrukken tijdelijk nodig zijn voor extra ondersteuning.

Chirurgie

In ernstige gevallen, waarbij de symptomen niet verbeteren ondanks conservatieve behandelingen, kan chirurgie nodig zijn. Chirurgische ingrepen worden echter meestal als laatste redmiddel beschouwd en kunnen risico's zoals zenuw- en spierschade met zich meebrengen.

Prognose van het iliopsoas-syndroom

De prognose voor het iliopsoas-syndroom is over het algemeen goed. De meeste patiënten herstellen volledig met de juiste behandeling en revalidatie. Rek- en heupoefeningen kunnen het risico op herhaling van de aandoening aanzienlijk verminderen.

Complicaties van het iliopsoas-syndroom

Onbehandeld kan het iliopsoas-syndroom verergeren, wat leidt tot uitstralende pijn in het been en de heupen. In sommige gevallen kan een gescheurde slijmbeurs een infectie veroorzaken, wat resulteert in:

• Een algemeen ziek gevoel.
• Een warme en roodheid van de huid rond het getroffen gebied.
• Gewrichtspijn.
• Koorts.
• Rillingen.

Preventie van het iliopsoas-syndroom

Het risico op het ontwikkelen van het iliopsoas-syndroom kan worden verminderd door:

• Regelmatige warming-up en rek- en strekoefeningen vóór fysieke activiteiten.
• Vermijden van overmatige belasting en geleidelijke opbouw van trainingsintensiteit.
• Zorgdragen voor een goede techniek bij sporten en fysieke activiteiten.
• Consulteer een fysiotherapeut of sportarts voor gepersonaliseerde adviezen en preventieve maatregelen.