Yogahoudingen – akarna dhanurasana (boogschutterhouding)

Akarna dhanurasana (boogschutterhouding) is een klassieke yogahouding voor gevorderden. Een oefening die veel lenigheid vergt van de heupen. Deze asana verbetert de spijsvertering en waarborgt na toegewijd oefenen zeer soepele beenspieren. Ook het lumbale gedeelte van de rug krijgt een grondige massage. Typisch een houding die kracht, lenigheid en geconcentreerdheid vereist, zoals een boogschutter die de boog spant en zich op zijn doel concentreert. Akarna dhanurasana bereidt de yogi voor op meditatief gefocust zijn. In deze yogahouding wordt het been helemaal gestrekt, tot aan het oor, alsof de boog tot het uiterste gespannen is.

Inhoud

• Oorsprong van akarna dhanurasana I en II (boogschutterhouding)
• Meditatie
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidseffecten van akarna dhanurasana I en II (boogschutterhouding)
• Therapie

Oorsprong van akarna dhanurasana I en II (boogschutterhouding)

Het Sanskriet-woord akarna betekent ‘oor’. En dhanur wil zeggen ‘boog’. Asana is Sanskriet voor ‘(zit)houding’ en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). In akarna dhanurasana brengt u de voet van het gebogen been naar het oor. In de tweede fase brengt u het been volledig gestrekt naar het oor. Deze klassieke houding uit de hatha yoga is onder andere vermeld in het Indiase yogahandboek Hatha Yoga Pradipika als een zeer goede asana voor het verkrijgen van een meditatieve focus.

De boog van de kshatriya (strijder)
De boog van de kshatriya – strijder, tevens tweede kaste in het hindoeïsme – komt vaak voor in de hindoemythologie en verzinnebeeldt mede de vijfde stap (pratyahara) van het achtvoudige yogapad van Patanjali, waarbij de zintuigen onder controle worden gebracht zodat ze geen hindernis vormen maar juist een hulpmiddel op het meditatieve pad. De specifieke gerichtheid van akarna dhanurasana is fraai verwoord in de Mundaka Upanishad (2.2.4.), waarin uitgelegd dat de mantra 'Om' de boog is en de mediterende yogi als de pijl wordt gezien. De snaar van de boog verzinnebeeldt de zintuigen.

Meditatie

In akarna dhanurasana wordt de symbolische boog tot het uiterste gespannen (stap II), waarbij de pijl als doelwit het voorwerp van meditatie is. Gefocust zijn en blijven wil zeggen dat de snaar van de boog – verzinnebeeld door de zintuigen – teruggetrokken is en gespannen wordt, zoals de zintuigen in het meditatieve proces zijn teruggetrokken.

Zintuigen
Wie gefocust is, heeft zijn zintuigen onder controle waardoor verstrooiende, afleidende gedachten geen kans krijgen, onder andere met behulp van de ademhaling. Wie dit goed beheerst, komt tot het besef dat men in het gewone dagelijks leven vrijwel voortdurend zogezegd achter de eigen zintuigen aanloopt. De gedachten volgen elkaar op associatieve wijze continu op, steeds afgeleid door de zintuigen, de hele dag door. In pratyahara probeert de yogi de chaotische gedachtereeksen te doorbreken, te leiden en te ordenen.

De boog spannen
Door de boog geconcentreerd te spannen, worden de gedachten afgedamd. Alle zintuigen, zoals zien en horen, worden in pratyahara in bedwang gehouden, als de kshatriya-boog die gespannen wordt. Pratyahara maakt de geest rijp voor meditatie. In bredere zin zijn alle yogahoudingen erop gericht het lichaam en de zintuigen voor te bereiden op het meditatieve pad, ofwel leren om de gewoontereacties op fysieke en mentale afleidingen te beheersen. Al doende verkrijgt de yogi meesterschap over zijn zinnen en gedachten en kan hij ze beteugelen.

