Psoriasis op hoofd, hoofdhuid: behandeling (shampoo, zalf)

Psoriasis op het hoofd of hoofdhuid is een vervelende klacht. De helft van de mens met psoriasis, hebben ook psoriasis van het behaarde hoofd (zie foto). Psoriasis op de hoofdhuid moet worden onderscheiden van ernstige roos (constitutioneel eczeem). Eczeem komt vaak op de hele hoofdhuid voor, terwijl psoriasis is gelokaliseerd op bepaalde gebieden. Het gebied achter de oren is de meest voorkomende plek die wordt getroffen wat de hoofdhuid betreft. De achterkant van het hoofd is een andere plek waar het veel voorkomt. Vaak gaat psoriasis op de hoofdhuid gepaard met flinke jeuk, schilfers, rode plekken en soms wat haaruitval door krabben. Behandeling van de hoofdhuid bestaat uit het losweken van de schilfers, het wassen van de haren en hoofdhuid met een speciale shampoo en de behandeling van de (aangedane) hoofdhuid met een speciale, vaak corticosteroïden-bevattende lotion. Een natuurlijke behandeling van psoriasis op de hoofdhuid kan met appelazijn. Dit helpt vooral tegen de jeuk.

• Psoriasis van het behaarde hoofd
• Hoofdhuid is vaak betrokken
• Eczeem
• Psoriasis op de hoofdhuid kan hardnekkig zijn
• Klachten en symptomen van psoriasis op de hoofdhuid
• Het teken van Auspitz
• Beschadiging van de huid en het Koebner fenomeen
• Behandeling van psoriasis op de hoofdhuid
• Het losweken van de schilfers
• Het wassen van de haren en hoofdhuid
• De behandeling van de (aangedane) hoofdhuid
• Psoriasis hoofdhuid: natuurlijke behandeling
• Appelcider-azijn
• CBD-olie

Psoriasis van het behaarde hoofd

Hoofdhuid is vaak betrokken

De hoofdhuid is vaak betrokken bij psoriasis. Ten minste de helft van alle mensen met psoriasis hebben het ook op hun hoofdhuid. Psoriasis op de hoofdhuid varieert in ernst. Het kan zeer mild zijn, met een lichte, fijne schilfering, maar het kan ook zeer ernstig zijn, met een dikke korsten of plaques, verspreid over de hele hoofdhuid. Psoriasis kan ook buiten de haarlijn optreden: op het voorhoofd, de achterkant van de nek en rond de oren. Vooral rond de oren is een voorkeurslocatie. Psoriasisplekken op de behaarde hoofdhuid jeuken vaak, terwijl psoriasis elders op het lichaam in veel gevallen niet jeukt - uitzonderingen daargelaten.

Eczeem

Andere huidaandoeningen, zoals atopisch of constitutioneel eczeem, kunnen op psoriasis lijken. Psoriasis op de hoofdhuid is droog, rood en schilferig en heeft een zilverachtige glans, terwijl bij constitutioneel eczeem gele, vettige schilfers ontstaan. Een belangrijk verschil is dat er bij eczeem sprake is van fijne schilfering die nogal tamelijk los op de huid zit. Bij psoriasis daarentegen zijn de schilfers groter. Ook zitten de schilfers vast aan de huid. Eczeem is vaak over het gehele behaarde hoofd verspreid. Bij psoriasis gaat het daarentegen vaak om enkele plekken op de hoofdhuid.

Psoriasis op de hoofdhuid kan hardnekkig zijn

Het komt vaak voor dat psoriasisklachten beginnen op de hoofdhuid. Psoriasis op de hoofdhuid kan hardnekkig zijn en een patiënt kan er jaren last van blijven houden, ondanks permanente behandeling van de aangedane plekken. Vanwege de beharing kan het goed insmeren van de psoriasisplekken op de hoofdhuid een probleem zijn. Zalven en crèmes zijn daarom niet in alle gevallen geschikt. Er wordt vaak gebruik gemaakt van vloeibare emulsies: een lotion.

