Dacryocystocele: Cyste midden onder binnenste ooghoek

Een dacryocystocele (timocyste) is een goedaardige aandoening waarbij een gezwel ontstaat midden onder de binnenste ooghoek. Deze cyste vormt zich als gevolg van een vernauwing of verstopping van de traanbuis (ductus nasolacrimalis, neustraankanaal), meestal tijdens prenatale ontwikkeling. De arts is meestal in staat om deze ophoping van slijm voor de geboorte te bevestigen, maar ook na de geboorte is de diagnose gemakkelijk te stellen aan de hand van een echografie. Als de cyste niet spontaan of met druk op de neus verdwijnt, is een operatie nodig. Af en toe raakt de timocyste geïnfecteerd (dacryocystitis) wat een verdere behandeling behoeft.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Vernauwing of verstopping van traanbuis
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van dacryocystocele
• Prognose van timocyste
• Complicaties van gezwel middenonder binnenste ooghoek

Epidemiologie

De prevalentie van een dacryocystocele bedraagt circa 1 op 3.800 levendgeboren baby's. Meisjes zijn vaker dan jongens getroffen door een cyste midden onder de binnenste ooghoek.

Oorzaken: Vernauwing of verstopping van traanbuis

De traanbuizen voeren de overtollige tranen uit de ogen af in de neusholte. Bij een dacryocystocele raakt dit kanaal aan beide uiteinden geblokkeerd. Door de vernauwing of verstopping van de traanbuis ontstaat een ophoping van mucoïde vloeistof (soort slijm), hetgeen leidt tot een vorming van een cysteuze structuur.

Symptomen

Deze goedaardige aandoening ontstaat reeds voor de geboorte waardoor een baby ter wereld komt met een timocyste. Een patiënt heeft een gezwel middenonder de binnenste ooghoek. Het blauwgrijs gezwollen zakje is gevuld met slijmachtig materiaal. Ongeveer 25% van de getroffen patiënten heeft aan beide kanten timocysten. Een dacryocystocele strekt zich mogelijk uit in de neus en vormt dan een neuscyste. Pasgeborenen ademen normaal gesproken door de neus, maar wanneer de neus wordt belemmerd door de cyste, hebben deze baby’s ademnood tijdens het voeden en slapen. Tot slot scheurt het gezwel soms spontaan, zodat de slijmerige inhoud in de neus loopt.

Diagnose en onderzoeken

Een arts kan de diagnose van een timocyste reeds voor de geboorte stellen. Een standaard zwangerschapsechografie identificeert het karakteristieke letsel dat zich midden onder de oogbol bevindt. Het is belangrijk om een dacrocystocele te onderscheiden van encefalocele, een ernstiger neuraal buisdefect. Het is ook mogelijk om een dacryocystocele na de geboorte te diagnosticeren door middel van een echografie. Andere beeldvormende onderzoeken zoals een CT-scan en MRI-scan zijn nodig wanneer de diagnose niet sluitend is. Wanneer de cyste zich uitstrekt tot in de neus, is een neusendoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes) nodig wat tevens helpt bij de behandeling van de obstructie (verstopping). Voorts is steeds een grondig onderzoek van de neus vereist.

Behandeling van dacryocystocele

Timocysten verdwijnen spontaan of door via vingermassage druk te plaatsen op de neus. Verder zijn topische (op de huid toegepaste) en systemische (via de mond ingenomen) antibiotica nodig om een ooginfectie te voorkomen. Soms moet de arts echter de traanbuis via een chirurgische ingreep openen om de verstopping open te krijgen. Chirurgie is vereist bij tekenen van een ooginfectie, bij een grote cyste die astigmatisme veroorzaakt en bij ademhalingsproblemen die veroorzaakt zijn door een neuscyste.

Prognose van timocyste

Af en toe treedt een herhaling van de timocyste op, maar in de meeste gevallen zijn de vooruitzichten zeer goed en verdwijnt het gezwel midden onder de binnenste ooghoek.

Complicaties van gezwel middenonder binnenste ooghoek

Een timocyste is meestal gevuld met steriel slijm, maar af en toe raakt de cyste geïnfecteerd hetgeen in medische termen bekend staat als dacryocystitis (traanzakontsteking). Een patiënt kampt dan met een zwelling, tranende ogen, pijn, koorts en/of vermoeidheid. In zeer ernstige gevallen leidt dit tot orbitale cellulitis. Bij milde symptomen volstaan een behandeling met antibiotica, het aanbrengen van warmte en traanzakmassage. Patiënten met ernstige dacryocystitis hebben een ziekenhuisopname nodig waar ze intraveneus (via een ader) antibiotica toegediend krijgen. Sporadisch is een chirurgische ingreep (dacryocystorhinostomie) nodig om dacryocystitis te verhelpen.

Lees verder

• Traankliertumor: Goedaardige en kwaadaardige tumoren
• Dacryoadenitis (traanklierontsteking): Ontsteking traanklier
• Dacryocystitis: Ontsteking van de traanzak van het oog
• Dacryops: Goedaardige cyste in traanklier (traankliercyste)
• Dacryostenose: Traanbuisverstopping (geblokkeerde traanbuis)