Techniek

In akarna dhanurasana I en II zult u de bewegingen van deze asana soepel en moeiteloos kunnen uitvoeren, als een boogschutter die zelfverzekerd de boog spant en de pijl naar zijn doel richt.

1. Ga in dandasana (stok- of stafhouding). Houd de voeten van de gestrekte benen bij elkaar terwijl u op de vloer zit; handpalmen aan weerszijden van de heupen, de vingers wijzen naar voren.
2. Neem van beide voeten (benen gestrekt naast elkaar) de grote teen tussen duim, wijs- en middelvinger.
3. Bereid u mentaal voor op het uitvoeren van akarna dhanurasana, concentreer u op de bewegingen.
4. Breng na een uitademing de linkervoet omhoog door de knie zijwaarts te buigen. Haal diep adem. Trek de linkervoet naar het linkeroor, waarbij u de linkerhand naar achteren trekt, alsof u een boog spant. Het rechterbeen blijft gestrekt op de vloer liggen. Dit is akarna dhanurasana I.
5. Blijf ongeveer een halve minuut in deze yogahouding en bereid u voor op akarna dhanurasana II.
6. De tweede fase van deze asana bestaat eruit dat u het linkerbeen strekt en zo ver naar achteren trekt tot het volledig gestrekte been verticaal tegen het linkeroor rust. Kijk in de voltooide akarna dhanurasana II naar de voet van het rechterbeen. Adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
7. Kom in omgekeerde volgorde terug in dandasana (stok-of stafhouding).
8. Herhaal de oefening rechts.
9. Ontspan grondig in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

De voltooide akarna dhanurasana vergt veel van uw evenwichtsgevoel. Oefen als beginner eventueel eerst bij een muur. Later hebt u geen hulpmiddelen meer nodig. Sterker nog, de gevorderde yogi is zodanig in balans dat hij zelfs op een smalle evenwichtsbalk in deze asana kan gaan. Forceer echter niets, ga zover als uw capaciteiten dat toelaten.

Voorbereidende yogahoudingen
Goede voorbereidende oefeningen zijn alle beginnershoudingen, maar in het bijzonder padangusthasana (grote-teengreep), paschimottanasana (zittende vooroverbuiging) en paripurna navasana (voltooide boothouding). Deze yogahoudingen verbeteren onder andere uw evenwichtsgevoel. Mijd deze asana tijdens de zwangerschap en de menstruatie, bij hamstringproblemen en schouder- en rugklachten. Nogmaals, het is zeer belangrijk dat u niet op een dwingende manier de yogahouding wilt voltooien. Oefen stap voor stap. Mettertijd zult ook u akarna dhanurasana I en II beheersen, maar alleen via de weg van de geleidelijkheid.

Uitwerking

Akarna dhanurasana I en II zijn vermeld in het klassieke Indiase yogahandboek Hatha Yoga Pradipika als bijzonder weldadige asana's voor het verkrijgen van een geconcentreerde geest als onderdeel van pratyahara (terugtrekken van de zintuigen) en de voorbereiding op meditatie. De asana maakt de heupen, onderrug en beenspieren zeer soepel.

Gezondheidseffecten van akarna dhanurasana I en II (boogschutterhouding)

Probeer tijdens de voltooide boogschutterhouding zo ontspannen mogelijk in de asana te vertoeven. Dit vergroot het effect van geestelijke ontspanning. Let bijvoorbeeld op dat de mond, kaken en ogen ontspannen zijn; trek de oren niet naar achteren. Het voorgaande geheel in analogie van de boogschutter die zowel volkomen ontspannen als uiterst geconcentreerd moet zijn voordat hij de pijl loslaat.

Therapie

Akarna dhanurasana I en II hebben een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende werking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Stijve heupen en rug.
• Stramme benen, armen en schouders.
• Trage spijsvertering.
• Stress.
• Gebrek aan fysiek en mentaal evenwicht (focus).

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yogahoudingen – dhanurasana (booghouding)
• Yogahoudingen – siddhasana (voltooide houding)