Hoofdpijn en zwanger: mogelijke oorzaken en wat te doen?

Het is niet ongebruikelijk om spanningshoofdpijn te krijgen als je zwanger bent, vooral in het eerste trimester. Spanningshoofdpijn —de meest voorkomende vorm van hoofdpijn— kan aanvoelen als een drukkende, bonzende of klemmende pijn op één plek (bijvoorbeeld boven de ogen) of meer plaatsen van het hoofd (bijvoorbeeld aan beide zijden van het hoofd) of overal in het hoofd (als een knellende band om het hoofd). De pijn is meestal continue aanwezig, zonder misselijkheid of braken. Soms heb je ook last van pijn in de nek en schouders. Als je gevoelig bent voor dit type hoofdpijn, dan moet je er rekening mee houden dat je er tijdens de zwangerschap vaker last van krijgt.

Hoofdpijn tijdens de zwangerschap

• Spanningshoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Spanningshoofdpijn door zwangerschapshormonen
• Zwangerschapshypertensie
• Zwangerschapsvergiftiging
• Migraine tijdens de zwangerschap
• Aanval van erge hoofdpijn
• Migraine met aura
• Migraineklachten kunnen verbeteren tijdens de zwangerschap
• Wat kun je doen om de pijn te verlichten?
• Paracetamol
• Sumatriptan
• Uitlokkers identificeren
• Warmtekussen en massage
• Voldoende eten en drinken
• Zorg voor voldoende rust

Spanningshoofdpijn tijdens de zwangerschap

Spanningshoofdpijn door zwangerschapshormonen

Spanningshoofdpijn kan worden veroorzaakt door vele factoren. De voornaamste boosdoener tijdens de zwangerschap zijn de zwangerschapshormonen. Andere uitlokkende factoren zijn vermoeidheid, veranderingen in de bloedcirculatie en toename in bloedvolume, te weinig water drinken (uitdroging), stress en cafeïne-ontwenning als je plotseling, dus zonder af te bouwen, stopt met het drinken van koffie. Als je hoofdpijn hebt in het eerste trimester, dan zullen de klachten waarschijnlijk verminderen of zelfs geheel verdwijnen tijdens het tweede trimester, als de aanmaak en aanwezigheid van hormonen stabiliseert en je lichaam gewend raakt aan de veranderde hormoonhuishouding. Hoofdpijn tijdens het derde trimester van de zwangerschap kan verband houden met een slechte houding en (spier)spanning in verband met het extra gewicht.

Zwangerschapshypertensie

Wanneer de hoofdpijn langer aanhoudt dan vier uur en gepaard gaat met andere klachten als hoge koorts, gezichtsstoornissen zoals vaag of wazig zien, pijn in de rechter bovenbuik en zwelling van handen en gezicht. In dat geval kan er sprake zijn van zwangerschapshypertensie wat direct behandeld moet worden. Hoge bloeddruk kan namelijk gevaarlijk zijn voor zowel de moeder als het ongeboren kind. Een ernstiger vorm van zwangerschapshypertensie wordt pre-eclampsie genoemd.

Zwangerschapsvergiftiging

Hoofdpijn tijdens het derde trimester kan ook worden veroorzaakt door pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging. Dit is een combinatie van te hoge bloeddruk en eiwitverlies via de urine. Hoe het ontstaat is vooralsnog niet bekend.Tijdens de zwangerschapscontroles kan de verloskundige of arts er achter komen dat een zwangere vrouw lijdt aan zwangerschapsvergiftiging.

Migraine tijdens de zwangerschap

Aanval van erge hoofdpijn

Migraine is een andere veel voorkomende vorm van hoofdpijn. Men schat dat ongeveer 1 op de 5 vrouwen op enig moment in haar leven een migraineaanval heeft en tot 16 procent van de vrouwen krijgt tijdens de zwangerschap voor de eerste keer migraine (meestal in het eerste trimester). Migraine veroorzaakt matige tot ernstige kloppende hoofdpijn, meestal aan één kant van het hoofd. De hoofdpijn kan enkele uren tot enkele dagen aanhouden en worden verergerd door lichamelijke activiteit. Migraine gaat vaak gepaard met andere klachten, zoals misselijkheid, braken of gevoeligheid voor licht en geluid.

