Kaakontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling & voorkomen

Zonder de kaak zou het onmogelijk zijn om te eten, omdat de boven- en onderkaak het belangrijkste onderdeel van het zogenaamde parodontium (of steunweefsel) van de tanden zijn. In de kaak zijn de tandcompartimenten bevestigd, zowel boven als onder, elk met 18 tanden. Als een van de tanden ontstoken raakt en niet goed wordt behandeld, kan de ontsteking zich uitbreiden naar het kaakbot en kaakontsteking veroorzaken, die niet alleen erg pijnlijk is, maar ook gevaarlijk kan zijn. Als een kaakontsteking niet wordt behandeld, kan dit leiden tot verlies van tanden.

• Wat is een ontsteking?
• Oorzaken van kaakontsteking
• Mogelijke oorzaken
• Beschrijving
• Symptomen van een ontstoken kaak
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een kaakontsteking
• Ontsteking van de kaak voorkómen
• Complicaties en gevolgen

Wat is een ontsteking?

Over het algemeen is een ontsteking de reactie van het lichaam op een indringer (ziekteverwekker), irritatie of letsel. Wanneer bijvoorbeeld een verstuikte enkel opzwelt en rood wordt, is dat een ontsteking. Wanneer je besmet raakt met een virus of bacterie, reageert het lichaam met een ontsteking om het te proberen kwijt te raken en je merkt de klassieke symptomen van een infectie.

Ontsteking is ook betrokken bij veel ziekten, zoals artritis, hartaandoeningen en veel auto-immuunziekten. Ontsteking veroorzaakt vaak symptomen zoals roodheid, zwelling, stijfheid en warmte. Ontsteking kan goed zijn wanneer het lichaam het gebruikt om zichzelf te beschermen. Helaas is het niet altijd goed wanneer de ontsteking blijft optreden en het daardoor pijnlijke symptomen veroorzaakt. Dit is vaak wat er gebeurt als je een kaakontsteking hebt.

Oorzaken van kaakontsteking

Mogelijke oorzaken

Enkele veel voorkomende redenen voor kaakontsteking zijn:

• tandenknarsen en kaakklemmen (bruxisme)
• onjuiste slaaphouding
• verhoogde stressniveaus
• een dieet met hard, taai voedsel
• vaak kauwen op kauwgom
• artritis
• te veel cafeïne of alcohol consumeren, wat kaakontsteking en chronische pijn kan verergeren
• slechte uitlijning van rug en nek, waardoor de natuurlijke uitlijning van de kaak verandert
• een kaakblessure die een verkeerde uitlijning van het gewricht veroorzaakt
• tandheelkundige problemen zoals tandvleesaandoeningen, een aangetaste tand of tandbederf

Beschrijving

In de meeste gevallen wordt een kaakontsteking veroorzaakt door een reeds bestaande ontsteking in de mond. Cariës (gaatjes), evenals gingivitis (tandvleesontsteking) of parodontitis (gevorderde tandvleesontsteking), kunnen kaakontsteking veroorzaken, omdat de ziekteverwekkers die deze ontstekingen veroorzaken, zich door de hele mond kunnen verspreiden. Eerst worden alleen de tanden of het tandvlees aangetast, maar dan kan de ontsteking zich zeer snel verspreiden naar het bot van de kaak. De medische term voor infectie en ontsteking van het bot of beenmerg is osteomyelitis (botinfectie). Als dat het geval is, kunnen de volgende vormen van ontsteking optreden:

• een ontsteking van het botvlies (periostitis)
• een ontsteking van de vasculaire kanalen in de kaak (ostitis)
• een ontsteking van het beenmerg (osteomyelitis)

Deze drie vormen van kaakontsteking kunnen niet alleen worden veroorzaakt door ziekten van de tanden of het tandvlees, zelfs als er mechanische kracht wordt uitgeoefend op het kaakbot, bijvoorbeeld in de vorm van een vuistslag, dan kan dit mogelijk leiden tot kaakontsteking. De mond is een echte speeltuin voor virussen, schimmels en bacteriën, die ook een ontsteking van het kaakbot kunnen veroorzaken. Slechte mondhygiëne, misbruik van alcohol en drugs, roken, evenals het gebruik van bepaalde medicijnen zijn mogelijke risicofactoren.

