Gele tong: oorzaken van gele tongaanslag of gele tongkleur
Een gele tong kent veel mogelijke oorzaken. Vaak gaat het bij een gele tong om een relatief onschuldige aandoening, maar een gele tongaanslag kan ook komen door een onderliggende aandoening. De normale kleur van de tong is (licht)rood of roze, zonder ruwe oppervlakken of andere oneffenheden. Er zijn een aantal ziekten en aandoeningen die aanleiding kunnen geven tot verkleuring van het tongoppervlak, die dan bijvoorbeeld wit, geel, vuilbruin tot zwart kan verkleuren. Een geel beslag op de tong of een gele verkleuring op de tong is vaak een onschadelijk en tijdelijk probleem. Soms wijst een gele tong echter op een ernstiger onderliggend probleem dat medische behandeling behoeft. De belangrijkste oorzaken van een gele tong zijn haartong en candida albicans, een schimmelinfectie die veroorzaakt wordt door gistachtige schimmels. Een gele tong wijst niet op een seksueel overdraagbare aandoening (soa), zoals soms gedacht wordt.
Wat is een gele tong?
Een gele
tong verwijst naar een gele tongaanslag of gele tongkleur, oftewel een gele verkleuring op de tong. De aandoening kan tijdelijk zijn of een teken zijn van een onderliggende aandoening. Er zijn veel mogelijke oorzaken van een gele tong en soms is dit probleem eenvoudig te verhelpen door een aantal maatregelen, waaronder goede mondhygiëne. Vaak kun je een gele tong goed behandelen met verschillende zelfzorggeneesmiddelen, maar bij aanhoudende klachten is het belangrijk je huisarts te raadplegen.
Symptomen: vieze smaak en slechte adem
Een gele tong kan gepaard gaan met andere klachten, afhankelijk van de oorzaak. De meest voorkomende symptomen die worden geassocieerd met een gele tong zijn:
- De gele verkleuring gaat soms gepaard met oranje of rode vlekken of bultjes. Deze vlekken kunnen zich ontwikkelen op de tong, de amandelen en op de keel.
- Vieze smaak in de mond en een slechte adem.
- Droge mond en/of droge keel.
- Branderig gevoel in de mond of branderige tong.
- Keelpijn.
- Koorts.
- Zure reflux.
- Problemen met het tandvlees, de binnenkant van de wangen of de binnenkant van de lippen.
Ruwe tong
Een veel voorkomende oorzaak van een gele tongaanslag is dat zich op een ruwe tong etensresten en bacteriën verzamelen. Dode huidcellen, bacteriën of etensrestjes komen vast komen vast te zitten of hopen zich op aan het oppervlak van de tong. Meestal verdwijnt de gele tong met elementaire mondzorg, vooral het reinigen van de tong met een tongschraper is daarbij effectief.
Roken
Een wit tot gelig laagje op je tong kan wijzen op een groot aantal bacteriën in de mond. Dit kan worden veroorzaakt door roken. Roken heeft een negatieve invloed op het mondslijmvlies en dus ook op de tong.
Door de mond ademen of droge mond
Speeksel heeft antibacteriële eigenschappen en het beschermt je mondweefsel. Wanneer je last hebt van een
droge mond, wordt je mond dus niet goed schoongehouden en hebben bacteriën vrij spel. Dit kan een
witte tot gele aanslag op je tong tot gevolg hebben. Een droge mond ontstaat vaak door een verminderde speekselproductie. Mondademhaling zorgt voor een droge mond.
Gele tong door haartong
Verstoring van de microbiële flora
Haartong is een veelvoorkomende, onschuldige aandoening die ontstaat door een verstoring van de microbiële flora in de mond en waarbij er een verandering van het oppervlak van de tong optreedt. Er zit dan een soort 'begroeiing' op de tong. De kleur bij haartong kan variëren van licht tot (zeer) donker: van witgrijs, tot geel, bruin en zelfs zwart. Dat laatste wordt
zwarte haartong genoemd. Een enkele keer zie je
groene of blauwe tongverkleuring. Normaal is een haartong donkergekleurd. Doorgaans gaat het niet gepaard met klachten, maar soms kan je een onaangenaam gevoel ervaren of heb je last van een onaangename of
slechte smaak in de mond, vaak omschreven als een 'metaalsmaak'.

