Lentigo maligna: Voorstadium van melanoom (huidkanker)

Lentigo maligna betekent letterlijk vertaald ‘kwaadaardige sproet’. Dit is een huidaandoening die een voorstadium is van een melanoom (vorm van huidkanker). Op plaatsen die langdurig blootgesteld zijn aan de zon (zoals het gezicht) verschijnt een vlekje of plekje. Het huidletsel blijft groeien gedurende verschillende jaren. Vervolgens ontaardt lentigo maligna in een lentigo malgna-melanoom, wat onder andere gepaard gaat met zweervorming, een bloeding en een kleurwijziging. Deze vorm van huidkanker is een potentieel dodelijke ziekte. Daarom moet de arts lentigo maligna zo snel mogelijk diagnosticeren en chirurgisch verwijderen. De huidaandoening is genoemd naar Sir Jonathan Hutchinson (1828-1913), een Engelse chirurg, oogarts en patholoog die de ziekte voor het eerst beschreef in de eerste literatuur.

• Synoniemen
• Oorzaken: Door blootstelling aan de zon
• Risicofactoren van huidaandoening
• Symptomen: Vlek op de huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van voorstadium van melanoom (huidkanker)
• Chirurgische verwijdering
• Niet-chirurgische verwijdering
• Prognose van lentigo maligna

Synoniemen

De ‘ziekte van Dubreuilh’, ‘melanosis precancerosa van Dubreuilh’ en ‘melanotische sproet van Hutchinson’ zijn synoniemen voor lentigo maligna.

Oorzaken: Door blootstelling aan de zon

Lentigo maligna is een vroege vorm van een melanoom (vorm van huidkanker). De huidaandoening is bijgevolg geclassificeerd als een ‘in situ’-vorm van een melanoom. De kankercellen zijn bij de huidaandoening namelijk beperkt tot de bovenste huidlaag (epidermis). Wanneer de kankercellen zich dieper in de huid (naar de lederhuid) verspreiden, is de huidziekte bekend als ‘lentigo maligna-melanoom’. Een lentigo maligna-melanoom is verantwoordelijk voor 4% tot 15% van alle huidmelanomen. De oorzaak van lentigo maligna is blootstelling aan de zon of gebruik van een zonnebank.

Risicofactoren van huidaandoening

Enkele risicofactoren maken een patiënt meer vatbaar voor het ontwikkelen van lentigo maligna zoals:

• chronische huidschade door de zon of zonnebank
• een buitenberoep
• een lichte huidskleur (maar ook andere huidtypes zijn mogelijk getroffen)
• een persoonlijke of familiale geschiedenis een melanoom of precancereuze laesies (letsels die een voorloper zijn van huidkanker) (maar ook patiënten zonder deze persoonlijke of familiale voorgeschiedenis lijden echter mogelijk aan de ziekte)
• het mannelijk geslacht (maar ook vrouwen zijn aangetast)
• ouderen (mensen tussen zestig en tachtig jaar zijn het vaakst getroffen maar ook jongeren krijgen mogelijk te maken met de aandoening)

Symptomen: Vlek op de huid

Het vaakst zijn huidgebieden aangetast die door de zon beschadigd zijn, zoals het gezicht (vooral de neus en wangen), het hoofd, de nek en de armen, maar in principe is lentigo maligna op alle huidgebieden mogelijk.

Op uiterlijk vlak doet lentigo maligna denken aan een gewone sproet, een ouderdomsvlek, een zonnevlek of een bruine vlek. De huidaandoening presenteert zich het vaakst als een platte of enigszins verhoogde gespikkelde bruine of donkerbruine vlek. Dit plekje wijzigt echter langzaam van vorm en neemt in omvang toe. Het huidletsel is na enkele jaren groot van formaat (meer dan één tot drie centimeter in diameter), onregelmatig gevormd met een glad oppervlak en heeft meerdere tinten bruin en soms ook andere kleuren.

Ontaarding in kanker
Volgende tekenen wijzen op het ontaarden van lentigo maligna in een lentigo maligna-melanoom:

• de vorm van een knobbeltje
• een bloeding
• een jeukend of stekend gevoel
• een toenemend aantal kleuren (vooral blauw of zwart)
• een verdikking van een deel van het letsel
• vochtverlies
• zweervorming

Diagnose en onderzoeken

De huidarts diagnosticeert lentigo maligna op basis van de uiterlijke tekenen, al gebruikt hij hiervoor ook mogelijk een dermatoscoop (een hulpmiddel met vergroting om de huidvlekken grondig te inspecteren). Het letsel is soms moeilijk te onderscheiden van een goedaardig, niet-kankerachtig letsel. Bij een verdacht letsel voert de arts een biopsie uit om de diagnose te bevestigen.

Behandeling van voorstadium van melanoom (huidkanker)

Chirurgische verwijdering

In de meeste gevallen verwijdert de arts het lentigo maligna chirurgisch. Hij snijdt eveneens een ruime marge (van minimaal vijf millimeter) weg rond het letsel om het beste resultaat te bekomen.

Niet-chirurgische verwijdering

Soms is een chirurgische ingreep niet mogelijk, omdat het letsel te groot is of niet geschikt is voor de patiënt. De arts opteert dan voor radiotherapie, cryotherapie (behandeling via bevriezing) en/of het topisch (op de huid) toepassen imiquimod crème. Vervolgens volgt hij het letsel nauwlettend op.

Prognose van lentigo maligna

Lentigo maligna heeft een goede prognose wanneer de arts de aandoening vroegtijdig ontdekt en vervolgens een snelle en effectieve behandeling inzet. Bij 25 à 50% van de patiënten ontaardt de huidaandoening in een invasief melanoom dat mogelijk levensbedreigend is. Regelmatige controlebezoeken en een volledig huidonderzoek zijn nodig om eerdere behandelingsplaatsen te controleren en verdachte plekken op te volgen.

Lees verder

• Huidgezwellen met verhoogd risico op huidkanker
• Huidkanker: Kwaadaardige huidgezwellen en huidtumoren
• Melanoom: Vorm van huidkanker door blootstelling aan zon
• Huidschade door blootstelling aan UV-straling van de zon