Gebroken neus: symptomen en behandeling van een neusbreuk

Een gebroken neus (neusbreuk of neusfractuur) kun je oplopen door een ongeval, slag of stoot. Een kneuzing is dan ook mogelijk. Een gebroken neus geeft pijn en soms een bloedneus of een verstopte neus. Er treedt bij een gebroken neus zwelling op en je neus staat scheef. In de neus zelf kan ook scheefstand ontstaan van het neustussenschot, welke de twee ruimten in je neus scheidt. Vaak wordt getracht de gebroken botdelen weer op hun plaats te zetten, bij voorkeur direct of na enkele dagen als de zwelling is afgenomen. Bij ernstige fracturen kan een operatie nodig zijn. De pijn na deze ingreep valt meestal mee en kan goed met pijnstilling worden bestreden. Het gaat vaak om hoofdpijn en een vol gevoel in het hoofd. Vaak geneest een gebroken neus in ongeveer zes weken.

• De neus
• Gebroken neus
• Gebroken neus symptomen en herkennen
• Oorzaken van een gebroken neus
• Sportongelukken
• Valpartijen
• Verkeersongevallen
• Geweld of ongelukken
• Risicofactoren
• Complicaties en gevolgen
• Eerste hulp gebroken neus
• Koelen
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Gebroken neus behandeling
• Gebroken neus rechtzetten
• Operatie
• Spalk
• Herstel en genezing gebroken neus
• Gezichtsmasker
• Complicaties
• Langdurige ademhalingsproblemen
• Neusbloedingen die niet stoppen
• Veranderde neusvorm
• Gevoelloosheid of tintelingen
• Sinusproblemen
• Infecties
• Preventie

De neus

De neus is een orgaan dat vooral dient voor de ademhaling en het ruiken, maar het speelt ook een belangrijke rol bij de stemvorming. De vorm van de neus bepaalt voor een groot deel hoe je eruit ziet. Ook voert je neus slijm en vocht van de neusbijholten en traanvocht af naar de keelholte, waarna het wordt ingeslikt en in de maag verdwijnt. De neus bevindt zich in het midden van je gezicht. De neus bestaat grofweg uit twee delen:

• de uitwendige neus, welke bestaat uit:
• het neusbeen, het bovenste deel van je neus;
• het neuskraakbeen, aan de onderkant van je uitwendige neus en bindweefsel verbindt het kraakbeen met het neusbeen en andere botten;
• de neusvleugels; en
• het neustussenschot.
• de neusholte.

Gebroken neus

Een gebroken neus komt meestal uit het niets, of je nu sport, onderweg bent, of gewoon pech hebt. Het is die ene onfortuinlijke klap, val, of botsing die je neus in een mum van tijd verandert in een bron van pijn en ongemak. En ineens sta je voor de spiegel met een scheve neus en een verhaal dat je liever niet had willen vertellen.

Doordat de neus uitsteekt, is het een kwetsbaar orgaan. Daardoor zullen de neusbeentjes dan ook vaker dan andere botten in het gezicht breken. Een gebroken neus wordt vaak opgelopen door verkeersongevallen, sportongelukken en geweld. Door een neustrauma als gevolg van een ongeval, slag of stoot, kan de neus gekneusd raken, maar er kan ook een fractuur ontstaan.

Gebroken neus symptomen en herkennen

In geval van een gebroken neus kunnen de volgende klachten ontstaan:

• pijn, vaak vanwege beschadig van het omringende weefsel (maar pijn kan ook afwezig zijn);
• wanneer de slijmvliesbekleding van het tussenschot beschadigd raakt, ontstaat een bloedneus;
• een verstopte neus;
• de neus is gezwollen;
• een tintelende neus;
• er kan scheefstand ontstaan, ook in de neus (scheefstand van het neustussenschot).

Het kan ook zijn dat je de neus hebt horen kraken tijdens de klap.

Oorzaken van een gebroken neus

Een gebroken neus ontstaat vaak door die ene onverwachte klap die je echt niet zag aankomen. Het is meestal het resultaat van een ongelukkige samenloop van omstandigheden waarbij je neus nét het verkeerde punt op het verkeerde moment raakt. Hier zijn de meest voorkomende oorzaken:

Sportongelukken

Je bent lekker bezig op het sportveld, maar dan krijg je die bal precies op je neus. Of je tegenstander deelt per ongeluk een elleboog uit tijdens een wedstrijd. Sporten zoals voetbal, basketbal, of boksen zijn bekende boosdoeners als het gaat om neusbreuken. Zelfs een onschuldige koprol kan verkeerd uitpakken als je neus de vloer raakt.

Valpartijen

Je struikelt over die ene stoeptegel of glijdt uit in de badkamer, en voordat je het weet, land je met je gezicht op de grond. Valpartijen zijn een veelvoorkomende oorzaak van gebroken neuzen, vooral als je je handen niet op tijd kunt uitsteken om de val te breken.