Veel koffiedrinken kán leiden tot haartong /
Bron: Istock.com/PuwanaiSomwanRisicofactoren
Dagelijks slijt er een laagje cellen van je tong af. Nieuwe cellen worden aangemaakt door het tongslijmvlies. Maar bij een verstoring van dit evenwicht kan er op de smaakpapillen een beslag ontstaan dat geleidelijk 'harig' wordt. Risicofactoren zijn:
- roken;
- veel koffie en/of thee drinken;
- matige of slechte mondhygiëne c.q. weinig tandenpoetsen;
- het gebruik van antibiotica;
- bestraling in de buurt van de mond;
- het hebben van een verlaagde afweer;
- doorlopend op snoepjes sabbelen;
- vitamine B3-tekort.
Gele tong door candida albicans
Schimmelinfectie
Eén van de meest voorkomende oorzaken van een gele tongverkleuring is een candidainfectie van de mond:
orale candidiasis. Grofweg de helft van de bevolking heeft candida albicans in de mond. Normaal veroorzaakt de aanwezigheid van gisten geen klachten, maar onder voor de gist gunstige omstandigheden kan de candida zich sterk vermenigvuldigen waardoor er wel klachten ontstaan.
Symptomen en oorzaak
Voorop staan klachten als pijn in de mond en de tong en er kan tevens sprake zijn van roodheid en van witgele of witte vlekken op de tong. In zijn algemeenheid kan de schimmel de kop opsteken bij een verminderde weerstand door een lokaal probleem in de mond (zoals een slecht passend kunstgebit en inhalatie van corticosteroïden bij
astma), of een verminderde algemene weerstand door een systemisch probleem, zoals
kanker en
aids. Je weerstand kan ook verminderd zijn als gevolg van medicatie zoals bepaalde soorten chemotherapie. Daarnaast kan behandeling met antibiotica en een ernstig tekort aan
vitamine B of
ijzer een schimmelinfectie veroorzaken.
Postnasale drip
Postnasale drip of posterieure rhinorree duidt op een teveel aan slijmen, welke vanuit de neusholte achteraan naar de keel lopen. Een witte of gele aanslag op de tong is gebruikelijk door postnasale drip. Naast
verkoudheid of
allergie kan een postnasale drip ook andere oorzaken hebben, zoals
bijholteontsteking,
zuurbranden, medicijnen die
slijm indikken (anticholinergica), kou of extreem droge lucht, zwangerschap en melkproducten.
Keelontsteking
Soms is een gele tong te wijten aan een
keelontsteking. Hierdoor kunnen er ook andere symptomen optreden, zoals
keelpijn,
hoesten,
oorpijn, moeheid,
opgezwollen lymfeklieren, een
verstopte neus,
slechte adem, en geel slijm op de tong. Bij een bacteriële keelontsteking kunnen er kleine witte en gele vlekken aan de achterkant van je tong en de amandelen ontstaan.

Vermoeidheid /
Bron: Istock.com/BartekSzewczykKlierkoorts
Klierkoorts of de
ziekte van Pfeiffer wordt veroorzaakt door het
Epstein-Barr virus (EPV) en wordt overgedragen door
speeksel. De tong en de amandelen kunnen bij Pfeiffer een wit en/of geel beslag ontwikkelen. Andere symptomen zijn
vermoeidheid, gezwollen lymfeklieren in de oksels en nek, keelpijn, koorts,
nachtelijk zweten, en
spierzwakte.
Gele tong en de lever
Geelzucht wijst op het geel zien van de huid en/of het oogwit en is een verschijnsel van verschillende aandoeningen van de lever en galblaas. Soms treedt een gele tong ook op door geelzucht. De behandeling van geelzucht is afhankelijk van de onderliggende aandoening.

