Hypopigmentatie: Witte vlekken op huid of lichte huidskleur

Hypopigmentatie is een symptoom waarbij mensen de huidskleur op één of meer delen van het lichaam verliezen. Dit gebeurt als gevolg van een ziekte of trauma (letsel aan de huid). Dit symptoom treedt op bij de geboorte of komt later in het leven tot uiting. In de meeste gevallen is een medische behandeling niet nodig en heeft de hypopigmentatie evenmin gevolgen voor de fysieke gezondheid van de patiënt. Sommige patiënten ervaren hierdoor wel psychische en emotionele problemen, maar dankzij een goede ondersteuning en enkele behandeltechnieken, is het vaak mogelijk om de lichtere huidskleur te verminderen.

• Ontstaan van de huidskleur
• Epidemiologie van lichtere kleur van huid
• Oorzaken van hypopigmentatie
• Albinisme
• Pityriasis alba
• Trauma aan huid (post-inflammatoire hypopigmentatie)
• Vitiligo
• Andere aandoeningen
• Prognose van witte vlekken op huid

Ontstaan van de huidskleur

Melanocyten zijn pigmentcellen die instaan voor de productie van melanine. Melanine is het eiwit dat zorgt voor de kleur van de huid, het haar en de ogen. De hoeveelheid pigment in de huid is variabel, en hangt veelal af van genetische factoren en de blootstelling aan zonlicht. Bij hypopigmentatie verliezen patiënten overal op het lichaam of slechts bij één huidgebied het huidpigment of de kleur. Wanneer een deel hiervan verloren is, is sprake van ‘hypopigmentatie’, terwijl ‘depigmentatie’ wijst naar het volledig verlies van alle pigment. De grootte en vorm van de lichtere huidvlek of huidvlekken is variabel. Bij patiënten met hypopigmentatie is er ofwel een afname van melanocyten of anders van melanine zelf. Een afname van het aminozuur tyrosine leidt eveneens tot hypopigmentatie. Melanocyten gebruiken tyrosine om melanine te maken.

Epidemiologie van lichtere kleur van huid

Hypopigmentatie komt voor bij mensen van alle rassen, maar het is wel meer opvallend bij mensen met een donkere huidskleur door het contrast van de natuurlijke huidskleur en de witte vlekken op de huid. Exacte incidentiecijfers van hypopigmentatie zijn niet beschikbaar, omdat vele mensen hiervoor geen medische hulp inroepen. Een vermoedelijke schatting is dat één op de twintig mensen ergens één of meer wittere plekjes hebben. Een witte huidskleur of wittere huiddelen ontstaan bijvoorbeeld ook bij de veroudering van de huid.

Oorzaken van hypopigmentatie

Albinisme

Albinisme is een zeldzame erfelijke aandoening die bij circa 1 op de 20.000 mensen optreedt. Bij patiënten met albinisme is een gendefect aanwezig waardoor de melanineproductie aangetast is, en minder melanine aanwezig is. Patiënten hebben hierdoor een tekort aan huidpigmentatie, waardoor de huid en haren wit zijn en soms ook minder pigment in de irissen van de ogen aanwezig is. Een effectief bewezen behandeling is niet beschikbaar voor albino’s. Patiënten met albinisme lopen een hoger risico op het ontwikkelen van huidkanker. Hierdoor moeten ze voorzichtig omspringen met de blootstelling aan de zon en altijd zonnebrandmiddelen gebruiken. Patiënten met albinisme hebben ook een verhoogd risico op problemen met het gezichtsvermogen, dus ze moeten een zonnebril en een hoed met brede rand dragen wanneer dat nodig is.

Pityriasis alba

Pityriasis alba is een huidaandoening die vooral kinderen met een donkere huidskleur treft. Ze ervaren hierbij eerst rode en daarna witte, verheven plekken op het gezicht. De oorzaak van pityriasis alba is niet bekend, maar de huidziekte staat in verband met eczeem. Hypopigmentatie door pityriasis alba verdwijnt vaak spontaan, al is de hersteltijd bij sommige patiënten wel erg lang (meerdere maanden tot jaren). Sommige patiënten gebruiken bijgevolg een topische (op de huid aangebrachte) steroïdecrème om de huidverkleuring verminderen. Een vochtinbrengende crème is tevens nuttig om de droogte en jeuk te verminderen die optreden bij de aandoening.