Verkeersongevallen

Een botsing met de fiets, scooter of in de auto kan er snel voor zorgen dat je neus in aanraking komt met een stuur, dashboard of ander hard object. De impact kan behoorlijk heftig zijn en is vaak genoeg om je neus te breken.

Geweld of ongelukken

Een onverwachte klap tijdens een ruzie, een ongelukje tijdens het spelen met de kinderen, of zelfs een botsing met een deur die nét iets te snel dichtgaat—geweld of kleine ongelukjes kunnen ook je neus breken. Het gebeurt vaak sneller dan je denkt, en voor je het weet, zit je met een pijnlijk probleem.

Risicofactoren

Elke activiteit waarbij je een ongeluk kunt krijgen waar je gezicht bij betrokken is, verhoogt het risico op een gebroken neus. Dergelijke activiteiten zijn onder meer:

• Het meedoen aan contactsporten, zoals voetbal en hockey, vooral zonder een helm en een gezichtsmasker;
  Sommige sporten vergroten de kans op een gebroken neus / Bron: KeithJJ, Pixabay
• Betrokken zijn bij een knokpartij;
• Fietsen;
• Rijden in een motorvoertuig, vooral zonder veiligheidsgordel;
• Oudere mensen vallen sneller op hun gezicht.

Complicaties en gevolgen

Soms kan een gebroken neus ernstige gevolgen hebben. Er kan zich bloed ophopen rond het kraakbeen van het neustussenschot. Dit kraakbeen kan dan afsterven en daardoor uiteenvallen. Dit leidt tot een zadelvormige misvorming waarbij de neusrug in het midden is ingevallen. Dit wordt als cosmetisch storend ervaren. Ook zijn permanente ademhalingsproblemen, scheefstand van het neustussenschot, een infectie van de neus, de bijholten of het gezichtsbeen en een (gedeeltelijk) verlies van het reukvermogen, mogelijke complicaties van een neusfractuur.

Eerste hulp gebroken neus

Koelen

Koelen kan zinvol zijn ter verlichting van de pijn en om zwelling tegen te gaan. Bij voorkeur doe je dit om de twee uur gedurende 15 minuten. Wees echter voorzichtig met koelen, want de huid in het gelaat is dun is en je moet natuurlijk voorkomen dat er bevriezing van de ogen optreedt. Daarom moet je het ijs verpakken in een doek en niet direct op de huid aanbrengen.

Huisarts raadplegen

Een bloedneus stopt na enige tijd vanzelf, maar je kunt ook iets voorover leunen om te voorkomen je te veel bloed inslikt. Het inslikken van veel bloed kan leiden tot misselijkheid. Meld je daarna bij de huisarts ter beoordeling van de situatie.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

Het is niet altijd direct duidelijk of er sprake is van een gebroken neus. Als gevolg van zwelling en pijn is de stand van de neus soms moeilijk te beoordelen. Bij voorkeur dient de neus binnen een paar uur onderzocht te worden of nadat de zwelling is afgenomen. De neus moet in ieder geval onderzocht worden voordat de beentjes in hun nieuwe stand vergroeien. De arts stelt vaak een gebroken neus vast door voorzichtig de neusrug te onderzoeken op de volgende zaken:

• onregelmatigheden in vorm en stand;
• ongewone bewegingen van botstructuren;
• tegen elkaar schurende botstukken; en
• op drukpijn.

Beeldvormend onderzoek

Een CT-scan kan ook gemaakt worden, waarop de beschadiging goed te zien is en eventuele aanwezig schade elders in het hoofd, bijvoorbeeld in de hersenen, ook gezien kan worden.

Gebroken neus behandeling

Een gebroken neus kan allerlei problemen opleveren, zoals belemmering van de ademhaling en een verandering van je gezicht. Daarom is adequate behandeling van een gebroken neus nodig. De KNO-arts bepaalt welke behandeling nodig is bij een gebroken neus.

Gebroken neus rechtzetten

In veel gevallen —dat wil zeggen wanneer de neus nog niet erg is opgezwollen— kan de neus direct rechtgezet worden. Bij het weer op de goede plaats zetten van de botten gebruikt men kracht. In medisch jargon noemt men dit 'reponeren'. Daarna krijg je een kunststofkapje op de neus ter bescherming. Dit kapje moet je ook tijdens het slapen dragen.

Operatie

Wanneer de neus te veel is opgezwollen, dan zul je moeten wachten tot de zwelling is afgenomen. Daarna kan de arts bepalen hoe ernstig de breuk is. Een eenvoudige breuk kan de arts zetten zonder te opereren. Om te voorkomen dat de botdeeltjes voor die tijd al aan elkaar groeien, dient dit binnen vijf tot tien dagen na het ongeval plaats te vinden. Dit gebeurt onder verdoving. De stukjes bot en kraakbeen worden met de hand rechtgezet of er wordt met instrumenten druk uitgeoefend. Ernstige breuken worden gezet tijdens een operatie. Dit gebeurt onder plaatselijke en bij kinderen onder algehele narcose. De dag na de operatie kan je neus wat gezwollen en pijnlijk aanvoelen, maar met pijnstillers kunnen de klachten verlicht worden.

