Legius-syndroom: Symptomen aan huid, gezicht en hoofd

Het Legius-syndroom is een zeldzame erfelijke aandoening waarbij een patiënt voornamelijk te maken krijgt met afwijkingen aan de huid (donkere vlekken) en het gezicht, in combinatie met gedragsafwijkingen, leerstoornissen en/of een ontwikkelingsachterstand. De ziekte wordt soms ook 'neurofibromatose 1-achtige aandoening' genoemd, omdat de symptomen sterk op elkaar lijken maar ook enkele verschillen vertonen. Deze niet te genezen aandoening wordt door de artsen ondersteunend behandeld. Voor de meeste patiënten met het Legius-syndroom zijn de vooruitzichten zeer goed.

• Epidemiologie
• Oorzaken ziekte: Wijziging in gen
• Symptomen aan huid, hoofd en gezicht
• Diagnose en onderzoeken: Lijkt op neurofibromatose
• Behandeling aandoening
• Prognose Legius-syndroom is uitstekend
• Complicaties
• Preventie en beheer

Epidemiologie

Wereldwijd lijden enkele honderden patiënten aan het Legius-syndroom, maar mogelijk zijn er meer patiënten die verkeerdelijk de diagnose neurofibromatose type 1 hebben gekregen, omdat de symptomen vergelijkbaar zijn. Jongens en meisjes zijn gelijkmatig getroffen door deze uiterst zeldzame aandoening.

Oorzaken ziekte: Wijziging in gen

Genmutatie

Het Legius-syndroom wordt veroorzaakt door mutaties in het Spred1-gen. Dit gen is verantwoordelijk voor het maken van het Spred-1 eiwit, dat een belangrijke rol speelt in de regulatie van de celgroei, celdeling, celbeweging en zelfvernietiging van cellen. Door de genetische veranderingen kan dit eiwit zijn functie niet goed vervullen, wat leidt tot een overactieve signaaloverdracht in de cellen.

Overerving

Het Legius-syndroom wordt overgeërfd volgens een autosomaal dominant patroon. Dit betekent dat als één van de ouders het mutante gen doorgeeft, het kind een kans van 50% heeft om het syndroom te erven.

Symptomen aan huid, hoofd en gezicht

De symptomen van het Legius-syndroom kunnen bij de geboorte aanwezig zijn, maar het kan enkele jaren duren voordat alle symptomen volledig zichtbaar zijn. De aandoening kent een breed scala aan symptomen, die niet altijd allemaal tegelijk optreden.

Achterstand

Kenmerkend voor deze aandoening zijn leerproblemen en ontwikkelingsstoornissen zoals motorische vertraging (houterige bewegingen) en taal- en spraakachterstand.

Hoofd en gezicht

Patiënten hebben vaak een abnormaal groot hoofd, medisch bekend als macrocefalie. Het Legius-syndroom gaat vaak gepaard met ongewone gezichtskenmerken, zoals ver uit elkaar geplaatste ogen, ook wel hypertelorisme genoemd, en andere gezichtsafwijkingen die kunnen lijken op die van het Noonan-syndroom.

Huid

Bij het Legius-syndroom treden veranderingen in de huidskleur op, voornamelijk in de vorm van hyperpigmentatie (donkerdere huidskleur). Café-au-lait-vlekken zijn typerend voor de meeste patiënten. Dit zijn vlakke huidvlekken die donkerder zijn dan het omliggende huidgebied en lijken op koffie met melk, de letterlijke vertaling van café-au-lait. Het aantal café-au-lait-vlekken neemt vaak toe met de leeftijd in de kindertijd, wat ook het geval is bij neurofibromatose type 1. Andere huidafwijkingen die kunnen optreden zijn sproeten in de oksels en liezen, hoewel niet alle patiënten deze symptomen vertonen.

Mentaal

Mentale stoornissen komen sporadisch voor, maar de meeste patiënten hebben een normale intelligentie. Sommige patiënten kunnen lijden aan attention deficit disorder (ADD) of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), gekenmerkt door problemen met aandacht en het reguleren van energie.

Andere symptomen

Andere symptomen die kunnen optreden zijn:

• • Lagere spierspanning
• • Epilepsie
• • Hartproblemen
• • Lichtere huidvlekken, ook wel hypopigmentatie genoemd
• • Lipomen (vetbultjes op de huid)
• • Skeletaandoeningen, zoals een kippenborst (pectus carinatum), afwijkende stand van het borstbeen, polydactylie (zes in plaats van vijf vingers), scoliose (zijdelingse kromming van de wervelkolom) en een kort gestalte
• • Vaatafwijkingen zoals hemangiomen (goedaardige gezwellen van bloedvaten op huid en lever)

Diagnose en onderzoeken: Lijkt op neurofibromatose

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts voert een grondige inspectie uit van de huidvlekken. Als er tumoren (zwellingen) op de huid aanwezig zijn, kan dit wijzen op neurofibromatose type 1. Voor een bevestiging van de diagnose van het Legius-syndroom is genetisch onderzoek noodzakelijk, omdat de ziekte overlapt met andere erfelijke aandoeningen. Het Legius-syndroom kan ook prenataal worden opgespoord via een vruchtwaterpunctie of een vlokkentest.

Differentiële diagnose

Naast neurofibromatose type 1 behoren het Noonan-syndroom en autosomaal dominante café-au-lait-vlekken tot de differentiële diagnoses van het Legius-syndroom.

Behandeling aandoening

De behandeling van het Legius-syndroom richt zich op het ondersteunen van de patiënt, aangezien de aandoening niet te genezen is. Gedragsafwijkingen worden behandeld met gedragstherapie en/of medicatie. Patiënten met een ontwikkelingsachterstand krijgen fysiotherapie, logopedie en/of ergotherapie. Voor leerstoornissen zijn aanpassingen in het onderwijs nodig. Andere symptomen worden eveneens ondersteunend behandeld; vetbultjes kunnen bijvoorbeeld chirurgisch worden verwijderd, hartproblemen kunnen via een operatie worden aangepakt, en skeletafwijkingen kunnen worden gecorrigeerd met behulp van chirurgische ingrepen. Voor epilepsie zijn anti-epileptica beschikbaar.

Prognose Legius-syndroom is uitstekend

De prognose voor de meeste patiënten met het Legius-syndroom is zeer goed, aangezien de hoofdsymptomen doorgaans niet levensbedreigend zijn. De uiteindelijke prognose kan echter afhangen van de ernst en aanwezigheid van bijkomende symptomen.

Complicaties

• Symptoommanagement: De variëteit aan symptomen kan een uitdaging vormen voor een effectief symptoommanagement en behandeling.
• Comorbiditeiten: Het syndroom kan gepaard gaan met andere medische aandoeningen die de algehele gezondheid en levenskwaliteit beïnvloeden.
• Psychosociale impact: Gedragsafwijkingen en leerstoornissen kunnen een significante impact hebben op de sociale en emotionele ontwikkeling van de patiënt.
• Medische kosten: De kosten voor behandel- en ondersteuningsmaatregelen kunnen hoog zijn, ondanks vergoedingen van zorgverzekeraars of overheidsinstanties.

Preventie en beheer

Preventie van problemen bij het Legius-syndroom is beperkt, aangezien de aandoening erfelijk is en geen specifieke preventieve maatregelen kent. Beheer van de aandoening omvat regelmatige medische controles en een op maat gemaakte behandeling voor de symptomen. Vroegtijdige interventie en een multidisciplinaire benadering kunnen helpen om de effecten van de aandoening te minimaliseren en de kwaliteit van leven te verbeteren.