Frozen shoulder: Aandoening met pijnlijke en stijve schouder

Frozen shoulder (ook bekend als adhesieve capsulitis of bevroren schouder) is een aandoening waarbij het gewrichtskapsel van de schouder ontstoken raakt, meestal als gevolg van immobiliteit van de schouder. Deze aandoening leidt tot een verminderd bewegingsbereik van de schouder en veroorzaakt pijn en stijfheid. De symptomen ontwikkelen zich geleidelijk en verdwijnen meestal binnen één tot drie jaar. De behandeling richt zich op het verlichten van de pijn en het verbeteren van het bewegingsbereik, met behulp van medicijnen, fysiotherapie en soms chirurgie. De meeste patiënten herstellen volledig, hoewel de aandoening vaker voorkomt bij bepaalde risicogroepen, zoals mensen met diabetes.

• Synoniemen van frozen shoulder
• Terminologie
• Epidemiologie
• Oorzaken van frozen shoulder
• Symptomen van frozen shoulder
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Medicatie, fysiotherapie en operatie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van frozen shoulder

Frozen shoulder is een gangbare term, maar het staat ook bekend als adhesieve capsulitis, bevroren schouder en stijve schouder.

Terminologie

De term stijve schouder wordt soms onterecht gebruikt om artritis (gewrichtsontsteking) aan te duiden. Terwijl een frozen shoulder specifiek betrekking heeft op het schoudergewricht, kan artritis meerdere gewrichten aantasten.

Epidemiologie

Frozen shoulder komt vooral voor bij mensen tussen de veertig en zeventig jaar. Ongeveer 70% van de patiënten met deze aandoening zijn vrouwen. Het is een veelvoorkomende schouderaandoening die zowel eenzijdig als bilateraal kan voorkomen.

Oorzaken van frozen shoulder

De oorzaak van frozen shoulder is vaak onbekend, maar het kapsel van het schoudergewricht raakt ontstoken, waardoor de bewegingsvrijheid beperkt wordt. Enkele mogelijke oorzaken en risicofactoren zijn:

• Immobiliteit van de schouder door een operatie of letsel
• Neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, die beweging en coördinatie beïnvloeden
• Diabetes (suikerziekte), waarbij frozen shoulder twee tot vijf keer vaker voorkomt en vaak ernstiger is
• Beroerte (door onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen)
• Een borstamputatie (mastectomie)
• Een gebroken arm
• Myocardinfarct (hartaanval)
• Problemen met de nek
• Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier) en hypothyreoïdie (traag werkende schildklier)
• Reumatoïde artritis
• Hemiplegie (verlamming van een lichaamshelft)
• HELLP-syndroom (ernstige complicatie van zwangerschap)
• Pseudotumor cerebri (verhoogde druk in de schedel)
• Tuberculose (meestal longgerelateerd)
• Seronegatieve spondyloarthropathie en polymyalgie rheumatica bij ouderen
• Veranderingen in hormoonspiegels, zoals tijdens de menopauze

Symptomen van frozen shoulder

De symptomen van een frozen shoulder ontwikkelen zich meestal geleidelijk en omvatten:

Pijn: Vaak het eerste symptoom, wat leidt tot beperking van beweging.
Stijfheid: Na verloop van tijd wordt de schouder steeds stijver, waardoor het bewegingsbereik afneemt.
Verminderde bewegingsvrijheid: Uiteindelijk kan het moeilijk worden om de arm boven het hoofd of achter zich te bewegen.
De aandoening treft meestal slechts één schouder, maar in ongeveer 20% van de gevallen kunnen beide schouders worden aangetast.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts beoordeelt de symptomen en voert een lichamelijk onderzoek uit. De diagnose wordt bevestigd als de patiënt ernstige beperkingen vertoont in het draaien van de schouder. Daarnaast kan de arts op zoek gaan naar andere onderliggende aandoeningen zoals diabetes mellitus of schildklierproblemen.

Diagnostisch onderzoek

Een röntgenfoto van de schouder kan andere aandoeningen zoals artritis uitsluiten. Soms is een MRI-scan nodig om ontsteking in het kapsel te detecteren, hoewel deze scans geen specifieke tekenen van frozen shoulder tonen. In sommige gevallen kan een ultrageluidonderzoek ook nuttig zijn om andere schouderproblemen uit te sluiten.

Behandeling: Medicatie, fysiotherapie en operatie

Medicatie en fysiotherapie

Behandeling bestaat vaak uit:

Medicatie: Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en steroïde injecties kunnen helpen bij het verlichten van de pijn. Koude- en warmtebehandelingen kunnen ook nuttig zijn.
Fysiotherapie: Intensieve dagelijkse fysiotherapie kan helpen het bewegingsbereik te verbeteren. De behandeling kan enkele weken duren voordat er verbetering optreedt. Een volledig herstel kan binnen zes tot negen maanden worden bereikt, hoewel de aandoening vaak binnen twee jaar vanzelf geneest zonder behandeling.

Chirurgie

Als fysiotherapie en medicatie niet effectief zijn, kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Dit gebeurt meestal door middel van een schouderartroscopie, uitgevoerd onder anesthesie. Tijdens de operatie verwijdert de arts littekenweefsel en kan hij strakke ligamenten door snijden. Na de operatie ontvangt de patiënt pijnmedicatie en fysiotherapie om het herstel te bevorderen.

Prognose

De meeste patiënten herstellen volledig met fysiotherapie en medicatie, meestal binnen een jaar. Na een operatie is fysiotherapie nodig gedurende enkele weken tot maanden om volledige functionaliteit en bewegingsbereik te herstellen. Zonder behandeling kan de aandoening binnen twee jaar vanzelf verbeteren.

Complicaties

Mogelijke complicaties zijn aanhoudende stijfheid en pijn ondanks behandeling. Er kan ook een risico zijn op fracturen als gevolg van de manipulatie van de schouder tijdens de operatie. Een terugkeer van frozen shoulder is mogelijk, hoewel dit zelden in dezelfde schouder gebeurt; vaak kan het de andere schouder treffen.

Preventie

Een vroege behandeling kan stijfheid en langdurige symptomen helpen voorkomen. Bij symptomen van een stijve schouder is medisch advies aanbevolen. Personen met risicofactoren zoals diabetes of schildklierproblemen moeten hun aandoening goed beheren om het risico op het ontwikkelen van frozen shoulder te verkleinen.

Lees verder

• Schouderpijn: Oorzaken van pijn aan schoudergewricht