Ligging van de galblaas in het lichaam /
Bron: Decade3d - anatomy online/Shutterstock.comGele tongaanslag en het maagdarmstelsel
Darmen
Tongbeslag kan er ook op wijzen dat je darmen het voedsel niet goed verteren, waardoor dikke darmbacteriën en gist, zoals Candida, overgroei kunnen vertonen. Met behulp van de
lever kun je vet verteren door gal te produceren, wat wordt opgeslagen in de
galblaas. Als je lever- of galblaasproblemen hebt, kan het zijn dat je niet over genoeg gal beschikt voor een goede spijsvertering. Dit kan leiden tot een
opgeblazen gevoel en fysieke en mentale moeheid.
Maag
Tongbeslag en een slechte adem kunnen ook indicatoren zijn dat je maag niet genoeg zoutzuur produceert. Dit kan ertoe leiden dat je niet in staat bent om proteïnerijk voedsel zoals vlees, zeevruchten (
schaal- en schelpdieren), eieren en pluimvee te verteren. In dat geval kan voedsel te lang in je maag aanwezig zijn, waardoor je je opgeblazen voelt.
Gele tongaanslag en soa
Kan een gele tong een indicatie of symptoom zijn voor seksueel overdraagbare aandoening (
soa)? Er is een relatie tussen de symptomen van
hiv/aids en een gele tongaanslag. Dit is echter een zeldzaam verschijnsel. Aids vermindert het vermogen van het lichaam om andere menselijke infecties te weerstaan. Het afweersysteem kan niet meer vechten tegen ziekten en je krijgt opportunistische infecties. Deze kunnen zich ook in de mond voordoen. Bijvoorbeeld candidiasis (spruw), een schimmelinfectie van de mond, keel, huid, nagels of
vagina.
Overige oorzaken van een gele tong
Andere oorzaken van een gele tong zijn onder meer:

Voldoende water drinken! /
Bron: Mimagephotography/Shutterstock.comGele aanslag op tong verwijderen
De volgende zelfzorgmaatregelen kun je toepassen als je een gele tong hebt:
- Het toepassen van de juiste mondhygiëne door ten minste eenmaal per dag te poetsen, ragen, tandenstoken en flossen. Daarnaast kun je nog 1 of 2 keer per dag iets minder uitgebreid poetsen. Een goede poetsbeurt duurt vier minuten.
- Tongschrapen met een zogenaamde tongschraper is een goed gebruik ter verzorging van de mondhygiëne en het schoonmaken van je (gele) tong.
- Een alcoholvrij mondspoelmiddel gebruiken dat minder irriterend is voor de tong en het slijmvlies in de mond.
- Een oplossing van vijf lepels water en één lepel waterstofperoxide gorgelen om bacteriën te doden.
- Verhoog de inname van vezels om de spijsvertering te verbeteren. Dit komt de gezondheid van de maag en darmen ten goede en vermindert een gele tong.
- Alcohol beperken en stoppen met roken.

Stoppen met roken /
Bron: Serhiy Kobyakov/Shutterstock.com
- Zetmeelrijke voedingsmiddelen, zoals aardappelen, brood, rijst, pasta en granen, worden best zo weinig mogelijk gegeten. Beperk ook de inname van vetrijk voedsel.
- Eet meer gefermenteerde voedingsmiddelen en probiotica.
- Blijf goed gehydrateerd gedurende de dag door voldoende te drinken.
Wanneer huisarts raadplegen?
In een aantal omstandigheden is het raadzaam om een (tand)arts te raadplegen. Blijft de tong na een week nog geel, verergeren de klachten of gaat het gepaard met andere klachten, dan is het verstandig om professionele medische hulp in te schakelen. De arts stelt een diagnose en schrijft meestal medicatie voor. Maar ook andere behandelingen zijn mogelijk, zoals leefstijladviezen. Dit is afhankelijk van de onderliggende aandoening.
Lees verder