Dextrocardie: Verplaatsing hart naar rechts in borstholte

Dextrocardie: Verplaatsing hart naar rechts in borstholte Dextrocardie is een aangeboren aandoening waarbij het hart zich verplaatst heeft naar rechts van de middellijn in de borstholte, in plaats van links van de middellijn. De punt van het hart wijst hierbij naar rechts in plaats van naar links. Het is onbekend waarom deze afwijking tot stand komt, maar enkele risicofactoren en erfelijke aandoeningen gaan wel gepaard met dextrocardie. Dextrocardie treedt op met andere symptomen zoals luchtwegproblemen, andere orgaanproblemen, hartafwijkingen, een afwezige of niet goed werkende milt enzovoort. De behandeling van dextrocardie is afhankelijk van de eventueel bijkomende symptomen en bestaat uit een afwachtende houding, medicijnen en chirurgie. Onbehandeld leidt dextrocardie mogelijk tot diverse (levensbedreigende) gezondheidsproblemen.

Synoniemen dextrocardie

Dextrocardie is eveneens gekend onder deze synoniemen:
  • dextroversie
  • dextrorotatie

Epidemiologie

Dextrocardie is een zeldzame aangeboren aandoening. De exacte prevalentie is moeilijk te bepalen, maar schattingen suggereren dat de aandoening voorkomt bij ongeveer 1 op de 8.000 tot 12.000 geboorten. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De prevalentie van dextrocardie kan variëren afhankelijk van de mate van ernst en de aanwezigheid van bijkomende afwijkingen.

Oorzaken

Het hart van een foetus ontwikkelt zich tijdens de eerste weken van de zwangerschap. Soms is deze meer aan de rechterkant dan aan de linkerkant in de borstholte gepositioneerd, maar de reden hiervoor is anno september 2024 onduidelijk.

Risicofactoren

Illegale drugs (vooral cocaïne) vóór en tijdens de zwangerschap verhogen het risico op het ontwikkelen van dextrocardie bij de baby. Ook diabetes mellitus (suikerziekte) draagt bij aan het krijgen van bepaalde vormen van dextrocardie. Bij sommige aangeboren aandoeningen komt dextrocardie eveneens voor zoals het Poland-syndroom, het Kartagener-syndroom, het syndroom van Johanson-Blizzard en het syndroom van Marden-Walker.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van dextrocardie kunnen variëren afhankelijk van de aanwezigheid van bijkomende aandoeningen. Enkele belangrijke alarmsymptomen zijn:
  • ernstige ademhalingsproblemen
  • cyanose (blauwachtige huid)
  • herhaalde longontstekingen
  • frequente sinusinfecties
  • onverklaarbare vermoeidheid

Soorten

Dextrocardie bestaat geïsoleerd of is mogelijk onderdeel van andere afwijkingen.

Geïsoleerde dextrocardie

Bij geïsoleerde dextrocardie is het hart in spiegelbeeld geplaatst en heeft de patiënt geen andere problemen. Bij deze zeldzame aandoening zijn de buikorganen en de longen vaak eveneens in spiegelbeeld geplaatst, zoals een lever die zich links in plaats van rechts in de borstholte bevindt.

Kartagener-syndroom

Bij het Kartagener-syndroom zijn alle organen gespiegeld. Sommige patiënten met spiegelbeeld dextrocardie lijden aan het “immotile cilia syndrome”, ook gekend als het “Kartagener-syndroom”. Hierbij ontstaat een verminderde functie van de trilhaartjes in de longen, waardoor deze niet goed in staat zijn om bacteriën en virussen uit de longen te verwijderen. Deze stoornis in het trilhaarmechanisme brengt onder andere volgende symptomen met zich mee: chronische sinusitis (chronische ontsteking van de neusbijholte), recidiverende (terugkerende) luchtweginfecties, bronchiëctasieën (verwijde en geïrriteerde luchtwegen), situs viscerum inversus (organen in spiegelbeeld) en (bij mannen) infertiliteit (onvruchtbaarheid).

Dextrocardie en hartafwijkingen

In de meest voorkomende soorten dextrocardie, zijn andere hartafwijkingen ook aanwezig. De meest voorkomende hiervan zijn onder andere pulmonale stenose (vernauwing van opening van pulmonalisklep) of pulmonale atresie (niet gevormde pulmonalisklep), transpositie van de grote vaten en een defect in het ventriculaire septum.

Heterotaxie

De buik- en borstkasorganen bij baby's met dextrocardie zijn abnormaal en werken niet goed. Een zeer ernstig syndroom dat met dextrocardie verschijnt heet heterotaxie. Hierbij vindt een liggingsverandering van organen plaats, waardoor een spiegelbeeld ontstaat van de normale toestand. Hierdoor werken de organen niet goed en soms ontbreken ze. Wanneer een milt ontbreekt, ontstaan ernstige bacteriële infecties en de dood bij pasgeborenen, want de milt is een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. In een andere vorm van heterotaxie ontstaan meerdere kleine milten maar werken ze niet goed. Bij heterotaxie presenteert de patiënt zich eveneens met een abnormaal galblaassysteem, ernstige hartafwijkingen, problemen met de longen en problemen met de structuur of functie van de darmen.