Klachten en symptomen van psoriasis op de hoofdhuid

Psoriasis van het behaarde hoofd gaat vaak gepaard met plaques elders op het lichaam, maar het kan ook geïsoleerd voorkomen. Het gebied achter de oren is de meest voorkomende plek die wordt getroffen wat de hoofdhuid betreft. De achterkant van het hoofd is een andere plek waar het veel voorkomt.

Kenmerkend voor deze vorm van psoriasis zijn de rode, verheven, schilferende plekken, verspreid over het behaarde hoofd. De begrenzing van de aangedane huid met de gezonde huid is dikwijls scherp. De plekken op de hoofdhuid jeuken nogal eens. Uiteraard kan jeuk variëren in ernst. Psoriasis van de hoofdhuid veroorzaakt meestal geen haaruitval, ook niet wanneer de hele hoofdhuid onder de schilfers zit. Slechts een enkele keer kan als gevolg van psoriasis op de hoofdhuid in geringe mate haaruitval optreden. Psoriasis leidt evenwel niet tot kaalheid.

Het teken van Auspitz

Eén van de diagnostische kenmerken van psoriasis is het teken van Auspitz. Wanneer de schilfering op een psoriasisplek verwijderd wordt door krabben, ontstaan er puntvormige bloedingen op een vochtig rood oppervlak. Dit verschijnsel is karakteristiek voor psoriasis en heet het teken van Auspitz. De oorzaak hiervan is dat de bloedvaatjes in de lederhuid in de psoriasisplekken direct onder het huidoppervlak liggen.

Beschadiging van de huid en het Koebner fenomeen

In het jaar1872 werd door de befaamde dermatoloog Heinrich Koebner waargenomen dat sommige van zijn patiënten psoriasis ontwikkelden op plaatsen waar ze eerder een schaafwond, brandwond, een paardenbeet of een tatoeage hadden. Hij noemde dit verschijnsel het Koebner fenomeen. Op de plaats waar gezonde huid beschadigd raakt door bijvoorbeeld schaafwonden, brandplekken of infecties van de huid zoals bij steenpuisten, kan na gemiddeld 1 tot 2 weken een nieuwe psoriasisplek ontstaan. Mensen met psoriasis zijn hier bijzonder kwetsbaar voor. Men schat dat na een dergelijke beschadiging in 40-75% van de gevallen psoriasis ontstaat. De kans is groter wanneer iemand al vrij uitgebreide en actieve psoriasis heeft, waarbij spontaan al her en der wat plekken ontstaan.

Behandeling van psoriasis op de hoofdhuid

Welke remedie het beste aangewend kan worden voor de jeukende, schilferige hoofdhuid, is afhankelijk van de ernst van de psoriasis. Vanwege de beharing verschilt de behandeling van psoriasis op de hoofdhuid van psoriasis elders op het lichaam.

Behandeling van de hoofdhuid bestaat uit:

• het losweken van de schilfers;
• het wassen van de haren en hoofdhuid;
• de behandeling van de (aangedane) hoofdhuid.

Het losweken van de schilfers

Dikke schilfers op de hoofdhuid dienen eerst verwijderd te worden, zodat de werkzame stof van de speciale lotion (zie onder) in de plekken kan doordringen. Zolang de schilfers nog aanwezig zijn, heeft behandeling geen zin. Door de plekken in te smeren met zalf, kunnen ze worden losgeweekt. Doe dit bij voorkeur 's nachts, zodat 's ochtends de zalf uit het haar gespoeld kan worden. Zalf die hiervoor gebruikt kan worden is axungia (=varkensreuzel) of een Cetomacrogol zalf. Door de beharing zijn zalven en crèmes met veel vaseline niet geschikt, omdat deze niet goed uitwasbaar zijn.

