Symptomen maagontsteking, gastritis, ontsteking van de maag
Maagontsteking ofwel gastritis is een veelvoorkomende ontsteking aan het maagslijmvlies die acuut of chronisch kan zijn en zich vaak manifesteert bij mensen van >50 jaar. Het komt zelden bij kinderen voor. Het blijkt dat meer dan de helft van de mensen van 50 jaar en ouder gastritis heeft, ofschoon dit in veel gevallen niet gepaard gaat met ziekteverschijnselen. De aandoening kan zowel chronisch als acuut zijn. De aandoening ontwikkelt zich vaak geleidelijk; de chronische variant komt vaker voor.- De oorzaken van gastritis of maagontsteking
- Acute gastritis
- Chronische gastritis
- Atrofische gastritis
- Symptomen en verschijnselen maagontsteking
- In vogelvlucht
- 's Nachts of na het eten zijn de klachten erger
- Wat kan jezelf doen tegen gastritis?
- Zelfzorgmedicijnen
- Leefstijlaanpassingen
- Behandeling door de (huis)arts
- Triggers opsporen en vermijden
- Medicijnen
- Prognose
- Preventie
- Vroege infectie met H. pylori beschermt tegen allergische astma
De oorzaken van gastritis of maagontsteking
Overmatig alcoholgebruik / Bron: Istock.com/Csaba DeliAcute gastritis
De acute variant van gastritis kan optreden indien het maagslijmvlies in vrij korte tijd beschadigd raakt door:- overmatig alcoholgebruik;
- het terugstromen van gal uit de dunne darm in de maag;
- langdurig gebruik van NSAID's (non-steroïde ontstekingsremmers, dat zijn ontstekingsremmende pijnstillers zoals aspirine, ibuprofen en diclofenac);
- een sterk verminderde weerstand.
Chronische gastritis
Chronische maagslijmvliesontsteking wordt in veel gevallen veroorzaakt door de bacterie Helicobacter pylori. Bij circa 50% van de bevolking huist deze bacterie die tegen maagzuur bestand is, in het maagslijmvlies. Deze bacterie kan het maagslijmvlies beschadigen, waardoor maagzuur de maagwand kan bereiken en voor irritatie zorgt. Maar kolonisatie met H. pylori kan ook voorkomen in een histologisch normale, en dus gezonde, maag (asymptomatische kolonisatie). Blijkbaar is H. pylori in staat om én als een onschuldige symbiont én als pathogeen voor te komen.Atrofische gastritis
Vooral oudere mensen die last hebben van een maagslijmvliesontsteking kunnen atrofische gastritis krijgen, waarbij antistoffen worden aangemaakt die het maagslijmvlies aanvallen, met als gevolg het dunner worden van het slijmvlies. Atrofie betekent 'het dunner worden' of 'verschrompelen'.Personen met chronische of atrofische gastritis hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van maagkanker.
Symptomen en verschijnselen maagontsteking
In vogelvlucht
De klachten en symptomen van maagontsteking of gastritis zijn:- verminderde eetlust;
- brandende pijn in de maagstreek;
- naar en vervelend gevoel maagstreek;
- vol en opgeblazen gevoel nog voor het beëindigen van de maaltijd;
- gespannen buik;
- Frequent hikken; en
- misselijkheid en overgeven/braken.
's Nachts of na het eten zijn de klachten erger
Vaak wordt de pijn in de bovenbuik 's nachts erger en neemt af na het eten. Let wel dat chronische gastritis aanvankelijk vaak geen klachten geeft.Wat kan jezelf doen tegen gastritis?
Zelfzorgmedicijnen
Voor lichte maagklachten kun je maagzuur neutraliseren met antacida, die direct verlichting geven door het zuur in je maag te neutraliseren. Dit soort medicijnen zijn zonder recept verkrijgbaar en bieden snelle hulp bij brandend maagzuur of een geïrriteerde maagwand. Hieronder een aantal populaire keuzes:- Alcasedine: Werkt snel om maagzuur te neutraliseren.
