Juveniele plantaire dermatose: Huiduitslag op voetzool

De huidaandoening juveniele plantaire dermatose veroorzaakt vooral bij kinderen problemen aan de voetzolen. Kenmerkende symptomen zijn roodheid, schilfering, pijn en kloofjes. De exacte oorzaak van deze huidziekte is nog onbekend, maar deze aandoening lijkt gerelateerd te zijn aan wrijving door bezwete voeten. Er zijn ook verschillende risicofactoren bekend. De symptomen zijn doorgaans goed te beheersen met zelfzorgmaatregelen. Het dragen van geschikt schoeisel en het gebruik van vette crèmes zijn de belangrijkste aanbevelingen. Af en toe kan een arts medicinale behandeling voorschrijven. De symptomen neigen vaak te verminderen of verdwijnen meestal rond de puberteit.

• Synoniemen juveniele plantaire dermatose
• Epidemiologie huidaandoening
• Oorzaken: Wrijving bij bezwete voeten
• Risicofactoren huidaandoening
• Symptomen: Huiduitslag op de voetzool met pijnlijke kloven
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Goed schoeisel en vette crèmes
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen juveniele plantaire dermatose

Volgens Huidziekten.nl zijn er verschillende synoniemen voor juveniele plantaire dermatitis:

• atopic winter feet
• dermatitis hiemalis
• dermatosis plantaris juvenilis
• pulpite sèche
• sweaty sock syndrome (zweetvoetensyndroom)

In medische literatuur wordt de aandoening ook vaak aangeduid met de afkorting "JPD".

Epidemiologie huidaandoening

Juveniele plantaire dermatose komt het vaakst voor bij schoolgaande kinderen van drie tot veertien jaar. Hoewel het minder frequent is, kunnen ook volwassenen de aandoening ontwikkelen. Jongens worden vaker getroffen dan meisjes. Specifieke epidemiologische gegevens over de aandoening zijn beperkt in de huidige literatuur.

Oorzaken: Wrijving bij bezwete voeten

De exacte oorzaak van juveniele plantaire dermatose is nog niet volledig bekend anno augustus 2024. De huiduitslag lijkt echter te ontstaan door wrijving, vooral als de voet op en neer beweegt in een schoen, met name bij bezwete voeten. Deze aandoening komt vaak voor in de herfst- en wintermaanden wanneer kinderen zware sokken en niet-ademende schoenen dragen, wat leidt tot een ophoping van vocht aan de voeten. Chronische blootstelling aan dergelijke omstandigheden kan de huidbarrière aantasten en symptomen veroorzaken.

Risicofactoren huidaandoening

Een aantal risicofactoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van juveniele plantaire dermatose:

• Bacteriële infecties: Een infectie kan mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling van de aandoening.
• Eczeem: Eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeuk) kan een risicofactor zijn.
• Astma: Astma (chronische ontsteking van de luchtwegen) wordt soms geassocieerd met juveniele plantaire dermatose.
• Hooikoorts: Hooikoorts kan ook een risicofactor zijn.
• Hyperhidrose: Overmatig zweten (hyperhidrose) kan bijdragen aan de aandoening.
• Niet-ademende schoenen: Het dragen van schoenen die niet goed ademend zijn, verhoogt het risico.
• Slechte absorptie door sokken: Het dragen van dunne sokken die onvoldoende vocht absorberen kan een risicofactor zijn.

Symptomen: Huiduitslag op de voetzool met pijnlijke kloven

De symptomen van juveniele plantaire dermatose omvatten:

• Rode, schilferige huiduitslag: Deze uitslag bevindt zich vooral langs de gewrichtsdragende gebieden van de voetzool.
• Symmetrische huidletsels: De huiduitslag is vaak glanzend en strak.
• Jeuk en branderigheid: De huid kan jeuken (jeukende voeten) en branderigheid veroorzaken (brandende voeten).
• Pijnlijke kloven: Deze komen voor op de hiel, onder de tenen en op de bal van de voet.
• Droge en schilferige huid: Sommige patiënten ervaren zweetvoeten met een droge, schilferige huid.
• Beperkte betrokkenheid van de ruimte tussen de tenen: Deze gebieden worden doorgaans niet aangetast.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van juveniele plantaire dermatose wordt voornamelijk gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek van de voeten. De medische geschiedenis van de patiënt, inclusief eczeem of overmatig zweten, kan waardevolle aanwijzingen geven. Differentiële diagnoses omvatten:

