Tinea incognito: Schimmelinfectie huid door corticosteroïde

Tinea incognito (ook bekend als tinea incognita) is een schimmelinfectie van de huid waarbij de klinische presentatie verandert door het gebruik van topische steroïden (krachtige ontstekingsremmers die op de huid worden aangebracht). Deze medicijnen onderdrukken de lokale immuunrespons, wat de groei van de schimmel bevordert. Hierdoor kan de huiduitslag zich presenteren met roodheid en weinig schilfering, maar ook met knobbeltjes en pustels. De behandeling bestaat uit het stoppen van het gebruik van corticosteroïden en het starten van antischimmelmedicatie. Hoewel de vooruitzichten doorgaans goed zijn, kan het herstel vaak enkele weken tot maanden duren.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Het effect van topische steroïden op de huid
• Risicofactoren voor tinea incognito
• Risicogroepen
• Symptomen: Rode huiduitslag en knobbeltjes
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met antischimmelmedicijnen
• Prognose van huidinfectie
• Complicaties
• Preventie van tinea incognito
• Praktische tips voor het omgaan met tinea incognito
• Raadpleeg een arts voor de juiste diagnose
• Gebruik schimmeldodende middelen zoals voorgeschreven
• Vermijd het gebruik van steroïden op de geïnfecteerde huid
• Houd de getroffen gebieden schoon en droog
• Was je handen regelmatig
• Vermijd het delen van persoonlijke spullen
• Controleer op verbetering en raadpleeg opnieuw je arts
• Let op nieuwe symptomen
• Misvattingen rond tinea incognito
• Tinea incognito is geen echte huidinfectie
• De infectie geneest vanzelf zonder behandeling
• Corticosteroïden zijn een effectieve behandeling voor tinea incognito
• Tinea incognito is niet besmettelijk
• De aandoening wordt vaak veroorzaakt door een onderliggend gezondheidsprobleem
• Tinea incognito kan worden verward met andere huidaandoeningen
• Alle huidinfecties reageren hetzelfde op behandeling

Epidemiologie

Tinea incognito is een aandoening die zich voordoet wanneer een schimmelinfectie, die meestal wordt veroorzaakt door dermatofyten, verward wordt met andere huidaandoeningen. Het gebruik van corticosteroïden kan de symptomen maskeren en de infectie verergeren, waardoor het moeilijk is om een juiste diagnose te stellen. Deze aandoening kan optreden op verschillende delen van het lichaam en wordt vaak niet herkend als een schimmelinfectie, wat leidt tot een verkeerde behandeling.

Prevalentie en incidentie
Tinea incognito komt voor bij zowel volwassenen als kinderen, vooral bij mensen die vaak corticosteroïden gebruiken, hetzij lokaal of systemisch. De prevalentie varieert afhankelijk van de geografische locatie, het klimaat, en de beschikbaarheid van medische zorg. In tropische en subtropische gebieden, waar schimmelinfecties vaker voorkomen, is de incidentie van tinea incognito meestal hoger. Het is een relatief zeldzame aandoening, maar het kan leiden tot ernstigere symptomen wanneer het niet tijdig wordt herkend.

Geografische factoren
In tropische en vochtige klimaten is de incidentie van tinea incognito vaak hoger, omdat schimmels in deze omgevingen beter gedijen. Bovendien kunnen omgevingsfactoren zoals slechte hygiëne en beperkte toegang tot medische zorg bijdragen aan de prevalentie van schimmelinfecties. In gebieden waar corticosteroïden veel gebruikt worden zonder het juiste medisch toezicht, is er een verhoogd risico op tinea incognito.

