Rode amandelen met witte vlekken: oorzaken en symptomen

Rode, gezwollen amandelen met pus, wat kan verschijnen als witte stipjes op de amandelen, wijst op een amandelontsteking. Ontstoken amandelen kunnen gepaard gaan met een zere keel of keelpijn. Je kunt daarnaast ook last hebben van hoesten, koorts, hoofdpijn (en nekpijn), algehele malaise, moe en lusteloos gevoel, pijn bij het slikken en gezwollen lymfeklieren in de hals. Behandeling met antibiotica is lang niet altijd nodig. De meeste amandelontstekingen worden veroorzaakt door virussen en daar helpt een antibioticum niet tegen. Maar zelfs als een bacterie de boosdoener is, maakt een antibioticum in de praktijk meestal nauwelijks verschil.

• Keelamandelen
• Oorzaken van ontstoken keelamandelen
• Symptomen: rode amandelen met witte vlekken
• Ontstoken keelamandelen behandelen
• Antibiotica of niet behandelen
• Algemene maatregelen
• Pijnstilling
• Verwijderen van de amandelen

Keelamandelen

Aan de achterkant van je keel, zitten de zogenaamde keelamandelen (tonsillen). Deze werken als filters, die bacteriën en andere indringers die je luchtwegen binnenkomen en een infectie kunnen veroorzaken, tegenhouden. Ze produceren ook antilichamen om infecties te bestrijden. Maar soms raken de amandelen zelf geïnfecteerd. Overweldigd door bacteriën of virussen, zwellen ze op en raken ze ontstoken. Deze aandoening staat bekend als tonsillitis. Tonsillitis komt vaak voor, vooral bij kinderen. De aandoening kan af te toe de kop opsteken of steeds terugkeren. De keelamandelen kunnen ook chronisch ontstoken zijn.

Oorzaken van ontstoken keelamandelen

Bacteriële en virale infecties kunnen een amandelontsteking veroorzaken. Een veel voorkomende oorzaak zijn streptokokkenbacteriën. Andere veel voorkomende boosdoeners zijn onder meer:

• adenovirussen;
• influenzavirus (griepvirus);
• Epstein-Barr virus (veroorzaakt ziekte van Pfeiffer, een andere benaming is klierkoorts, vanwege opgezette klieren);
• parainfluenzavirussen;
• enterovirussen; en
• herpes simplex virus (bekend van de 'koortslip').

Symptomen: rode amandelen met witte vlekken

De belangrijkste symptomen van tonsillitis zijn ontsteking en zwelling van de amandelen, soms ernstig genoeg om de luchtwegen te blokkeren. Andere symptomen zijn onder meer:

• Keelpijn of gevoeligheid in de keel;
• Rode amandelen;
  Keelpijn / Bron: Piotr Marcinski/Shutterstock.com
• Witte of gele plekken op de amandelen;
• Pijnlijke blaren of zweren op de keel;
• Hoesten;
• Hoofdpijn;
• Verlies van eetlust;
• Algehele malaise;
• Oorpijn;
• Moeite met slikken of ademen door de mond;
• Gezwollen klieren in de hals of kaakgebied;
• Koorts en koude rillingen;
• Slechte adem.

Kinderen kunnen ook last hebben van misselijkheid, braken en buikpijn.

Ontstoken keelamandelen behandelen

De behandeling van tonsillitis zal gedeeltelijk afhangen van de oorzaak. Om de oorzaak te bepalen, kan de huisarts met een wattenstaafje achter in je keel bij je amandelen strijken. In het laboratorium kan de boosdoener geïdentificeerd worden. Op deze manier kan een bacteriële infectie opgespoord worden. Een virale infectie wordt niet weergegeven op de test, maar kan worden aangenomen als de test voor bacteriën negatief is. Soms kan ook een snelle streptest worden uitgevoerd.

Antibiotica of niet behandelen

Een mild verlopende amandelinfectie behoeft niet behandeld te worden en als een virus de boosdoener is, vindt sowieso meestal geen behandeling plaats. Een antibioticum heeft namelijk geen zin in de bestrijding van virussen. Antibiotica is een antibacterieel middel. Dit zijn medicijnen die werkzaam zijn tegen infecties met bacteriën. Ook als een bacterie de boosdoener is, maakt een antibioticum nauwelijks verschil in het bekorten van de ziekteduur. Je immuunsysteem maakt normaal gesproken zelf binnen een paar dagen korte metten met infecties, ongeacht of er een virus of een bacterie in het spel is. In de volgende gevallen wordt vaak wel antibiotica voorgeschreven:

• bij een ernstige infectie die niet verbetert na enkele dagen;
• bij een verhoogd risico op complicaties, zoals een peritonsillair abces (keelabces) of pusophoping in de weefsels van de keel naast één van de keelamandelen;
• als je immuunsysteem niet goed functioneert.

Algemene maatregelen

Drink warme of zeer koude vloeistoffen om de keelpijn te verlichten. Eet vloeibare voedingsmiddelen, zoals appelmoes of yoghurt. Gebruik een luchtbevochtiger in de kamer. Zorg dat je voldoende drinkt om uitdroging te voorkomen. Gorgelen met warm zout water kan helpen om de keelpijn te verlichten, evenals het zuigen op zuigtabletten met benzocaïne of andere anesthetica (een stof die ervoor zorgt dat pijnprikkels niet meer gevoeld worden).

Pijnstilling

Paracetamol en Ibuprofen verminderen pijn in de keel, hoofd- en nekpijn en koorts. Bouw een spiegel door regelmatig een dosis te nemen, maar niet meer dan wordt voorgeschreven. Lees eerst de bijsluiter voor gebruik.

Verwijderen van de amandelen

Bij aanhoudende of steeds terugkerende klachten, kan het verstandig zijn om de amandelen weg te laten halen. Het hangt van de klachten af of zowel keel- als neusamandelen verwijderd zullen worden.

Lees verder

• Ontstoken amandelen bij kinderen: symptomen en behandeling
• Amandelontsteking: symptomen en oorzaak ontstoken amandelen
• Pijn in keel en oor: symptomen, oorzaak en behandeling
• Witte plekjes in mond of keel: oorzaken van vlekjes in mond
• Gele tong: oorzaken van gele tongaanslag of gele tongkleur