Pitted keratolysis (putjeszolen): Putjes in voetzolen
Bij putjeszolen (pitted keratolysis) ontstaat een oppervlakkige bacteriële infectie van de hoornlaag van de huid. Meestal zijn de voetzolen en af en toe ook de handpalmen aangetast. Op deze gebieden ontstaan namelijk kleine inzinkingen of putjes. De patiënt krijgt eveneens te maken met een stinkende voet. Deze aandoening, die vooral mannen treft, komt vooral tot stand door overmatig zweten of het afsluiten van de voet, omdat de bacteriën in deze omstandigheden het beste gedijen. Een medicamenteuze behandeling met antibiotica en een goede voethygiëne zijn de belangrijkste behandelingen voor deze bacteriële huidinfectie.
Oorzaken van putjeszolen door bacteriën
Een corynebacterium veroorzaakt meestal de huidinfectie, waarbij de hoornlaag van de huid aangetast is. Diverse andere bacteriesoorten veroorzaken mogelijk ook pitted keratolysis, zoals:
- Actinomyces (bacteriële infectie met zwelling en ettering)
- Dermatophilus congolensis
- Kytococcus sedentarius (vroegere naam: Micrococcus sedentarius)
- Streptomyces
De bacteriën gedijen het best in een nattige, vochtige en zweterige omgeving. Daarom is de
voet het vaakst getroffen (door het langdurig dragen van sokken en schoenen). Wanneer de bacteriën zich op de voetzolen of handpalmen bevinden, produceren ze protease-enzymen, die de buitenste laag van de epidermis (opperhuid) vernietigen. Hierdoor ontstaan karakteristieke putjes in de huid. De stank die met de aandoening gepaard gaat, is het resultaat van de zwavelverbindingen die de bacteriën op de huid produceren.
Risicofactoren voor putjeszolen
Enkele risicofactoren voor het ontwikkelen van putjeszolen zijn:
Overmatig zweten: Mensen die veel zweten, hebben een verhoogd risico vanwege de vochtige omstandigheden die de bacteriën bevorderen.
Slechte voethygiëne: Onvoldoende verzorging van de voeten kan de ontwikkeling van bacteriële infecties zoals putjeszolen bevorderen.
Slechte ventilatie van schoenen: Het langdurig dragen van slecht ventilerende schoenen kan bijdragen aan de ophoping van vocht en warmte, wat de groei van bacteriën bevordert.
Symptomen: Putjes aan voetzolen
De voetzolen zijn het vaakst aangetast, maar soms zijn ook de handpalmen getroffen. De symptomen ontstaan na langdurige onderdompeling van of zweten aan de
voet. Vooral de plaatsen waar veel druk ontstaat, en de eeltlaag dik is, zijn getroffen.
De huidinfectie kenmerkt zich door talrijke kleine uitgeponste cirkelvormige letsels (pitclusters) in de hoornlaag van de huid die 0,5 tot 7 mm groot zijn. De kratervormige putjes zijn meer zichtbaar bij een natte huid. Soms ontstaat ook een groot letsel wanneer de putjes samenvloeien. Deze gele of bruine letsels kunnen gaan sijpelen, met een licht
brandend gevoel op de voetzolen (
brandende voeten). Verder gaat de patiënt aan de voeten mogelijk
overmatig zweten (hyperhidrose), wat een prominente en stinkende geur met zich meebrengt. Sommige patiënten met putjeszolen hebben rode tot violette huidgebieden. Meestal gaat de huidinfectie niet gepaard met andere tekenen, maar
pijn of jeuk zijn wel mogelijk wanneer tijdens het lopen druk op de voet ontstaat.
Alarmsymptomen bij putjeszolen
Bij het optreden van de volgende symptomen is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken:
- Verergering van symptomen: Als de putjes of de stinkende geur verergeren ondanks behandeling.
- Koorts of algemene malaise: Dit kan wijzen op een ernstigere infectie of complicaties.
- Wijdverspreide ontsteking: Als er tekenen zijn van uitgebreide ontsteking, zoals roodheid en zwelling die verder gaat dan de aangetaste gebieden.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose van putjeszolen is gemakkelijk te stellen door middel van een visueel onderzoek en de herkenning van de kenmerkende geur. Bij twijfel kan de arts huidafkrabsels nemen of een
huidbiopsie uitvoeren om de bacteriën te identificeren.
Differentiële diagnose
Verder doet de
bacteriële huidinfectie soms denken aan het basale cel naevus syndroom,
erythrasma (huidinfectie met roodbruine plekken in de huidplooien), focale acrale
hyperkeratose (verhoorning van de huid), keratolysis exfoliativa, circumscripte acrale hypokeratose en
tinea pedis (
voetschimmel).
Behandeling via antibiotica
Topische (op de huid aangebrachte)
antibiotica (bijvoorbeeld natriumfusidaat of clindamycine, driemaal per dag gedurende twee à vier weken aangebracht) en topische anti-transpiratielotions zijn effectieve therapieën voor het behandelen van putjeszolen. De patiënt krijgt voorts het advies om strakke sokken en
slecht passende schoenen te vermijden. In zeldzame gevallen schrijft de arts een droogmiddel zoals Drysol voor. In extreme gevallen zijn
botoxinjecties aanbevolen.