• Atopische dermatitis (atopisch eczeem)
• Contactdermatitis (huiduitslag door allergische reactie op schoenmaterialen)
• Dyshidrosis lamellosa sicca
• Pitted keratolysis (putjes in voetzolen)
• Psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• Voetschimmel
• Palmoplantaire hyperkeratose (verhoorning van de huid)
• Hyperhidrose
• Postinfectieuze desquamatie

Behandeling: Goed schoeisel en vette crèmes

Zelfzorg

Het dragen van goed passende, ademende schoenen, zoals leren schoenen of sandalen, is aan te raden. Indien mogelijk kan het helpen om binnenshuis geen schoenen te dragen om wrijving te verminderen. Katoenen sokken zijn te verkiezen en moeten regelmatig worden vervangen als ze vochtig zijn. Ook het gebruik van kurken inlegzolen kan bijdragen aan het comfort. Het aanbrengen van vette vochtinbrengende crèmes (zoals vaseline) na het baden of douchen en voor het slapengaan kan de symptomen verlichten. Het vermijden van agressieve zepen is ook belangrijk. Regelmatige rustdagen om de voeten te laten herstellen en het bedekken van kloven met een pleister of verbandje bevorderen het genezingsproces.

Professionele medische zorg

Bij ernstige gevallen kan een arts corticosteroïden voorschrijven in de vorm van topische zalven. Deze krachtige ontstekingsemmers kunnen nuttig zijn bij opflakkeringen of wanneer de huid bijzonder rood en jeukend is. Sterkere corticosteroïden kunnen gedurende enkele weken worden gebruikt, maar zijn vaak niet effectiever dan eenvoudige verzachtende middelen bij de meeste patiënten. Nieuwe behandelingsopties, zoals biologische geneesmiddelen, worden onderzocht als mogelijke alternatieven voor traditionele therapieën bij ernstige gevallen.

Prognose

De prognose voor juveniele plantaire dermatose is over het algemeen goed. Bij de meeste patiënten verdwijnen de symptomen vanzelf naarmate ze ouder worden. De aandoening is niet levensbedreigend en heeft doorgaans geen langdurige invloed op de gezondheid. Symptomen zoals jeuk, roodheid en blaarvorming kunnen tijdelijk zijn, en hoewel ze ongemak kunnen veroorzaken, hebben ze geen invloed op de algehele gezondheid op de lange termijn. Bij een goede zorg en het vermijden van verergerende factoren kan de aandoening vaak goed worden beheerd. In sommige gevallen kan de aandoening enige tijd aanhouden, maar zonder permanente huidbeschadiging of significante functionele beperkingen.

Complicaties

Juveniele plantaire dermatose leidt doorgaans niet tot ernstige complicaties. Er zijn echter enkele mogelijke complicaties waar men op moet letten:

• Secundaire infecties: Door krabben of wrijven kunnen de aangetaste huidgebieden open gaan, wat kan leiden tot bacteriële infecties.
• Pigmentatieveranderingen: Na het verdwijnen van de uitslag kunnen soms blijvende verkleuringen of pigmentvlekken ontstaan.
• Chronische irritatie: Als de aandoening niet goed wordt beheerd, kan dit leiden tot aanhoudende irritatie of verergering van de symptomen.
• Het is belangrijk om alert te zijn op eventuele tekenen van infectie of veranderingen in de huid en om tijdig medische hulp te zoeken indien nodig.

Preventie

Hoewel juveniele plantaire dermatose niet altijd te voorkomen is, kunnen enkele maatregelen helpen om de kans op het ontwikkelen of verergeren van de aandoening te verminderen:

• Goede voetverzorging: Zorg voor een goede hygiëne van de voeten door ze regelmatig te wassen en goed droog te houden. Dit kan helpen om irritatie en infecties te voorkomen.
• Gebruik van geschikte schoenen: Draag goed passende schoenen die ademend zijn en voldoende ondersteuning bieden om overmatige wrijving en irritatie te vermijden.
• Vermijden van irriterende stoffen: Probeer contact met mogelijke irriterende stoffen of allergenen te vermijden die de huid kunnen beschadigen of verergeren.
• Behandelen van symptomen: Gebruik indien nodig milde, niet-irriterende moisturizers of crèmes om de huid te verzachten en de symptomen te verlichten.
• Regelmatige controle: Bij aanhoudende of verergerende symptomen, zoek medische hulp om de aandoening goed te monitoren en te behandelen.

Lees verder

• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid