Yogahoudingen – yoga mudra

U zit in de lotushouding (padmasana). Langzaam en deemoedig buigt u voorover tot het hoofd de vloer raakt. Deze houding heet yoga mudra. De asana verjaagt onrust en gespannenheid en is een uitstekende oefening vóór het mediteren, waarbij men zich kan overgeven aan stilte, eenvoud en bezinning. Yoga mudra is een belangrijke asana met veel symboliek. Een houding die deemoed en overgave uitstraalt. Zoals van alle mudra's wordt ook van yoga mudra beweerd dat de sluimerende kundalini-kracht (slangenkracht) erdoor gewekt wordt. Mensen die hun zorgen niet kunnen loslaten, zouden wel eens veel baat kunnen hebben bij yoga mudra.

Inhoud

• Oorsprong van yoga mudra
• Mudra's en bandha's
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidsvoordelen van yoga mudra
• Therapie

Oorsprong van yoga mudra

In de orthodoxe Indiase yoga zijn mudra's erop gericht de kundalini te wekken. Ze vereisen perfecte beheersing en worden vaak beoefend in combinatie met speciale pranayama's. Ook de bandha's zijn specifiek in hun uitvoering, ook wel 'klemmen' genoemd. Doorgaans beoefent de yogi ze met behulp van kumbhaka, ofwel het inhouden van de adem.

Etherisch lichaam
Bandha's hebben tot doel de lichaamsopeningen te blokkeren om de circulerende prana vast te houden in het (etherisch) lichaam en deze energie te beheersen. Mudra's en bandha's worden doorgaans in dezelfde context genoemd en samen beoefend. Ze waarborgen diepe meditatie en rotsvaste zelfbeheersing.

Kosmische energie
Volgens de yogafilosofie is kundalini de kosmische energie die symbolisch gezien als een slang ligt opgerold aan de onderzijde van de ruggengraat. Een van de doelstellingen van onder andere hatha-yoga is om deze latente kracht te activeren, die vervolgens alle chakra's stimuleert. Aldus verenigt het individuele bewustzijn zich met het kosmische bewustzijn. Yoga mudra draagt ertoe bij dat de yogi in de juiste meditatieve sfeer komt.

Mudra's en bandha's

Bepaalde mudra's voor gevorderden kunnen beter onder leiding van een ervaren yogaleraar worden beoefend. Kechari mudra is daarvan een voorbeeld, ofwel het voor onbepaalde tijd doen stoppen van de ademhaling in combinatie met verschillende bandha's. De twaalf belangrijkste mudra's en bandha's – opgetekend in de Goraksha-samhita en deels in de Gheranda-samhita – zijn hieronder vermeld:

1. Mula bandha.
2. Maha bandha.
3. Jalandhara bandha.
4. Uddiyana bandha.
5. Viparita karani (mudra).
6. Yoga mudra.
7. Kechari mudra.
8. Shakta chalan mudra.
9. Yoni mudra.
10. Maha mudra.
11. Maha Vedha.
12. Vajroli mudra.

Techniek

Yoga mudra is een geschikte houding voorafgaande aan meditatie.

1. Ga in padmasana (lotushouding).
2. Adem uit. Breng de linkerarm achter de rug naar de rechterheup en houd vervolgens de grote teen van de linkervoet vast. Adem in en blijf even in deze houding.
3. Adem opnieuw uit. Breng de rechterarm achter de rug naar de linkerheup en houd de grote teen van de rechtervoet vast. Adem weer in.
4. In de beginfase bent u wellicht niet zo lenig om de tenen kruislings vast te houden. Leg de handen in dat geval op de rug en houd met de rechterhand de linkerpols vast.
5. Leg het hoofd in de nek, haal enkele malen diep adem.
6. Adem uit. Buig langzaam voorover tot de kin de vloer raakt (of het voorhoofd als de lenigheid daartoe ontbreekt).
7. Een variant van yoga mudra is dat u met uw kin de linker- en rechterknie raakt. Volg daarbij stap 6 wat betreft het vooroverbuigen.
8. Blijf ongeveer een minuut in yoga mudra en adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
9. Kom in omgekeerde volgorde terug in de lotushouding (padmasana).
10. Rust uit in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

Let er tijdens het vooroverbuigen op dat het zitvlak op de vloer blijft rusten. Probeer met andere woorden niet koste wat het kost de grond te raken. Buig zover als mogelijk voorover, zonder uw spieren of gewrichten te forceren. Uiteindelijk wordt ook u zo lenig dat u moeiteloos en op perfecte wijze in yoga mudra kunt gaan, waarbij de kin de vloer raakt. Ontspan de rugspieren, handen, schouders en het gezicht tijdens de buiging. Blijf rustig ademen.

Uitwerking

Yoga mudra traint de buikspieren en versterkt de zenuwbanen van de lendenen. Obstipatie behoort van nu af aan tot het verleden, dankzij de buikdruk die de peristaltiek van het maag-darmkanaal stimuleert.

Stress
De geestelijke uitwerking van yoga mudra is aanzienlijk. Deze uitstekende mudra tegen onrust, stress en gejaagdheid bereidt de geest voor op overgave, deemoed, eenvoud en innerlijke stilte, wat zeer belangrijk is om diep te mediteren. Yoga mudra beschouwt men dan ook als een voorbereiding op de meditatie.

Gezondheidsvoordelen van yoga mudra

Over de voordelen van mudra's en bandha's laat de Gheranda-samhita geen twijfel bestaan. Vrij vertaald wordt er onder andere over gezegd: 'Ze maken een eind aan het verval van krachten... schenken blijdschap en verlossing... alle mogelijke ziekten behoren tot het verleden... en ze wekken de kundalini op...'

Therapie

Yoga mudra heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op de volgende klachten, kwalen en aandoeningen.

• Lage rugpijn.
• Obstipatie.
• Onrust, gespannenheid, stress.
• Concentratiestoornissen.
• Onvermogen om 'los te laten' (van zorgen en problemen).

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Yogahoudingen – padmasana (lotushouding)
• Ademoefeningen – jalandhara bandha (kinslot)
• Yogahoudingen – yoni mudra