Artropode ectoparasieten: Infecties door geleedpotigen

Artropoden is de medische term voor ‘geleedpotigen.’ Ectoparasieten zijn dierlijke parasieten bij de mens, die behalve op de huid, ook tussen de haren en in de kleding aanwezig zijn. Voorbeelden van deze artropode ectoparasieten zijn de (schurft)mijten, de teken en de insecten. Deze geleedpotigen veroorzaken mogelijk bij mensen een infectie. Vrijwel steeds komen huidgerelateerde symptomen tot uiting. Vele geleedpotigen veroorzaken een lokale of systemische ziekte door gif te injecteren. De geleedpotigen zijn bij het injecteren van gif echter in staat om diverse parasitaire en virale infecties te verspreiden. De behandeling van deze infectieziekten gebeurt via diverse medicijnen en/of andere, traditionele behandelingen.

• Lokale overgevoeligheidsreacties door geleedpotigen
• Myiasis
• Schurft
• Volwassenen en oudere kinderen
• Zuigelingen en jonge kinderen
• Tungiasis en infectie aan huid

Lokale overgevoeligheidsreacties door geleedpotigen

Sommige mensen zijn allergisch voor het speeksel van de geleedpotigen. Diverse geleedpotigen zoals muggen, insecten (insectenbeten), teken (tekenbeten), luizen (luizenbeten) en mijten (mijtenbeten) bijten mensen voor het nemen van een bloedmaaltijden. Als gevolg hiervan krijgt de patiënt te maken met een papulaire urticaria (netelroos met bultjes). Af en toe leiden tekenbeten tot een ernstigere systemische allergische reactie, vooral bij mensen die hiervoor gevoelig zijn. De meeste van deze parasieten komen enkel bij de mens terecht om zich te voeden, maar sommige luizen leven zeer dicht bij de huid, zoals bijvoorbeeld lichaamsluizen in kleding en hoofdluizen en schaamluizen op mensenharen.

Myiasis

Bij myiasis dringen de larven van vliegen of muggen in het lichaam binnen. Dit geldt vooral voor de larven van de:

• Cordylobia anthropophaga (in Afrika ten zuiden van de Sahara)
• de horzel Dermatobia hominis (Midden- en Zuid-Amerika)
• Lucilia macellaria
• Sarcophaga magnifica)
• Tumbu-vlieg

De larven, die uit eieren komen die op wasgoed en linnen liggen, komen in de huid terecht. Ze vormen in de huid puistachtige letsels, waarbij een centrale ademhalingsopening mogelijk zichtbaar is. De belangrijkste complicatie van myiasis is een secundaire infectie. Het is niet altijd makkelijk om de larve uit het lichaam te krijgen. Het is mogelijk om deze te bedekken met vaseline. De larve komt dan naar boven om lucht te zoeken en is dan te verwijderen.

Schurft

Scabies (schurft) is een zeer besmettelijke huidziekte die veroorzaakt is door de achtpotige mijt ‘sarcoptes scabiei’. De overdracht van de infectie gebeurt van persoon tot persoon door nauwe fysieke contacten. Vooral in kinderopvangcentra, scholen, gevangenissen, verpleegtehuizen en zorginstellingen komt de aandoening voor. Iedereen is mogelijk aangetast en schurft tast mensen van alle mogelijke sociale en economische statussen aan. Een huiduitslag en jeuk zijn de voornaamste symptomen van de ziekte, maar soms komen ook open huidzweren en dikke huidkorsten voor. Deze klachten komen tot stand doordat het lichaam allergisch reageert op de mijten, de eieren en de afval hiervan.

Volwassenen en oudere kinderen

De meest voorkomende infectieplaats bij volwassenen en oudere kinderen bestaat uit:

• de binnenste delen van de polsen
• de borsten (met name de gebieden rond de tepels)
• de knieën
• de mannelijke genitaliën
• de oksels
• de schouderbladen
• de taille
• de voetzolen
• het binnenste van elleboog
• het zitvlak
• rond vingernagels
• tussen de vingers

Zuigelingen en jonge kinderen

Zuigelingen en jonge kinderen ervaren ook een infectie maar dan in andere lichaamsgebieden zoals:

• de handpalmen
• de hoofdhuid
• de nek
• de voetzolen
• het gezicht

Niet enkel patiënten krijgen een behandeling bij de aanwezigheid van schurft, maar ook alle mogelijk besmette mensen, zelfs al vertonen ze nog geen tekenen. Antihistaminica (medicijnen tegen een allergische reactie) zijn inzetbaar bij aanhoudende jeuk. Verder is corticosteroïde crème die de patiënt topisch aanbrengt op de huid, noodzakelijk. Tot slot moet de arts mogelijk antibiotica voorschrijven indien sprake is van een secundaire bacteriële infectie.

Tungiasis en infectie aan huid

Tungiasis is te wijten aan infectie met de zandvlo, Tunga penetrans. De huidinfectie komt vaak voor in Zuid-Amerika en Afrika. De zwangere vrouwelijke vlooien begint graaft in de voetzool, vaak tussen de tenen. De eiercocon groeit tot ongeveer 0,5 cm groot, waarna de eieren op de grond worden geloosd. Het grootste gevaar hierbij vormt een bacteriële infectie of tetanus. De vlooien moet de arts verwijderen met een naald of scalpel. Daarnaast moet het gebied schoon blijven totdat het genezen is.

Lees verder

• Schurft (scabiës): Besmettelijke huidaandoening door mijt
• Tungiasis: Huidinfectie met pijnlijke en jeukende voet