- Algeldraat Tabletten en Algeldraat/Magnesium(hydro)xide Poeders FNA: Verzachten het maagzuur en beschermen de maagwand.
- Algeldraat/Magnesiumtrisilicaat Kauwtabletten: Handige kauwtabletten voor snelle verlichting.
- Antagel: Bekend om zijn effectieve werking tegen zuur.
- Calciumcarbonaat/Magnesiumcarbonaat Kauwtabletten: Een dubbele werking door calcium en magnesium.
- Hydrotalciet Drank/Tablet: Werkt direct tegen zuurbranden.
- Maalox Plus Kauwtabletten: Helpt ook tegen winderigheid naast maagklachten.
- Magaldraat Drank/Kauwtabletten: Gemakkelijk in te nemen en snel werkend.
- Magnesiumoxide en Magnesiumperoxide Tabletten: Zorgen voor neutralisatie van het maagzuur.
- Regla-pH Drank/Tabletten: Verzachtende drank of tabletvorm.
- Rennie: De klassieker die je overal vindt, ideaal voor snelle verlichting.
- Rigoletten: Handige kauwtabletten voor dagelijks gebruik.
- Ultacit: Snel werkend en effectief tegen zuurbranden.
Deze middelen bieden snelle verlichting voor milde klachten en helpen de maag in balans te brengen.
Bron: PublicDomainPictures, PixabayLeefstijlaanpassingen
Voorts kan het helpen om in plaats van driemaal daags een maaltijd in te nemen, over de dag kleinere hoeveelheden te eten. Ook doet u er verstandig aan om geen alcohol te drinken en te stoppen met roken. Deze verandering van leefstijl kan de klachten significant doen verminderen.Behandeling door de (huis)arts
Triggers opsporen en vermijden
Een gastritis wordt eerst en vooral behandeld door de uitlokkende factoren op te sporen en te elimineren. Deze factoren kunnen liggen op het gebied van leefstijl, zoals roken, (overmatig) alcoholgebruik en langdurig gebruik van NSAID's. Ook als andere medicijnen de klachten hebben bewerkstelligd, zal de arts onderzoeken welke alternatieven er zijn. Dit is niet in alle gevallen mogelijk. De patiënt zal dan naast de geneesmiddelen tevens middelen moeten nemen om een gastritis te voorkomen.Medicijnen
Als je last hebt van gastritis wil je die brandende pijn zo snel mogelijk kwijt. Gelukkig zijn er verschillende medicijnen die kunnen helpen om je maag te kalmeren en de ontsteking te verminderen. Hier zijn je beste bondgenoten in de strijd tegen gastritis!Antacida: Snel de brand blussen
Deze maagzuurremmers, zoals Rennie of Gaviscon, neutraliseren het zuur in je maag en geven je binnen no-time verlichting. Perfect voor directe, korte termijn hulp wanneer je maag brandt als een kampvuur.
Protonpompremmers (PPI's): De sterke beschermer
Geneesmiddelen zoals omeprazol en pantoprazol remmen de productie van maagzuur en helpen je maagwand herstellen. Ideaal voor langdurige behandeling en bescherming tegen terugkerende maagzuurproblemen.
H2-receptorantagonisten: Kalmeer die maag
Medicijnen zoals ranitidine en famotidine verlagen de productie van maagzuur, waardoor de ontsteking in je maag minder wordt. Een rustige maag betekent minder pijn!
Antibiotica: Voor als een bacterie de boosdoener is
Een infectie met de bacterie Helicobacter pylori wordt behandeld met een antibioticumkuur, eventueel in combinatie met een medicijn die de maagzuurproductie remt en tegengaat.
Maagbeschermers: Extra bescherming voor je maagwand
Geneesmiddelen zoals sucralfaat vormen een beschermend laagje over je maagwand, zodat het zuur minder schade kan aanrichten en de ontsteking kan genezen.