Mechanisme

Tinea incognito ontstaat wanneer een schimmelinfectie van de huid, meestal veroorzaakt door dermatofyten, zich verder ontwikkelt door het gebruik van corticosteroïden. Deze medicijnen onderdrukken het immuunsysteem, waardoor de schimmels zich sneller kunnen verspreiden. Het gebruik van corticosteroïden kan de normale huidreactie op de infectie maskeren, wat de diagnose bemoeilijkt. Het mechanisme van tinea incognito is dus een combinatie van de schimmelinfectie en het onderdrukken van het immuunsysteem door corticosteroïden.

Corticosteroïden en hun effect op het immuunsysteem
Corticosteroïden verlagen de immuunrespons van het lichaam, wat de afweer tegen schimmels vermindert. Dit maakt het voor de schimmels gemakkelijker om te groeien en zich uit te breiden op de huid. Corticosteroïden verdoezelen vaak de ontstekingsreactie die typisch is voor schimmelinfecties, zoals roodheid, zwelling en pijn, waardoor de diagnose moeilijker te stellen is.

Schimmelgroei en huidreacties
De onderdrukking van het immuunsysteem door corticosteroïden bevordert de groei van dermatofyten, wat leidt tot een verslechtering van de infectie. Schimmels, zoals Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton, kunnen de huid infecteren en zich sneller verspreiden in de afwezigheid van een effectieve immuunrespons.

Oorzaken: Het effect van topische steroïden op de huid

Tinea incognito is een schimmelinfectie (mycosis) van de huid die vaak ontstaat door het gebruik van een corticosteroïde medicijn (crème) op de huid. Corticosteroïden zijn immunosuppressiva die ontstekingen onderdrukken. Artsen schrijven vaak een combinatie voor van een actuele steroïde en een antischimmelcrème voor de behandeling van een ringworminfectie zoals tinea corporis (lichaamsschimmel), veroorzaakt door Trichophyton rubrum. In open huidgebieden zijn deze combinaties acceptabel, maar in afgesloten huidzones (zoals de lies, bilplooien of oksel) kan de immunosuppressie door de plaatselijke steroïde tinea incognito veroorzaken.

Risicofactoren voor tinea incognito

Verschillende onderliggende aandoeningen kunnen de vatbaarheid voor infecties verhogen, zoals HIV-infectie en diabetes mellitus (suikerziekte). Daarnaast kunnen factoren zoals het gebruik van immunosuppressiva, zweten, wrijving en maceratie (de verweking en afbraak van de huid door langdurige blootstelling aan vocht) bijdragen aan de ontwikkeling van deze infectie.

Risicogroepen

De risicogroepen voor tinea incognito omvatten mensen die regelmatig corticosteroïden gebruiken, evenals mensen met een verzwakt immuunsysteem of bepaalde huidaandoeningen. Ook mensen die in vochtige of tropische klimaten wonen, waar schimmelinfecties vaker voorkomen, hebben een verhoogd risico.

Patiënten die corticosteroïden gebruiken
Patiënten die corticosteroïden gebruiken voor aandoeningen zoals astma, artritis, of eczeem hebben een hoger risico op het ontwikkelen van tinea incognito. Dit komt doordat de medicijnen de huidafweer onderdrukken en het immuunsysteem verzwakken.

Mensen met een verzwakt immuunsysteem
Patiënten met hiv, diabetes of patiënten die chemotherapie ondergaan, lopen een verhoogd risico op tinea incognito omdat hun immuunsysteem minder effectief is in het bestrijden van infecties.

Symptomen: Rode huiduitslag en knobbeltjes

Huiduitslag
De symptomen van tinea incognito verschijnen vaak op het gezicht, de enkels, de benen of de lies. Het klinische beeld kan variëren, maar meestal treedt roodheid op met minimale schilfering van de huid. Er kunnen ook enkele rode knobbeltjes of pustels aanwezig zijn. Kenmerkend is dat de huiduitslag tijdelijk kan verbeteren door de toepassing van topische corticosteroïden, maar vervolgens kan verergeren en zelfs uitbreiden nadat de patiënt enkele dagen is gestopt met het gebruik van deze medicijnen. Naarmate de steroïden meer worden gebruikt, kan de schimmelinfectie zich verder uitbreiden en minder herkenbaar worden (incognito).