Symptomen

Wanneer het hart normaal functioneert en dextrocardie geïsoleerd voorkomt, ervaart de patiënt geen symptomen. Andere symptomen die gepaard gaan met dextrocardie als onderdeel van een aandoening zijn:
  • ademhalingsproblemen
  • cyanose (blauwachtige huid)
  • bleke huid
  • herhaalde sinusitis of een longontsteking
  • icterus (gele huid en ogen)
  • niet goed bijkomen in gewicht
  • vermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Een lichamelijk onderzoek toont een abnormale opstelling en structuur van de organen in de buik, een snelle ademhaling (tachypneu) of ademhalingsproblemen, een vergroot hart (cardiomegalie) en een snelle pols. Daarnaast beluistert de patiënt de harttonen door middel van zijn stethoscoop (auscultatie), en bemerkt hij bij dit onderzoek dat de harttonen aan de rechterhelft van de borstkas beter te horen zijn dan aan de linkerhelft.

Elektrocardiografie (hartfilmpje) / Bron: CardioNetworks, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Elektrocardiografie (hartfilmpje) / Bron: CardioNetworks, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Diagnostisch onderzoek

De arts neemt een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) en bemerkt dan problemen met de structuur van de borstkas en longen. Andere nodige onderzoeken zijn:

Behandeling

Een volledige spiegelbeeld dextrocardie zonder bijkomende hartafwijking vereist geen behandeling. Het is echter wel belangrijk dat zowel de patiënt als artsen op de hoogte zijn van deze afwijking omdat dit interfereert bij bepaalde medische onderzoeken. Wanneer dextrocardie gecombineerd is met één of meer hartafwijkingen, krijgt de patiënt een chirurgische ingreep. Mogelijk implanteert de chirurg hierbij een pacemaker in het hart. Soms neemt de pasgeborene eerst medicijnen alvorens de arts een operatie uitvoert. Hierdoor groeien patiënten zodat de operatie makkelijker uit te voeren is. In te nemen medicijnen zijn onder andere diuretica (plaspillen), geneesmiddelen die de hartspier meer kracht geven om te pompen (inotrope geneesmiddelen), en bloeddrukverlagende medicatie (antihypertensiva).

Prognose

De prognose van dextrocardie hangt af van de aanwezigheid en ernst van bijkomende afwijkingen. Bij geïsoleerde dextrocardie, zonder bijkomende aandoeningen, is de prognose meestal goed en hebben patiënten een normale levensverwachting. Bij dextrocardie met ernstige bijkomende aandoeningen kan de prognose minder gunstig zijn en kunnen levensbedreigende complicaties optreden.

Complicaties

Mogelijke complicaties van dextrocardie zijn onder andere:
  • Ernstige luchtweg- en ademhalingsproblemen
  • Hartafwijkingen die operatieve ingrepen vereisen
  • Infecties door een verstoord immuunsysteem
  • Langdurige ademhalingsproblemen en sinusitis

Preventie

Aangezien dextrocardie een aangeboren afwijking is, zijn er geen specifieke preventieve maatregelen om de aandoening zelf te voorkomen. Echter, het vermijden van risicofactoren zoals illegale drugs en goed beheren van diabetes tijdens de zwangerschap kan helpen bij het verminderen van het risico op dextrocardie en andere aangeboren afwijkingen. Vrouwen die zwanger willen worden, kunnen ook genetische counseling overwegen als er een familiegeschiedenis is van aangeboren hartafwijkingen.
© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Situs inversus: Aandoening met gespiegelde organenSitus inversus: Aandoening met gespiegelde organenSitus inversus (situs transversus, situs oppositus) is een aangeboren aandoening waarbij de belangrijkste organen in de…
Hoe werken de longen?Hoe werken de longen?De longen zijn belangrijke organen die boven in de borstkas zitten. De longen zorgen ervoor dat wij kunnen ademhalen. Ad…
Teken het (plaats-tijd)-diagram en reken met verplaatsingTeken het (plaats-tijd)-diagram en reken met verplaatsingAls je de beweging van een persoon (of voorwerp) wil vastleggen wil je zeker zijn waar die persoon op ieder tijdstip was…
Syndroom van KartagenerSyndroom van KartagenerHet syndroom van Kartagener is een aangeboren afwijking die voornamelijk bestaat uit verwijde luchtwegvertakkingen, poli…

Moeilijk naar de wc? Tips & middeltjes voor betere stoelgangMoeilijk naar de wc? Tips & middeltjes voor betere stoelgangMoeilijk naar de wc kunnen gaan is erg frustrerend, vooral omdat het je opzadelt met een opgeblazen gevoel in de buik. E…
Rode amandelen met witte vlekken: oorzaken en symptomenRode amandelen met witte vlekken: oorzaken en symptomenRode, gezwollen amandelen met pus, wat kan verschijnen als witte stipjes op de amandelen, wijst op een amandelontsteking…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: ArtsyBee, Pixabay
  • Geraadpleegd op 6 oktober 2020:
  • Dextrocardia, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK556074/
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 26 oktober 2016
  • Dextrocardia, https://medlineplus.gov/ency/article/007326.htm, geraadpleegd op 26 oktober 2016
  • Dextrocardia, https://radiopaedia.org/articles/dextrocardia, geraadpleegd op 26 oktober 2016
  • Dextrocardia: Causes, Symptoms & Treatments – Healthlinen http://www.healthline.com/health/dextrocardia, geraadpleegd op 26 oktober 2016
  • Dextrocardie, http://www.simpto.nl/diagnose/dextrocardie/, geraadpleegd op 26 oktober 2016
  • Poland-syndroom, http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/174607-poland-syndroom-afwijkingen-aan-borstkas-en-hand.html, geraadpleegd op 26 oktober 2016
  • Afbeelding bron 1: CardioNetworks, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 10-09-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.