Prognose van huidaandoening
Pitted keratolysis is zowel gemakkelijk te behandelen als te voorkomen en heeft een uitstekende prognose. Door het toepassen van antibiotica op de huid en het nemen van andere voorzorgsmaatregelen, verdwijnt deze aandoening meestal binnen ongeveer vier weken. Patiënten komen niet te overlijden als gevolg van de kuiltjes in de voetzool (of handpalm).
Complicaties van bacteriële huidinfectie
De buitensporige voetgeur van deze aandoening is mogelijk sociaal onaanvaardbaar.
Preventie van pitted keratolysis
Het naleven van een goede
voethygiëne is essentieel. De bacteriën die de putjeszolen veroorzaken, gedijen het best in vochtige omstandigheden. Daarom is het belangrijk om de voeten zo droog mogelijk te houden. Mensen moeten schoenen bijgevolg niet te lang dragen en daarnaast mogen de schoenen niet te strak zijn. Sandalen met een open teen zijn aanbevolen. Verder is het verstandig om de voeten regelmatig met een antiseptisch reinigingsmiddel te wassen. Het delen van schoenen met anderen is tot slot afgeraden om de verspreiding van de infectie te voorkomen. Absorberende katoenen sokken moeten door de patiënt vaak vervangen worden om overmatig vocht aan de voet te voorkomen. Het uitwassen van sokken op 60 °C is aanbevolen om de bacteriën te doden die van de huidschilfers naar de sokken kunnen worden verspreid.
Omgaan met pitted keratolysis
Preventie en hygiëne
Pitted keratolysis wordt veroorzaakt door bacteriën die gedijen in vochtige omstandigheden. Zorg voor droge voeten, dagelijks wisselen van sokken en het gebruik van ademend schoeisel.
Behandeling van de huid
Antibacteriële crèmes of zalven kunnen worden voorgeschreven door een dermatoloog om de bacteriële infectie te behandelen. In ernstige gevallen kunnen orale antibiotica nodig zijn.
Praktische tips voor het omgaan met pitted keratolysis (putjeszolen)
Pitted keratolysis is een huidaandoening die zich voornamelijk op de voetzolen voordoet, gekarakteriseerd door putjes of gaten in de huid. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door bacteriën die floreren in warme, vochtige omgevingen, zoals in te krappe of niet-ademende schoenen. Het kan ongemak veroorzaken, maar gelukkig zijn er stappen die je kunt nemen om het te beheersen en verdere infecties te voorkomen.
Draag ademende schoenen
Een van de belangrijkste stappen bij het behandelen van pitted keratolysis is het dragen van ademende schoenen. Het vermijden van gesloten, niet-ademende schoenen helpt om de ophoping van zweet te voorkomen, wat de bacteriën kan voeden die de aandoening veroorzaken. Kies voor schoenen die luchtcirculatie mogelijk maken, zoals sandalen of open schoenen, vooral tijdens warme, vochtige periodes.
Houd je voeten droog
Omdat pitted keratolysis zich vaak ontwikkelt in een vochtige omgeving, is het essentieel om je voeten droog te houden. Zorg ervoor dat je je voeten goed droogdept na het wassen of het dragen van vochtige sokken. Overweeg het gebruik van
zweet-absorberende poeders of antischimmelpoeders die helpen om de huid droog te houden en de kans op bacteriële groei te verminderen.
Was je voeten regelmatig
Regelmatig je voeten wassen met zeep en water helpt om bacteriën en zweet te verwijderen, die bijdragen aan de vorming van de putjes in de huid. Zorg ervoor dat je je voeten grondig afdroogt, vooral tussen de tenen, omdat vocht daar een broedplaats voor bacteriën kan zijn. Het wassen van je voeten eenmaal of twee keer per dag kan een grote bijdrage leveren aan het beheersen van de aandoening.
Gebruik antibacteriële zalf of crèmes
Antibacteriële zalven of crèmes kunnen nuttig zijn bij de behandeling van pitted keratolysis. Deze crèmes helpen bij het verminderen van bacteriële groei, wat de aandoening verergert. Raadpleeg een arts om te bepalen welke crème het meest geschikt is voor jouw situatie en gebruik deze zoals voorgeschreven om verdere verspreiding van de infectie te voorkomen.
Zorg voor een goed evenwichtig voedingspatroon om je immuunsysteem te ondersteunen
Een gezond immuunsysteem kan helpen om je lichaam te beschermen tegen infecties, zoals die welke pitted keratolysis veroorzaken. Zorg voor een goed
evenwichtig voedingspatroon met veel vitaminen en mineralen die je huid gezond houden en bijdragen aan je algehele gezondheid. Dit helpt niet alleen bij het voorkomen van huidaandoeningen, maar versterkt ook je weerstand tegen bacteriële infecties.
Vermijd het delen van persoonlijke items
Omdat pitted keratolysis wordt veroorzaakt door bacteriën, is het belangrijk om persoonlijke items, zoals handdoeken, schoenen en sokken, niet te delen met anderen. Door deze voorzorgsmaatregelen te nemen, kun je de verspreiding van de bacteriën naar anderen voorkomen en ervoor zorgen dat je de aandoening zelf niet opnieuw oploopt.
Lees verder