Het wassen van de haren en hoofdhuid

Bij het uitwassen van de zalf kan Denorex shampoo worden gebruikt, met als werkzame stoffen koolteer (= solutio carbonis detergens) en levomenthol. De persoon moet het haar eerst nat maken, overal goed inwrijven met de shampoo en gedurende minstens 30 seconden laten inwerken. Daarna het haar goed uitspoelen om alle schilfers te verwijderen, alsook eventuele zalfresten. Dan wederom inwrijven met de shampoo, een halve minuut wachten en weer goed uitspoelen. Deze shampoo kan ook gebruikt worden voor de normale behandeling van psoriasis. De shampoo verwijdert schilfers en bestrijdt jeuk.

De behandeling van de (aangedane) hoofdhuid

Na de behandeling met shampoo kan de hoofdhuid behandeld worden met een speciale, vaak corticosteroïdenbevattende lotion. Voorbeelden van lotions zijn Topicorte, Daivonex en Betnelan. Topicorte bijvoorbeeld bevat als werkzame stof desoximetason. Desoximetason is een corticosteroïd (bijnierschorshormoon), hetgeen een ontstekingsremmende werking heeft. Dit geneesmiddel geeft vermindering van jeuk, roodheid en schilfering.

Deze vloeibare emulsies laten zich bij voorkeur aanbrengen als het haar nog nat is. Gebruiksaanwijzing: met een vinger een geringe hoeveelheid emulsie op de aangedane plaats aanbrengen en vervolgens zachtjes inwrijven, of inmasseren door draaiende bewegingen te maken. Let op: de lotion werkt alleen indien de schilfering is verwijderd. Eenmaal tot tweemaal per dag aanbrengen is meestal voldoende als de verschijnselen op een gegeven ogenblik zijn afgenomen.

Bij sommige patiënten met een ernstige of uitgebreide vorm van psoriasis leidt het gebruik van lokale middelen niet tot het gewenste resultaat. In dat geval kan lichttherapie of een systemische therapie uitkomst bieden.

Psoriasis hoofdhuid: natuurlijke behandeling

Appelcider-azijn

Sommige psoriasispatiënten zijn enthousiast over het gebruik van appelcider-azijn, doordat het de jeuk tegengaat. Appelcider-azijn, ook wel kortweg appelazijn genoemd, komt van gefermenteerde appels. Fermenteren is een proces waarbij de suikers in voedsel worden afgebroken door bacteriën en enzymen. In het eerste stadium worden de suikers omgezet in alcohol en bij verdere fermentatie of gisting van de alcohol ontstaat er azijn. Appelazijn bevat veel voedingsstoffen, waaronder bio-flavonoïden, calcium, fosfor, ijzer, kalium, magnesium en vitamine A, B, C en E. Er zijn mensen met psoriasis op de hoofdhuid die er al jaren de psoriasisplekken op de hoofdhuid mee wassen om de jeuk te bestrijden.

CBD-olie

Cannabidiol (CBD) is één van de ruim 60 actieve bestanddelen die behoren tot een soort moleculen genaamd fytocannabinoïden in cannabis. Een groot deel van de cannabisplant bestaat uit CBD. Daar kan CBD-olie van worden gemaakt, waarbij het gehalte aan het psychoactieve THC onder de wettelijke norm wordt gehouden. CBD-olie heeft een positief effect op de huid. Het kan ook uitwendig worden gebruikt. Het heeft een ontstekingsremmende en een kalmerende werking op de huid. Het is ook bekend dat het rimpels en tekenen van veroudering tegengaat en dat het beschermt tegen huidziekten als eczeem en psoriasis.

Lees verder

• Nagelpsoriasis: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Psoriasis guttata: symptomen, oorzaak, behandeling, prognose
• Psoriasis vulgaris: symptomen, behandeling en voeding, dieet
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Psoriasis capitis: symptomen, oorzaken en behandeling