Langdurig gebruik van corticosteroïden
Bij langdurig gebruik van corticosteroïdecrème kunnen secundaire huidveranderingen optreden, zoals atrofie (dunne huid), striae (striemen) in huidplooien, periorale dermatitis (huiduitslag rond de mond), folliculitis (ontsteking van haarzakjes met pijn en jeuk), purpura (blauwe plekken) en teleangiëctasieën (uitgebreide bloedvaten).

Alarmsymptomen

De alarmsymptomen van tinea incognito kunnen variëren, maar omvatten vaak een snelle verergering van huiduitslag die zich uitbreidt en mogelijk gepaard gaat met een ontsteking of etterige afscheiding. Omdat de symptomen vaak worden gemaskeerd door het gebruik van corticosteroïden, is het belangrijk om extra waakzaam te zijn voor veranderingen in de huid.

Snelle verergering van symptomen
Een plotselinge verslechtering van de huiduitslag, vaak met een toename van roodheid, zwelling, en jeuk, kan wijzen op tinea incognito. De huid kan ook schilferen of blaren vertonen, wat kan duiden op een ernstiger stadium van de infectie.

Ontsteking en etterige afscheiding
Bij verergering van tinea incognito kan de huid ontsteken, wat leidt tot pijn, zwelling en soms etterige afscheiding. Dit kan wijzen op secundaire infecties die optreden wanneer de schimmels zich dieper in de huid hebben verspreid.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
De diagnose tinea incognito wordt vaak gesteld op basis van de medische geschiedenis, met name het gebruik van lokale steroïden of immunosuppressiva. De arts zal huidafkrabsels nemen voor microscopisch onderzoek en cultuur. Voor een juiste diagnose moet de patiënt enkele dagen vóór de afname van monsters gestopt zijn met het gebruik van alle crèmes. Een huidbiopsie kan ook helpen bij de bevestiging van de diagnose.

Differentiële diagnose
De arts moet tinea incognito onderscheiden van andere aandoeningen zoals:

• eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid),
• psoriasis vulgaris,
• systemische lupus erythematosus,
• gezichtsdermatitis.

Behandeling met antischimmelmedicijnen

De behandeling van tinea incognito omvat het stopzetten van alle lokale corticosteroïden. Voor de behandeling van een plaatselijke ringworm wordt een topische antischimmelcrème (zoals clotrimazol, miconazol, terbinafine of amorolfine) voorgeschreven, die driemaal per dag gedurende één tot twee weken moet worden aangebracht. Bij meer wijdverspreide infecties zoals tinea pedis (voetschimmel), tinea manuum (handschimmel) en tinea capitis (hoofdschimmel), is orale antischimmelmedicatie nodig. Tinea unguium van de teennagels is vaak resistent tegen behandeling. Verder kunnen zachte anti-jeuklotions de symptomen verlichten.

Prognose van huidinfectie

De prognose van tinea incognito hangt sterk af van de tijdigheid van de diagnose en de juiste behandeling. Bij tijdige behandeling met antischimmelmedicatie kunnen de meeste patiënten herstellen zonder blijvende schade. Als de aandoening echter niet goed wordt behandeld, kan de infectie verergeren en zich verder verspreiden.

Herstel met behandeling
Met de juiste antischimmelbehandeling kunnen patiënten meestal volledig herstellen van tinea incognito. Het is belangrijk om zowel lokale als systemische schimmeldodende middelen te gebruiken, afhankelijk van de ernst van de infectie.

Risico op complicaties
Wanneer tinea incognito niet correct wordt behandeld, kan het leiden tot complicaties zoals secundaire infecties, littekens of chronische huidaandoeningen. Het is cruciaal om het gebruik van corticosteroïden te stoppen zodra de diagnose is gesteld om verdere verergering van de infectie te voorkomen.

