Gebroken dijbeen (femurfractuur): Oorzaken en behandeling

Het dijbeen loopt van de heup tot de knie. Een femurfractuur is de medische term voor een breuk in het dijbeen. Een trauma zoals een auto-ongeluk resulteert in dit type botbreuk. Niet kunnen lopen, erg veel pijn en een zwelling van het been zijn enkele symptomen van een gebroken dijbeen. Meestal is een operatie nodig om de breuk te herstellen. Daarnaast zet de arts medicatie en andere ondersteunende zorgen in. De hersteltijd van een femurfractuur bedraagt gemiddeld vier tot zes maanden. Af en toe komen wel complicaties tot uiting.

• Oorzaken van femurfractuur
• Risicofactoren van gebroken dijbeen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van breuk in dijbeen
• Chirurgie
• Ondersteunende zorgen
• Controle door arts
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken van femurfractuur

Een zware kracht is nodig om het bot van het dijbeen te breken. Een gebroken dijbeen is dus het gevolg van een (zwaar) trauma veroorzaakt door:

• een klap
• een motorvoertuigongeluk zoals een auto-ongeval
• een schotwonde
• een valongeluk
• stress op een verzwakt bot, bijvoorbeeld als gevolg van osteoporose (verlies van botmassa met risico op botbreuken), een bottumor, de botziekte van Paget (chronische botontsteking), botcysten (met vloeistof gevulde gebieden in bot)

Risicofactoren van gebroken dijbeen

Mensen die omgaan met geweld, hebben meer kans op een dijbeenfractuur. Een breuk in het dijbeen ontstaat ook sneller door het beoefenen van bepaalde sporten waarbij herhaalde bewegingen nodig zijn, zoals hardlopen. Ook het spelen van contactsporten zoals voetbal vormt een risicofactor voor een gebroken dijbeen. Een dijbeenfractuur komt tot slot vaker tot stand wanneer patiënten lijden aan een aandoening of medisch probleem waardoor ze meer kans hebben op valpartijen, zoals bijvoorbeeld spierzwakte of osteoporose.

Symptomen

Patiënten met een femurfractuur ervaren veel pijn, zwelling, vervorming en verkorting van het been. Verder kunnen ze moeilijk staan of bewegen omwille van de hevige pijn. Uitgebreide weke delen letsels, bloedingen en een shock komen eveneens vaak voor. Tot slot kampen sommige patiënten met tintelingen en/of gevoelloosheid in het (dij)been.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt meldt zijn symptomen en medische geschiedenis en hij deelt eveneens informatie mee over het ontstaan van het letsel. De arts onderzoekt vervolgens het been. Om de diagnose van een breuk in het dijbeen te bevestigen, zijn beeldvormende onderzoeken nodig zoals een röntgenfoto of een CT-scan.

Behandeling van breuk in dijbeen

Chirurgie

De meeste patiënten hebben een operatie nodig omdat de arts de breuk moet repareren. Dit gebeurt met behulp van pennen, schroeven, platen of een staaf om zo de gebroken stukken opnieuw te verbinden en op hun plaats te houden.

Ondersteunende zorgen

Daarnaast zijn ondersteunende zorgen nodig om de pijn onder controle te houden en het bot te ondersteunen tijdens het genezingsproces. De arts schrijft hiervoor bijvoorbeeld pijnstillers voor. Verder houdt een gipsverband of spalk het been op zijn plaats terwijl het geneest. Een patiënt is voorts gebaat met een rollator of krukken zodat er geen gewicht op het been terechtkomt en de breuk de tijd krijgt om te helen. Patiënten met een dijbeenfractuur krijgen na een operatie ook fysiotherapie zodat ze weer leren lopen en hun kracht en bewegingsbereik vergroten.

Controle door arts

Botten van kinderen hebben groeischijven die botten laten groeien en uitharden met de leeftijd. Een kind met een gebroken dijbeen moet mogelijk na verloop van tijd weer naar de arts voor een controlebezoek. De arts controleert dan of het bot op de juiste manier geneest en blijft groeien.

Prognose

Een gebroken dijbeen heeft vier tot zes maanden tijd nodig om te genezen.

Complicaties

Volgende complicaties zijn mogelijk na een gebroken dijbeen:

• een shock geassocieerd met ernstig bloedverlies
• het acuut respiratory distress syndrome (ARDS: longaandoening)
• het vetemboliesyndroom (vet in bloedbaan met variabele syndromen)
• multisysteemorgaanfalen

Open fracturen leiden mogelijk tot een infectie, osteomyelitis (botinfectie) en sepsis (bloedvergiftiging).

Verder komen ook chirurgische complicaties voor, zoals een bloedstolsel of infectie.

Preventie

De meeste fracturen zijn te wijten aan ongevallen. Mensen dragen daarom altijd een veiligheidsgordel. Een goede spier- en botgezondheid vermindert eveneens de kans op breuken. Patiënten zorgen bijgevolg best voor een gezonde en evenwichtige voeding in combinatie met regelmatige lichaamsbeweging.

Lees verder

• Botbreuk: Typen & symptomen van fracturen (gebroken botten)
• Botgezondheid: Tips voor behoud van gezonde en sterke botten