Dacryops: Goedaardige cyste in traanklier (traankliercyste)

Dacryops is een zeldzame maar goedaardige aandoening waarbij de patiënt een met vloeistof gevulde cyste in de traanklier heeft. Deze cyste ontstaat doorgaans onder de laterale zijde van het bovenste ooglid en kan leiden tot een pijnloze of mild pijnlijke zwelling. Hoewel de cyste op andere plaatsen met traanklierweefsel kan ontstaan, is de meest voorkomende locatie onder het bovenste ooglid. Diverse beeldvormende onderzoeken zijn noodzakelijk om de diagnose te bevestigen en andere aandoeningen, zoals kanker, uit te sluiten. De behandeling van dacryops omvat meestal een chirurgische ingreep om de cyste te verwijderen, aangezien andere behandelingen vaak onvoldoende effectief zijn.

• Synoniemen dacryops
• Oorzaken van een traankliercyste
• Symptomen: Gezwollen bovenste ooglid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Chirurgische verwijdering
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van dacryops

Synoniemen dacryops

Dacryops is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• de traankanaalcyste
• de traankliercyste

Oorzaken van een traankliercyste

De belangrijkste oorzaak van dacryops is trachoom, een ernstige vorm van oogbindvliesontsteking (conjunctivitis) die kan leiden tot blindheid na herhaalde infecties. Chronische ontstekingen veroorzaakt door Chlamydia trachomatis kunnen littekenvorming aan de binnenkant van het ooglid veroorzaken. Trachoom is wereldwijd de voornaamste oorzaak van vermijdbare blindheid en komt vooral voor in ontwikkelingslanden met beperkte toegang tot water en gezondheidszorg.

Dacryops kan ook optreden na een trauma aan het oog, zoals chemische verwondingen. In andere gevallen is de exacte oorzaak van de traankliercyste onbekend.

Symptomen: Gezwollen bovenste ooglid

Patiënten met dacryops merken vaak een zichtbare massa of zwelling van het bovenste ooglid, die eruitziet als een rubberachtig, beweegbaar knobbeltje. Deze cyste groeit doorgaans langzaam, maar de grootte kan variëren. Bij een tranenvloed kan het knobbeltje groter lijken, hoewel de patiënt in staat blijft om te tranen. Pijn, irritatie, en een gevoelig oog kunnen optreden, maar deze symptomen zijn meestal mild. Sommige patiënten ervaren dubbelzien (diplopie). Bij een grotere cyste kan proptosis (een uitpuilend oog) of een verplaatste oogbol optreden. Gewoonlijk heeft de patiënt weinig problemen met het gezichtsvermogen.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

Tijdens een uitgebreid oogonderzoek kan de oogarts de cyste identificeren en de gezichtsscherpte van de patiënt meten.

Diagnostisch onderzoek

Voor een definitieve diagnose maakt de oogarts gebruik van een oogechografie, een MRI-scan, en een CT-scan van de ogen en oogkas.

Differentiële diagnose

Enkele aandoeningen die sterk lijken op een traankliercyste zijn:

• Cysten van de ooglidstructuren
• Dacryoadenitis: ontsteking van de traanklier
• Adenoïde cysteus carcinoom (kanker van huid, slijmvliezen en organen)
• Dermoïdcyste (goedaardige tumor)
• Epidermoïd cyste
• Implantatie cyste
• Lymfoom of pseudolymfoom (goedaardig huidletsel)
• Mucoepidermoïde carcinoom
• Plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker)
• Pleomorf adenocarcinoom of adenoom (meestal goedaardige klierweefselgezwel)
• Lymfoproliferatieve aandoeningen
• Musculus rectus lateralis cyste
• Parasitaire cysten (abnormaal gevormde holten in het lichaam), zoals cysticercose (varkensworminfectie in verschillende weefsels, inclusief de ogen)
• Vasculaire misvormingen
• Zijdelings gelegen frontale muoceles

Behandeling: Chirurgische verwijdering

De behandeling van dacryops vereist doorgaans een chirurgische ingreep. De cyste wordt operatief verwijderd omdat andere behandelingen, zoals afzuigen of draineren, vaak niet effectief zijn en de cyste snel terugkeert.

Prognose

De prognose van dacryops is over het algemeen gunstig. Aangezien het een goedaardige aandoening is, kunnen de meeste patiënten na een succesvolle chirurgische verwijdering van de cyste volledig herstellen. De cyste komt vaak terug als gevolg van onvolledige verwijdering of recidief, maar een volledige chirurgische verwijdering vermindert deze kans aanzienlijk. Na de operatie ervaren patiënten meestal een aanzienlijke verbetering van de symptomen en kunnen ze een normaal gezichtsvermogen behouden. Het is echter belangrijk om de follow-up afspraken met de oogarts na te leven om eventuele herhaling tijdig op te merken en te behandelen.

Complicaties

Hoewel dacryops over het algemeen goedaardig is, kunnen er enkele complicaties optreden:

• Herhaling van de cyste: De meest voorkomende complicatie is het terugkomen van de cyste, vooral als de chirurgische verwijdering niet volledig was. In dergelijke gevallen kan een nieuwe ingreep nodig zijn om de cyste opnieuw te verwijderen.
• Infectie: Na de chirurgische ingreep bestaat er een risico op infectie van de operatieplaats. Dit kan leiden tot verdere ontsteking en complicaties, hoewel dit relatief zeldzaam is.
• Pijn en zwelling: Na de operatie kan er tijdelijke pijn en zwelling optreden, die meestal goed beheersbaar zijn met medicatie en koudestress.
• Visusproblemen: In zeldzame gevallen kan de ingreep invloed hebben op de oogfunctie of het gezichtsvermogen, vooral als er schade aan omliggende structuren optreedt.

Preventie van dacryops

Preventie van dacryops richt zich voornamelijk op het verminderen van de risicofactoren die tot de aandoening kunnen leiden:

• Behandeling van trachoom: Aangezien trachoom een belangrijke oorzaak is van dacryops, is het essentieel om trachoom en andere chronische ooginfecties tijdig en adequaat te behandelen. Dit omvat het verbeteren van sanitaire omstandigheden en toegang tot medische zorg in ontwikkelingslanden.
• Oogbescherming: Bescherm de ogen tegen letsel en chemische stoffen die kunnen leiden tot traankliercysten. Het dragen van veiligheidsbrillen bij werkzaamheden met chemische stoffen of bij risico op oogletsel kan helpen.
• Regelmatige oogcontroles: Regelmatige oogcontroles zijn belangrijk voor het vroegtijdig opsporen van oogaandoeningen, inclusief cysten die kunnen voortkomen uit andere aandoeningen of verwondingen.
• Goede hygiëne: Handen regelmatig wassen en het vermijden van contact met geïnfecteerde ogen kunnen helpen om de verspreiding van infecties die tot dacryops kunnen leiden, te voorkomen.

Lees verder

• Een oogonderzoek bij de oogarts: Screening naar oogziekten
• Trachoom: Ernstige oogbindvliesontsteking (conjunctivitis)
• Ooginfecties door bacteriën, schimmels en virussen
• Oogbolletsel: Stomp of diep voorwerp in het oog
• Diplopie: Dubbelzien met één oog of beide ogen