Tormentil: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen tormentil

- Profiel van tormentil
- Wat is tormentil?
- Geslacht en familie
- Standplaats
- Bloei
- Stengels en bladeren
- Vaste plant
- Medicinaal kruid
- Inhoudsstoffen van tormentil
- Stoffen en werking
- Tannines
- Triterpenen
- Flavonoïden
- Fenolzuren
- Toepassing en gezondheidsvoordelen
- Ontstekingsremmend
- Diarree
- Maag-darmklachten
- Toepassingsvormen
- Bijwerkingen

Profiel van tormentil
Tormentil heeft de volgende kenmerken:- Wetenschappelijke naam: Potentilla erecta
- Plantenfamilie: rozenfamilie (Rosaceae)
- Populaire namen: bloedwortel, meerwortel
- Voorkomen: Midden- en Noord-Europa, Siberië, Noord-Amerika
- Gebruikte plantendelen: wortel en de hele plant
- Toepassingsgebieden: ziekten van het slijmvlies van de mond en keel, aambeien, oppervlakkige brandwonden, diarree, maag-darmontsteking, verkoudheid, wondgenezing, koorts, reuma en jicht
Wat is tormentil?
Geslacht en familie
De rechtopstaande tormentil behoort tot het geslacht van de ganzerik (Potentilla) en tot de rozenfamilie (Rosaceae). Het is een plantensoort die veel voorkomt in Midden- en Noord-Europa, waarvan het verspreidingsgebied zich uitstrekt tot Siberië. De plant is waarschijnlijk geïntroduceerd in Noord-Amerika.Standplaats
Op droge tot vochtige weiden, in gemengde bossen, op heidegebieden en in zandduinen groeit deze kruidachtige plant niet solitair, maar altijd in groepjes en het wordt beschouwd als een aanwijzer of indicator voor zure en arme gronden. De plant heeft een voedselarme standplaats nodig, veel zon en ze groeit het beste in bodems met een hoog aandeel klei, zand of turf.
Bloei
De felgele bloemen verschijnen van mei tot september. Elke bloem heeft een lange steel en een aantal ervan komt voort uit de bladoksels. De bloem bestaat meestal uit vier gele, hartvormige bloembladen (soms drie of vijf) en een groot aantal meeldraden. De vrucht die uit de vier rijpende vruchtbladen in de bloem tevoorschijn komt nadat deze is verdord, is een dopvrucht die door de wind wordt verspreid.Stengels en bladeren
De stengels van Potentilla erecta, die meestal rechtopstaand of gebogen zijn, geven deze soort zijn naam. De stelen kunnen maximaal 30 centimeter hoog worden. De bladeren zijn handvormig en bestaan uit drie deelblaadjes, die omgekeerd eivormig en grofgetand zijn.Vaste plant
Tormentil overwintert als een vaste plant met zijn wortelstok die in de grond blijft bestaan. De wortel geeft een rode kleur af als je hem breekt of scheurt.Medicinaal kruid
Van de lente tot de herfst wordt de wortelstok opgegraven, gedroogd in de zon en vervolgens gebruikt als alcoholisch extract of als thee.Inhoudsstoffen van tormentil
Stoffen en werking
De geneeskrachtige eigenschappen van tormentil komen door de speciale geneeskrachtige stoffen die erin zitten:- tannines
- triterpenen (tormentoside)
- flavonoïden (proanthocyaniden)
- fenolische zuren
- vetzuren
- etherische oliën
De werking van deze stoffen is:
- sterk samentrekkend
- ontstekingsremmend
- koortsverlagend
- pijnstillend
- immunostimulerend
- antiviraal

Tannines
Het samentrekkende effect van tormentil op de huid en slijmvliezen van het menselijk lichaam is te danken aan de tannines in de plant. Tannines veranderen de eiwitstructuur in de huid en slijmvliezen met als gevolg dat deze stollen en samentrekken. Het bloeden wordt daardoor gestopt en de wondgenezing wordt verbeterd, aangezien bacteriën en virussen ook moeilijker het weefsel kunnen binnendringen.Triterpenen
Terpenen zijn een klasse organische moleculen afgeleid van isopreen. Planten gebruiken terpenen in het bijzonder om bepaalde dieren af te schrikken of juist aan te trekken. Er zijn verschillende subgroepen van terpenen, monoterpenen, sesquiterpenen en triterpenen die van groot medisch belang zijn. Triterpenen bestaan uit drie terpeeneenheden. Het triterpeen tormentoside dat in de tormentil wordt aangetroffen, remt ontstekingen en bevordert het immuunsysteem van het lichaam.Flavonoïden
Flavonoïden zijn secundaire plantenstoffen die een anti-allergeen, antioxidant, antimicrobieel en antiviraal, antihypertensief, krampstillend en vaatbeschermend effect hebben. Ze maken deel uit van medicijnen tegen maag-darmklachten, orgaanaandoeningen, allergische reacties en hart- en vaatziekten. De flavonoïden die belangrijk zijn in tormentil zijn de proanthocyaniden. Ze hebben een antioxiderende werking die vele malen effectiever is dan vitamine C en beschermen zo tegen vrije radicalen. Bovendien kunnen proanthocyaniden de effectiviteit van vitamine C vertienvoudigen en de bloed-hersenbarrière – de grens tussen de hersenen en de rest van het lichaam –passeren.
Fenolzuren
Samen met tannines en flavonoïden behoren fenolzuren tot de polyfenolen. Het zijn secundaire plantenstoffen in de vorm van chemische verbindingen gemaakt van hydroxybenzoëzuur en hydroxykaneelzuur. Ze komen voor in de buitenste delen van planten en hebben een antibacteriële werking doordat ze de plant beschermen tegen micro-organismen.Toepassing en gezondheidsvoordelen
Ontstekingsremmend
Tormentil heeft een ontstekingsremmend effect. Dit komt doordat de wortel van de plant grote hoeveelheden van de tannine agrimoniine bevat. Tannines omringen gewonde of ontstoken delen van het slijmvlies met een soort beschermlaag die ziektekiemen op afstand houdt. Bij diarree zorgt deze beschermlaag er ook voor dat er minder water wordt onttrokken aan de ontlasting.