Complicaties

Secundaire bacteriële huidinfecties kunnen optreden, gekenmerkt door puisten en impetigo. Deze secundaire infecties dienen behandeld te worden met antibiotica.

Preventie van tinea incognito

De preventie van tinea incognito draait voornamelijk om het vermijden van onjuist gebruik van corticosteroïden en het handhaven van een goede hygiëne. Het is belangrijk om het gebruik van corticosteroïden te beperken tot de door een arts aanbevolen dosering en duur.

Vermijden van overmatig corticosteroïdengebruik
Het beperken van het gebruik van corticosteroïden kan het risico op tinea incognito aanzienlijk verminderen. Het is belangrijk om het gebruik van deze medicijnen te volgen volgens de aanwijzingen van een arts en niet langer dan nodig toe te dienen.

Goede hygiëne en huidverzorging
Een goede huidverzorging, inclusief regelmatig wassen en het voorkomen van overmatige transpiratie, kan helpen om het risico op schimmelinfecties te verminderen. Het dragen van ademende kleding en het vermijden van delen van kleding of beddengoed met anderen kan ook helpen bij het voorkomen van tinea incognito.

Praktische tips voor het omgaan met tinea incognito

Tinea incognito is een huidinfectie veroorzaakt door schimmels die vaak wordt verward met andere huidaandoeningen vanwege de ongewone presentatie. Het komt vaak voor wanneer een schimmelinfectie wordt behandeld met steroïdecrèmes, waardoor de symptomen tijdelijk verlichten, maar de infectie in werkelijkheid verergeren. Het herkennen en goed behandelen van deze aandoening is cruciaal om verdere complicaties te voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met Tinea incognito.

Raadpleeg een arts voor de juiste diagnose

Als je denkt dat je Tinea incognito hebt, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Schimmelinfecties kunnen vaak worden verwisseld met andere huidaandoeningen, vooral wanneer steroïden de symptomen maskeren. Je arts kan een juiste diagnose stellen en je de juiste behandeling voorschrijven.

Gebruik schimmeldodende middelen zoals voorgeschreven

De behandeling van Tinea incognito vereist meestal het gebruik van schimmeldodende crèmes of orale medicatie, afhankelijk van de ernst van de infectie. Volg altijd de voorschriften van je arts en gebruik de medicatie zoals aangegeven. Het is belangrijk om niet zelf steroïden toe te passen zonder overleg, omdat dit de infectie kan verergeren.

Vermijd het gebruik van steroïden op de geïnfecteerde huid

Steroïden kunnen de symptomen van Tinea incognito tijdelijk verlichten, maar ze verergeren vaak de infectie op lange termijn. Als je eerder steroïden hebt gebruikt zonder een duidelijke diagnose van je arts, is het belangrijk om deze stop te zetten en een behandeling te starten met de juiste schimmeldodende medicatie.

Houd de getroffen gebieden schoon en droog

Schimmels gedijen goed in vochtige omgevingen, dus het is essentieel om de geïnfecteerde huid droog en schoon te houden. Was de aangetaste gebieden dagelijks met milde zeep en droog ze goed af. Vermijd het dragen van strakke of niet-ademende kleding die vocht vasthoudt.

Was je handen regelmatig

Tinea incognito kan zich gemakkelijk verspreiden. Het is belangrijk om je handen grondig te wassen na het aanraken van de aangetaste huid om verspreiding naar andere delen van je lichaam of naar andere mensen te voorkomen.

Vermijd het delen van persoonlijke spullen

Om de verspreiding van de schimmelinfectie te voorkomen, is het belangrijk om persoonlijke items zoals handdoeken, beddengoed, kleding en andere huidverzorgingsproducten niet te delen. Dit helpt om te voorkomen dat de infectie zich verder verspreidt naar andere mensen of delen van je lichaam.