Symptomen van een ontstoken kaak

De symptomen van een kaakontsteking hangen af van de precieze oorzaak en het type ontsteking. Een acute ontsteking heeft andere symptomen dan een ontsteking die langdurig aanhoudt en chronisch is. De volgende symptomen zijn mogelijk bij een kaakontsteking:

• de vorming van pus, die merkbaar is door een kloppend gevoel in de kaak
• klachten met het hart of de bloedsomloop (er is een relatie tussen tandvleesontsteking en hart- en vaatziekten)
• een nogal slechte wondgenezing na een tandheelkundige behandeling
• koorts en een gevoel van vermoeidheid, zoals het geval is met acute osteomyelitis
• de tanden komen los (loszittende tanden)
• pijn in het hele gezicht (gezichtspijn), wat wijst op osteitis
• gezwollen kaak
• hevige kiespijn
• gevoelloosheid in het kaakgebied (gevoelloze kaak)

Onderzoek en diagnose

Als je last hebt van bovenstaande symptomen of als de symptomen langer aanhouden, is een bezoek aan de tandarts onvermijdelijk, omdat alleen de arts kan bepalen wat er aan de hand is en wat er moet gebeuren. De tandarts zal je mond onderzoeken. Zekerheid wordt geboden door beeldvormingsonderzoek zoals röntgenfoto's, echografie, MRI of CT. Als het een acute osteomyelitis betreft, kan de arts de veranderingen in het weefsel en het weefsel dat al dood is, al na slechts twee weken herkennen.

Om erachter te komen wat de kaakontsteking heeft veroorzaakt, moet de ziekteverwekker worden bepaald. Dit gebeurt met behulp van een zogenaamd antibiogram. Bij deze procedure wordt een botmonster uit de kaak verwijderd en in het laboratorium onderzocht. Een bloedtest kan ook nuttig zijn om erachter te komen wat de ontsteking in de kaak heeft veroorzaakt.

Behandeling van een kaakontsteking

De behandeling hangt af van het type kaakontsteking. Het scala aan opties varieert van analgetica (pijnstillers), antibiotica (medicijnen tegen infecties door bacteriën) tot chirurgie. Eerst zal de tandarts proberen de ontsteking te neutraliseren, omdat als de bron van het kwaad wordt gevonden, de ontsteking zonder problemen kan genezen. Antibiotica en pijnstilling zijn onmisbaar, ze nemen enerzijds de acute pijn weg en ze bestrijden de ziekteverwekker duurzaam. Dit voorkomt dat de ontsteking weer oplaait.

Voor een kaakontsteking geldt: des te eerder de behandeling wordt aangevangen, des te groter de kans op een snel en voorspoedig herstel. Als de kaakontsteking bijzonder aanhoudend is, moet het kaakbeen mogelijk worden geschraapt en gereinigd.

Ontsteking van de kaak voorkómen

Goede mondhygiëne is belangrijk, zodat het helemaal niet tot een pijnlijke en onaangename kaakontsteking komt. Daarom is het raadzaam om je tanden altijd grondig te reinigen en te verzorgen. Ook een tweejaarlijks controlebezoek aan de tandarts is geboden, waarbij tevens het gebit wordt gereinigd. Het gebruik van flosdraad en tandenstokers moet net zo natuurlijk zijn als het gebruik van de tandenborstel en een antibacterieel mondwater (of spoelen met zuiveringszout).

Als het gaat om een ​​verwonding van het kaakbot, moet deze verwonding zorgvuldig worden behandeld en volledig genezen. Het is ook belangrijk dat een letsel in de mond steriel wordt behandeld en met zorg wordt gedesinfecteerd. Als dit niet gebeurt, hebben alle soorten ziekteverwekkers de vrije loop en kunnen ze ongehinderd het kaakbot inlopen en daar een ontsteking activeren.

Complicaties en gevolgen

Wat de kaakontsteking ook precies behelst, het is altijd een ernstige ziekte die veel onheil kan veroorzaken. Een kaakontsteking kan het kaakbot massaal en duurzaam beschadigen en als de ontsteking niet wordt behandeld, wordt niet alleen het kaakbot bedreigd maar kun je ook tanden verliezen en kan er necrose van het botweefsel optreden. Als een kaakontsteking onbehandeld blijft, kunnen de triggers van de ontsteking zich verspreiden naar andere delen van het lichaam en onder meer het hart beschadigen. Als gevolg hiervan kan het leiden tot ernstige hartaandoeningen zoals ontsteking van de hartspier (myocarditis). Problemen met de bloedsomloop zijn een ander mogelijk gevolg als kaakontsteking niet vakkundig en tijdig wordt behandeld.

Bij vermoeden van een kaakontsteking, is het zaak om zo snel mogelijk contact op te nemen met je tandarts. Alleen als de ontsteking snel wordt behandeld, zijn er geen complicaties te vrezen. Goede mondhygiëne kan effectief ontstekingen in het kaakbot voorkomen, en iedereen die zijn tanden met zorg behandelt en ze twee keer per jaar laat controleren door een tandarts, hoeft niet te vrezen voor pijnlijke en zelfs gevaarlijke ontstekingen.

Lees verder

• Kaakabces: symptomen, oorzaak en behandeling kaakabces
• Kaakpijn: symptomen en oorzaken van pijn tussen kaak en oor
• Mondontsteking: oorzaken en behandeling ontsteking in mond
• Mondslijmvliesontsteking (stomatitis): oorzaak & behandeling
• Pijn aan de kaak (kaakpijn): oorzaken van een pijnlijke kaak