Prognose
Maagontsteking, oftewel gastritis, kan behoorlijk vervelend zijn – denk aan brandend maagzuur, misselijkheid en die stekende pijn in je buik. Maar goed nieuws: de prognose is over het algemeen erg gunstig! Met de juiste behandeling en aanpassingen in je leefstijl, zoals gezonder eten, minder alcohol, en stressbeheersing, kun je de klachten onder controle krijgen en de ontsteking laten genezen.In de meeste gevallen herstelt de maagwand volledig binnen enkele weken tot maanden, vooral als je medicijnen zoals maagzuurremmers gebruikt en de oorzaak van de ontsteking (zoals Helicobacter pylori of overmatig NSAID-gebruik) wordt aangepakt. Zolang je op tijd actie onderneemt en je dieet en gewoontes wat bijschaaft, hoef je je geen zorgen te maken over blijvende schade.
Kortom, met wat zelfzorg, medische hulp en een beetje geduld sta je weer snel sterk in je schoenen – en kan je maag weer doen waar hij goed in is!
Preventie
Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:- Eet gezond en gevarieerd: Vermijd zwaar, vet en pittig eten, en kies voor lichte, voedzame maaltijden om je maagwand te beschermen.
- Beperk alcoholgebruik: Alcohol irriteert de maagwand, dus probeer je inname te verminderen of helemaal te vermijden.
- Stop met roken: Roken verergert maagproblemen en kan bijdragen aan maagontsteking.
- Vermijd overmatig gebruik van NSAID’s: Gebruik pijnstillers zoals ibuprofen en aspirine met mate, omdat deze de maagwand kunnen beschadigen.
- Eet regelmatig kleine maaltijden: Dit helpt om de maag rustig te houden en te voorkomen dat het teveel zuur aanmaakt.
- Vermijd stress: Stress kan bijdragen aan gastritis, dus zorg voor ontspanning door bijvoorbeeld ontspanningoefeningen te doen.
- Drink voldoende water: Hydratatie helpt je spijsvertering op gang te houden en voorkomt dat je maag overbelast raakt.
- Laat Helicobacter pylori behandelen: Laat je controleren en behandelen als deze bacterie in je maag aanwezig is om maagontsteking te voorkomen.
Vroege infectie met H. pylori beschermt tegen allergische astma
Een vroege infectie met de maag-bacterie Helicobacter pylori biedt bescherming tegen allergische astma, zo hebben immunologen van de Universiteit van Zürich aangetoond in een onderzoek met muizen, samen met allergiespecialisten van het Universitair Medisch Centrum van de Johannes Gutenberg Universiteit Mainz. Hun resultaten die zijn gepubliceerd in het prestigieuze Journal of Clinical Investigation, bevestigen de hypothese die onlangs naar voren werd gebracht dat de explosieve toename van allergische aandoeningen in industriële samenlevingen is gekoppeld aan het verdwijnen van specifieke micro-organismen in het menselijk lichaam.
Helicobacter pylori / Bron: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)Voor hun studie hebben de onderzoekers muizen geïnfecteerd met de H. pylori-bacterie. Als de muizen werden besmet als ze nog maar een paar dagen oud waren, ontwikkelden ze immunologische tolerantie voor de bacterie en ze reageerden zelfs niet tot nauwelijks op sterke, astma-inducerende allergenen. Muizen die niet waren geïnfecteerd met H. pylori totdat ze de volwassen leeftijd hadden bereikt, hadden een veel zwakkere verdediging. De muizen die had al vroeg besmet waren met de bacterie, verloren echter hun weerstand tegen astma-inducerende allergenen als H. pylori werd gedood met behulp van antibiotica na de sensibilisatiefase. Volgens de onderzoekers bevestigen de nieuwe resultaten de hypothese dat de toename van allergische astma in geïndustrialiseerde landen is gekoppeld aan het wijdverbreide gebruik van antibiotica en de daaropvolgende verdwijning van micro-organismen die permanent het menselijk lichaam bevolken. Onderzoek naar deze fundamentele mechanismen is uiterst belangrijk om astma te begrijpen en om preventieve en therapeutische strategieën te ontwikkelen later. Bron: Universiteit van Zürich (2011)