Controleer op verbetering en raadpleeg opnieuw je arts

Als je na een paar weken behandeling geen verbetering ziet, neem dan opnieuw contact op met je arts. Soms is een andere benadering nodig om de infectie volledig te bestrijden. Je arts kan je adviseren over alternatieve behandelingen of aanvullende onderzoeken doen.

Let op nieuwe symptomen

Als je merkt dat de symptomen verergeren of als je nieuwe huidproblemen ontwikkelt tijdens de behandeling, informeer dan je arts meteen. Dit kan duiden op een andere onderliggende aandoening of een verkeerde behandeling.

Met de juiste zorg en behandeling kan Tinea incognito effectief worden behandeld. Het is belangrijk om nauw samen te werken met je arts en ervoor te zorgen dat je de juiste medicatie en hygiënepraktijken volgt om verdere complicaties te voorkomen.

Misvattingen rond tinea incognito

Tinea incognito is een schimmelinfectie van de huid die atypisch verloopt door het gebruik van corticosteroïden of andere onderdrukkende behandelingen. Dit kan leiden tot een veranderde presentatie, waardoor de infectie moeilijker te herkennen en te behandelen is.

Tinea incognito is geen echte huidinfectie

Sommige mensen denken dat tinea incognito geen echte huidinfectie is, maar eerder een allergische reactie of eczeem. In werkelijkheid wordt de aandoening veroorzaakt door een schimmel, net als andere vormen van tinea, maar de symptomen kunnen door medicatie atypisch zijn.

De infectie geneest vanzelf zonder behandeling

Omdat corticosteroïden in eerste instantie de ontsteking verminderen, lijkt het soms alsof de huid verbetert. Dit is echter misleidend, want de schimmel groeit ongestoord verder. Een juiste behandeling met antischimmelmedicatie is noodzakelijk om de infectie volledig te laten verdwijnen.

Corticosteroïden zijn een effectieve behandeling voor tinea incognito

Corticosteroïden kunnen de symptomen tijdelijk onderdrukken, maar ze verergeren uiteindelijk de infectie door de afweerreactie van de huid te verminderen. Hierdoor krijgt de schimmel de kans om zich dieper in de huidlagen te verspreiden, waardoor de aandoening moeilijker te behandelen wordt.

Tinea incognito is niet besmettelijk

Hoewel de symptomen door medicatie veranderd kunnen zijn, blijft tinea incognito een besmettelijke schimmelinfectie. De schimmel kan zich verspreiden via direct huidcontact of besmette voorwerpen, zoals kleding, handdoeken en beddengoed.

De aandoening wordt vaak veroorzaakt door een onderliggend gezondheidsprobleem

Hoewel een verzwakt immuunsysteem de kans op schimmelinfecties kan vergroten, kan tinea incognito ook voorkomen bij gezonde individuen. Onjuiste behandeling met corticosteroïden is de belangrijkste oorzaak van de atypische presentatie van de infectie.

Tinea incognito kan worden verward met andere huidaandoeningen

Doordat de symptomen door corticosteroïden veranderen, wordt tinea incognito vaak aangezien voor eczeem, psoriasis of een huidtumor. Dit kan leiden tot verkeerde behandelingen en een verergering van de infectie. Een nauwkeurige diagnose door een arts is essentieel.

Alle huidinfecties reageren hetzelfde op behandeling

De behandeling van tinea incognito verschilt van die van andere schimmelinfecties. Standaard antischimmelcrèmes zijn vaak niet voldoende, en orale antischimmelmedicatie kan nodig zijn, vooral als de infectie zich diep in de huid heeft uitgebreid of resistent blijkt tegen lokale behandelingen.

Lees verder

• Schimmel huidinfecties: Huidinfectie door schimmels
• Tinea (ringworm): Huidinfecties door schimmels
• Corticosteroïden: Medicatie om ontsteking te verminderen