Spalk

Je krijgt na het rechtzetten van de neus een spalk op de neus en tampons in de neus, wat tot doel heeft dat de stukjes bot en kraakbeen goed op hun plek blijven zitten en netjes aan elkaar kunnen vastgroeien. Dit betekent wel dat je een tijdje door je mond zal moeten ademen, wat erg vervelend kan zijn doordat je een droge mond krijgt. Daarnaast geven het gaasverband of de tampons een drukkend gevoel in de neus, wat soms wat hoofdpijnklachten kan geven. Ook kunnen je ogen wat tranen.

Herstel en genezing gebroken neus

Normaal gesproken geneest een gebroken in ongeveer zes weken. Kijk vooral de eerste twee weken goed uit, want bij een stoot tegen de neus kan het bot opnieuw scheef gaan staan. De eerste periode kan je gezicht, met name onder de ogen, blauw kleuren en er gezwollen uitzien, maar meestal is dit binnen enkele dagen weer verdwenen. Het gevoel rondom de neus kan de eerst tijd wat vermindert zijn.

Gezichtsmasker

Vaak wordt geadviseerd om ongeveer 3-4 weken niet te sporten. Bij een gebroken neus is rust nodig om de breuk te laten helen. Dit geldt ook voor andere breuken. Beroepssporters kunnen soms sneller weer sporten met behulp van een gezichtsmasker. Dit masker wordt goed passend gemaakt en vervolgens goed gefixeerd aan het voorhoofd. De Britse voetballer Paul Gascoine is een sporter die rondgelopen heeft met zo'n gezichtsmasker.

Complicaties

Een gebroken neus kan meer met zich meebrengen dan alleen een pijnlijke bult en wat bloed. Als je denkt dat het vanzelf wel weer goed komt, kun je voor vervelende verrassingen komen te staan. Hier zijn enkele complicaties waar je op moet letten:

Langdurige ademhalingsproblemen

Een gebroken neus kan je neusholtes verplaatsen of zelfs blokkeren, waardoor het moeilijk wordt om goed door je neus te ademen. Dit kan leiden tot snurken, slaapapneu, en een constant gevoel van verstopping—alsof je altijd een verkoudheid hebt die maar niet overgaat.

Neusbloedingen die niet stoppen

Wat begint als een gewone bloedneus kan uitmonden in een reeks neusbloedingen die moeilijk onder controle te krijgen zijn. Het kan behoorlijk ongerust maken als het bloeden blijft terugkomen zonder duidelijke oorzaak.

Veranderde neusvorm

Een scheve neusbrug of een verandering in de vorm van je neus kan je zelfvertrouwen flink ondermijnen. Wat eerst een symmetrisch gezicht was, kan plotseling veranderen door een kleine scheefstand. Dit is niet alleen vervelend voor je uiterlijk, maar kan ook een medische ingreep vereisen om weer recht te zetten.

Gevoelloosheid of tintelingen

Bij een breuk kunnen de zenuwen rond je neus beschadigd raken, wat leidt tot een vervelend, prikkelend gevoel of zelfs gevoelloosheid in je neus en bovenlip. Dit kan maanden duren voordat het volledig hersteld is, en in sommige gevallen blijft het ongemak aanwezig.

Sinusproblemen

Je sinussen kunnen ook worden aangetast door een gebroken neus. Als de breuk de delicate structuren rond je sinusholtes verstoort, kun je te maken krijgen met chronische sinusitis, wat resulteert in hoofdpijn, druk rond je ogen en een loopneus die maar niet ophoudt.

Infecties

Een onbehandelde gebroken neus kan leiden tot infecties, vooral als er een wond is ontstaan. Dit kan zorgen voor zwelling, pijn en roodheid die verder gaan dan de oorspronkelijke breuk, en soms zelfs antibiotica of verdere medische ingrepen vereisen.

Preventie

Voorkomen is beter dan genezen, zo luid het spreekwoord. Je kunt met de volgende maatregelen een neusbreuk voorkomen:

• Draag altijd een veiligheidsgordel bij het rijden in een gemotoriseerd voertuig en voor kinderen is een kinderzitje verplicht dat aangepast is aan hun grootte. Kinderen tot 1,35 meter mogen alleen achterin vervoerd worden.
• Draag de aanbevolen veiligheidsuitrusting, zoals een helm met een gezichtsmasker, bij hockey, voetbal of andere contactsporten.
• Draag een helm tijdens mountainbiken in het bos en motorrijden.
• Vermijd drugs- en alcoholgebruik. Een gebroken neus komt heel vaak door het drinken van te veel alcohol of het gebruiken van drugs.

Lees verder

• Knobbelneus of rhinophyma: symptomen, oorzaak en behandeling
• Verstopte neus: oorzaak en wat te doen bij neusverstopping?
• Neuskanker: symptomen, oorzaak en behandeling kanker in neus
• Neuspoliepen: symptomen, oorzaak, verwijderen en operatie
• Kleur van snot: geel, oranje, groen, bruin en bloederig snot