Migraine met aura

Bij ongeveer één op de drie migrainepatiënten komt een 'aura' voor, waarbij vaak neurologische verschijnselen optreden. Vooral stoornissen staan voorop. Je kunt dan bijvoorbeeld lichtflitsen, zwarte of gekleurde vlekken of lichtgevende puntjes zien of je gezichtsveld wordt kleiner. Een gevoelsstoornis of een spraakstoornis kan ook voorkomen. De aurafase van een aanval treedt vaak op vóór de hoofdpijnfase aanvangt en duurt meestal niet langer van twintig minuten.

Migraineklachten kunnen verbeteren tijdens de zwangerschap

Ongeveer tweederde van de vrouwen die gevoelig zijn voor migraine merken echter dat deze klachten verbeteren tijdens de zwangerschap. Deze verbetering treedt vooral op bij vrouwen die migraine hebben rondom de menstruatie. De trigger van migraine tijdens de menstruatie of vlak ervoor, is de afname van oestrogeen in het lichaam. De hoeveelheid van dit hormoon in het bloed neemt vlak voor de menstruatie af. Deze plotselinge vermindering wordt als oorzaak gezien. De verschijnselen van menstruele migraine nemen meestal af als je zwanger bent doordat het oestrogeengehalte in je lichaam dan hoog is.

Wat kun je doen om de pijn te verlichten?

Paracetamol

Tijdens de zwangerschap kun je paracetamol gebruiken volgens voorschrift. Gebruik het echter niet te lang achterelkaar.

Sumatriptan

Als paracetamol onvoldoende soelaas biedt, kan de zwangere – in geval van migraine – een enkele keer sumatriptan gebruiken. Sumatriptan werkt op de bloedvaten en zenuwen in de hersenen. Het middel stopt of vermindert een aanval van migraine. Heb je vaak sumatriptan nodig, dan is het beter om een middel te gebruiken dat een migraineaanval kan voorkomen.

Uitlokkers identificeren

Probeer er voorts achter te komen wat de hoofdpijn of migraine kan uitlokken. Hierbij kan het bijhouden van een 'hoofdpijndagboek' helpen om de specifieke triggers te identificeren. Schrijf op wat je hebt gegeten in de 24 uur voorafgaand aan een migraineaanval en wat je deed toen het begon.

Warmtekussen en massage

Houdt bij spanningshoofdpijn de nekspieren warm door middel van een warmtekussen of kruik. De nekspieren kunnen zich op deze manier ontspannen en de spanningspijn neemt af en/of verdwijnt. Verlicht hoofdpijn door de schouder- en nekspieren te masseren. Dit vermindert de spanning op die spieren. Ga ergens liggen waar lawaai en scherp licht niet doordringen. Leg vervolgens een opgerolde handdoek of kussentje onder je nek, waarbij je hoofd niet naar voren wordt geduwd. Een warme douche of bad kan rustgevend voor spanningshoofdpijn zijn.

Voldoende eten en drinken

Voorkom honger en dorst. Een te lage bloedsuikerspiegel door te weinig eten kan voor hoofdpijn zorgen, evenals uitdroging door te weinig drinken. Eet gevarieerd en gezond en vermijd directe suikers zoals snoep en koek, want dit kan ertoe leiden dat je bloedsuikerspiegel piekt om na korte tijd te crashen. En vergeet niet om veel water te drinken om voldoende gehydrateerd te blijven.

Zorg voor voldoende rust

Vermijd vermoeidheid en overbelasting. Proberen tijd te maken voor een dutje of rustpauze overdag. Regelmatige lichaamsbeweging heeft ook een positieve invloed op hoofdpijn, evenals ontspanningstechnieken.

Lees verder

• Hoofdpijn tijdens zwangerschap: oorzaken en voorkómen
• Symptomen zwangerschap eenling en tweeling (meerling)
• Spanningshoofdpijn: symptomen, behandeling en voorkomen
• Hoofdpijn, misselijk, duizelig, moe en hartkloppingen
• Menstruele migraine: symptomen, oorzaak en behandeling