Tinea incognito: Schimmelinfectie huid door corticosteroïde

Tinea incognito (tinea incognita) is een schimmelinfectie van de huid waarvoor de klinische presentatie is gewijzigd door een behandeling met topische steroïden (krachtige ontstekingsremmers die op de huid zijn aangebracht). Deze medicijnen onderdrukken de lokale immuunrespons en laten de schimmel gemakkelijk groeien. Hierdoor verschijnt roodheid met weinig schilfering op de huid maar ook een huiduitslag met knobbeltjes en pustels behoort tot de mogelijkheden. De behandeling bestaat uit het stopzetten van alle corticosteroïden en het gebruik van antischimmelmedicijnen. De vooruitzichten zijn in de meeste gevallen goed al duurt het vaak wel meerdere weken of maanden alvorens de huiduitslag verdwenen is.

• Oorzaken: Door gebruik van steroïde op de huid
• Risicofactoren van tinea incognito
• Symptomen: Rode huiduitslag
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met antischimmelmedicijnen
• Prognose van huidinfectie
• Complicaties
• Preventie van schimmelinfectie van de huid

Oorzaken: Door gebruik van steroïde op de huid

Tinea incognito is een schimmelinfectie (mycosis) van de huid die vaak verbetert door het toepassen van een corticosteroïde medicijn (crème) op de huid. Dit is een immunosuppressivum wat er voor zorgt dat een ontsteking onderdrukt wordt. Vaak heeft de arts een combinatie van een actuele steroïde en schimmelwerende crème voorgeschreven voor de behandeling van een ringworminfectie zoals tinea corporis (lichaamsschimmel) veroorzaakt door Trichophyton rubrum. In gebieden met een open huid zijn deze combinaties aanvaardbaar bij de behandeling van schimmelinfecties van de huid. In een gebied waar de huid is afgesloten (lies, bilplooi, oksel), veroorzaakt de immunosuppressie (onderdrukking van het immuunsysteem) tinea incognito door de plaatselijke steroïde.

Risicofactoren van tinea incognito

Onderliggende ziekten maken patiënten meer vatbaar voor infecties zoals een hiv-infectie en diabetes mellitus (suikerziekte). Verder dragen factoren zoals het gebruik van immunosuppressiva, zweten, wrijving en maceratie (een verweking en afbraak van de huid als gevolg van abnormaal langdurige blootstelling aan vocht) ook bij aan de ontwikkeling van een infectie..

Symptomen: Rode huiduitslag

Huiduitslag

De symptomen verschijnen vooral op het gezicht, de enkel, de benen of de lies. Het klinische uiterlijk van tinea incognito is variabel maar mogelijk ontstaat roodheid met weinig schilfering op de huid, of anders zijn een paar rode knobbeltjes of pustels aanwezig. Het is kenmerkend dat de irriterende huiduitslag verbetert door een behandeling met topische (op de huid aangebrachte) corticosteroïden door de onderdrukking van ontstekingen, maar steeds verslechtert en zelfs verspreidt wanneer de patiënt reeds enkele dagen gestopt is met het gebruik van de medicijnen. Hoe meer steroïden de patiënt toepast, hoe meer de schimmelinfectie zich uitbreidt en hoe minder herkenbaar (incognito) deze wordt.

Langdurig gebruik van corticosteroïden

Door het erg langdurig gebruik van corticosteroïde crème ontstaan mogelijk ook secundaire huidveranderingen zoals atrofie (dunne huid, striae (striemen) in de huidplooien, periorale dermatitis (huiduitslag rond de mond), folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid), purpura (blauwe plekken) en teleangiëctasieën (huidaandoening met verwijde bloedvaten).

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De arts bevraagt de patiënt over het medicatiegebruik omdat een geschiedenis omdat tinea incognito zich kenmerkt door een geschiedenis van het gebruik van een lokaal steroïde medicijn of een immunosuppressivum. De arts heeft huidafkrabsels nodig voor een microscoop en kweek. Hiervoor moet de patiënt enkele dagen geleden gestopt zijn met het gebruik van alle soorten crèmes. Ook een huidbiopsie bevestigt de diagnose van tinea incognito.

Differentiële diagnose

De huiduitslag diagnosticeert de arts mogelijk verkeerd als eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), psoriasis vulgaris, systemische lupus erythematosus en gezichtsdermatitis.

Behandeling met antischimmelmedicijnen

De patiënt moet alle lokale steroïden stopzetten. De arts behandelt een plaatselijke ringworm van het lichaam met topische antischimmelcrèmes (clotrimazol, miconazol, terbinafine of amorolfine) die de patiënt driemaal per dag gedurende één à twee weken moet aanbrengen. Een meer wijdverspreide infectie zoals tinea pedis (voetschimmel), tinea manuum (handschimmel) en tinea capitis (hoofdschimmel) vereist een behandeling met orale (via de mond ingenomen) antischimmelmedicijnen (antimycotica). Tinea unguium van de teennagels is het meest resistent tegen de behandeling. Verder mag de patiënt zachte anti-jeuk lotions toepassen op de huid.

Prognose van huidinfectie

Afhankelijk van de aangetaste locatie, herstelt de patiënt binnen de paar weken tot maanden.

Complicaties

Af en toe vindt een secundaire bacteriële huidinfectie plaats met gelijktijdige puisten en impetigo. De arts moet deze infectie behandelen met antibiotica.

Preventie van schimmelinfectie van de huid

Een patiënt mag niet zomaar lokale steroïden op de huid aanbrengen voor het behandelen van een huidaandoening of huidproblemen die de arts niet gediagnosticeerd heeft. Verder moet de arts steeds rekening houden met de diagnose van een dermatofytinfectie wanneer hij een schilferige of pustuleuze huiduitslag bemerkt met een prominente en onregelmatige grens.

Lees verder

• Schimmel huidinfecties: Huidinfectie door schimmels
• Tinea (ringworm): Huidinfecties door schimmels
• Corticosteroïden: Medicatie om ontsteking te verminderen