Yogahoudingen – vasisthasana (zijwaartse plankhouding)

De klassieke versie van vasisthasana is een yogahouding voor gevorderden. Een asana die een uitstekend evenwichtsgevoel en zeer lenige heupen vereist. Vasisthasana is gewijd aan de hindoewijsgeer Vasistha, een van de zeven belangrijke zieners. Daarnaast was Vasistha priester van een koningsdynastie. Een geleerde die aan de basis stond van het Maharamayana-epos (Yoga Vasishta). De yogahouding vasisthasana is aan hem gewijd. Het is een geweldige oefening voor het trainen van de polsen, de benen en het versoepelen van de rug en het bekken. De laatste stappen van deze asana zijn alleen geschikt als uw evenwichtsgevoel goed ontwikkeld is om aldus een valpartij en blessures te voorkomen.

Inhoud

• Oorsprong van vasisthasana (zijwaartse plankhouding)
• Maharamayana (Yoga Vasistha)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidseffecten van vasisthasana (zijwaartse plankhouding)
• Therapie

Oorsprong van vasisthasana (zijwaartse plankhouding)

Het woord vasistha is Sanskriet en betekent ‘voortreffelijk’, ‘uitmuntend’. En asana wil zeggen ‘(zit)houding’ en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Deze yogahouding is gewijd aan de rishi Vasistha, een wijsgeer die aan de basis stond van de Grote Ramayana (Yoga Vasistha) en daarnaast tal van andere geschriften op zijn naam heeft staan. Ook zou hij de grondlegger zijn van de advaita vedanta of jnana yoga, ook wel de kennisyoga of yoga van het intellect genoemd. Vasisthasana is een klassieke yogahouding uit de hatha-yoga, een yogavariant die de nadruk legt op het fysieke aspect.

Maharamayana (Yoga Vasistha)

Vasistha was een van de zeven wijzen of saptarishi’s en de vermeende grondlegger van de Maharamayana, ook wel Yoga Vasistha genoemd. Het is een hindoeïstisch werk dat uit 32.000 verzen bestaat. Een filosofische zoektocht waarin prins Sri Rama door Vasistha wordt onderwezen in onthechting, meditatie en de bewustwording dat de mens na een lange queeste met behulp van yoga tot de indringende realisatie komt dat hij puur bewustzijn is, waarbij het besef daagt: ‘Niets wat ooit geboren is zal ooit in welke era dan ook kunnen sterven’. Ook houdt Vasistha Sri Rama voor dat hij het fysieke niet mag identificeren met het denken. En: 'Alles wat je ziet is in de kern het Ene, Brahman, God, die puur bewustzijn is, onveranderlijk en ondeelbaar.'

Boeddha
De beroemde woorden tat tvam asi, ofwel 'dat zijt gij’, symboliseren dit besef als resultaat van een diepgaande meditatie. Het besef leidt volgens de yogi's tot onmiddellijke zelfrealisatie, een krachtig eenheidsgevoel waarbij de omgeving (wereld) als het spiegelbeeld wordt ervaren van wat er zich in het innerlijk afspeelt. In de dialoog tiussen Vasistha en Sri Rama zijn wat het laatste betreft parallellen te vinden met betrekking tot de zoektocht van Boeddha, de leringen van Ashtavakra in de Ashtavakra Samhita en de lessen van Krishna in de Bhagavad Gita, een werk dat de essentie weergeeft van bhakti-yoga, de yoga van de devotie, vergelijkbaar met de christelijke weg naar verlossing.

Techniek

Vasisthasana kent veel varianten om de beginner tegemoet te komen. Bij deze klassieke yogahouding is het belangrijk dat u stap voor stap de asana gaat beheersen. De voltooide vasisthasana vergt immers zeer sterke polsen en een uitmuntende fysieke balans.

1. Ga in tadasana (berghouding), voeten bij elkaar, armen aan weerszijden van het lichaam.
2. Adem uit en buig het bovenlichaam naar voren, plaats de handpalmen op de vloer. Breng daarna een been naar achteren, vervolgens het andere, voeten bij elkaar. Kortom, volg in deze fase de eerste stappen van adho mukha svanasana (zich uitrekkende hond).
3. Draai het lichaam nu naar links. Balanceer op de rechterhand. De vingers wijzen naar voren, de arm loodrecht op de vloer. Zorg ervoor dat ook de linkervoet liefst met de zool de vloer raakt zoals de rechtervoet, en houd de benen vooral gestrekt. Houd de linkerhand gestrekt langs het lichaam, hand op de dij. Het is belangrijk dat u deze stap goed beheerst. U traint daarmee uw evenwichtsgevoel en uw pols.
4. Buig het linkerbeen tot u met de duim, wijs- en middelvinger van uw linkerhand de teen van de linkervoet kunt vastpakken. Strek daarna het linkerbeen zo ver mogelijk. Zorg ervoor dat u stap 3 beheerst alvorens hiertoe over te gaan. Probeer tijdens elke oefensessie het linkerbeen iets verticaler te krijgen. Uiteindelijk staat uw been loodrecht boven de vloer.
5. Dit is de volledige en klassieke vasisthasana. Blijf ongeveer een halve minuut in deze yogahouding en adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling. Probeer naar de linkervoet te kijken, wat echter meer vergt van uw evenwichtsgevoel.
6. Kom in omgekeerde volgorde terug en herhaal de oefening links.
7. Rust grondig uit in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

Voorkom blessures en oefen in het begin bij een muur, althans zolang u niet vertrouwt op uw evenwichtsgevoel. Hiermee voorkomt u dat u onverhoopt achterover valt. Voorkom ook dat u uw arm waarop het lichaam steunt overstrekt. Houd de arm dus iets gebogen. Kijk als beginner recht vooruit tijdens de voltooide vasisthasana, dat is beter voor het evenwichtsgevoel. Zorg ervoor dat de hele steunhand de vloer raakt, dus ook de vingers en niet alleen de muis van de hand.

Voorbereidende yogahoudingen
Doe deze oefening niet als u last hebt van uw polsen, ellebogen en schouders. Win dan eerst medisch advies in. Goede voorbereidende oefeningen zijn adho mukha svanasana (zich uitrekkende hond), prasarita padottanasana (staande hoekhouding), ardha chandrasana (halve-maanhouding) en utthita parsvakonasana (gestrekte driehoekhouding).

Uitwerking

Vasisthasana is een voortreffelijke oefening voor het trainen van de polsen, armen, benen en voor een soepel bekken. Ook is deze oefening een weldaad voor mensen met een vermoeide rug na een dag werken.

Gezondheidseffecten van vasisthasana (zijwaartse plankhouding)

Vasisthasana is een yogahouding die thuishoort in het dagelijkse of wekelijkse yogaprogramma als u al enigszins gevorderd bent. Mettertijd zult u dankzij vasisthasana een prima fysiek evenwichtsgevoel ontwikkelen met in het verlengde daarvan mentale balans.

Therapie

Vasisthasana heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Zwakke polsen.
• Vermoeide rug.
• Stramme heupen.
• Slecht fysiek evenwichtsgevoel.
• Mentale onbalans.
• Stress.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen – volledige yoga-ademhaling (pranayama)
• Geschiedenis van yoga – karma en reïncarnatie
• Yogahoudingen – bhujangasana (cobrahouding)
• Yogahoudingen – utthita parsvakonasana (gestrekte driehoek)