Trauma aan huid (post-inflammatoire hypopigmentatie)

Hypopigmentatie bestaat vaak als gevolg van een verwonding of trauma van de huid, of door een ontsteking aan de huid. Normaal gesproken herstelt de huid zich weer naar de normale huidskleur van zodra de patiënt hersteld is van de blessure. Ook bij puistjes, blaren, brandwonden en huidinfecties (zoals waterpokken, herpes en syfilis) ontstaat schade aan de huid hetgeen leidt tot hypopigmentatie. In sommige gevallen ontstaat de huidschade door bijvoorbeeld cryotherapie (bevriezen van de huid), lasertherapie, microdermabrasie, chemische peelings of door een fout gebruik bij andere cosmetische huidbehandelingen. Verder ontstaat post-inflammatoire hypopigmentatie bij acne, eczeem: chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid, insectenbeten en psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers).

Vitiligo

Vitiligo is een huidaandoening waarbij om onbekende redenen witte, gladde vlekken die op één of meer lichaamsdelen of op het ganse lichaam verschijnen. Mogelijk is de aandoening een auto-immuunziekte die de cellen beschadigt die melanine produceren. Sommige patiënten ervaren daarnaast witte plekken aan de binnenkant van de mond en in het haar. In feite is bij deze huidziekte geen sprake van hypopigmentatie, maar wel van depigmentatie (het pigment is geheel weg). Een genezing is niet beschikbaar, maar enkele behandelingen verminderen de witte vlekken op de huid, zoals lokale corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) en lichttherapie. Het aanbrengen van corticosteroïden op de huid voegt kleur toe, maar dit zorgt mogelijk wel voor bijwerkingen, zoals een droge en breekbare huid. Sommige patiënten laten zich behandelen via lasertherapie. Bij sommige patiënten zijn deze resultaten slechts tijdelijk en keren de witte vlekken na verloop van tijd terug. Een gecombineerde therapie met het medicijn psoraleen en lichttherapie is tevens inzetbaar om hypopigmentatie te behandelen. Het medicijn brengt de patiënt aan op de huid of anders neemt hij het in via de mond voordat de arts lichttherapie toepast op het getroffen huidgebied. Deze behandeling herhaalt de arts meestal twee tot drie keer per week gedurende maximaal een jaar. Psoraleen in combinatie met lichttherapie is meestal effectiever dan alleen lichttherapie.

Andere aandoeningen

Een aantal andere aandoeningen veroorzaken eveneens hypopigmentatie. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• chronische discoïde lupus erythematosus: huidaandoening met symptomen aan huid, haar en mond
• dermatomycose
• het Angelman-syndroom: aandoening met symptomen aan uiterlijk en zenuwstelsel)
• het Bloom-syndroom: aandoening met afwijkingen aan gestalte, huid en gezicht
• het Chediak-Higashi-syndroom: albinisme met leukocytendefect
• het EEC-syndroom
• het Griscelli-syndroom: aandoening met afwijkingen aan huids- en haarkleur
• het Hermansky-Pudlak-syndroom: aandoening met afwijkingen aan ogen, huid en bloed
• het Legius-syndroom: aandoening met symptomen aan huid, gezicht en hoofd
• het Menkes-syndroom: aandoening met symptomen aan gezicht, haar en hersenen
• het Prader-Willi-syndroom: ziekte door probleem met chromosoom
• het Waardenburg-syndroom: ziekte met afwijkingen aan gehoor, huid, haar en ogen
• incontinentia pigmenti: ziekte met afwijkingen aan ogen en huid
• lepra: infectieziekte met zenuwschade en symptomen aan ogen en huid
• lichen nitidus: huidaandoening met vele glanzende bultjes
• lichen sclerosus: huidaandoening aan urogenitale gebied
• lichen striatus: huidziekte met huidletsels op arm of been
• metabolische afwijkingen: fenylketonurie, homocystinurie, histidinemie
• mycosis fungoides
• pityriasis versicolor: huidinfectie met donkere of lichte schilferige vlekken op huid
• voedingstekorten:
• een tekort aan koper
• een tekort aan selenium
• marasmus: vorm van ondervoeding, vaak bij kinderen

Prognose van witte vlekken op huid

De meeste oorzaken van hypopigmentatie hebben geen invloed op de levensverwachting. Wel moeten patiënten met albinisme bijvoorbeeld meer rekening houden voor de bescherming van de huid en ogen (oogbescherming). Het symptoom hypopigmentatie is bijgevolg niet levensbedreigend, maar vaak zijn wel aanpassingen in het leven nodig. Sommige patiënten ervaren wel emotionele problemen, zoals een laag zelfvertrouwen en een gebrek aan zelfrespect.

Lees verder

• Vitiligo: Huidaandoening met witte vlekken in huid
• Albinisme: Afwijkingen aan ogen, huid en haar
• Pityriasis alba: Huidziekte met rode en daarna witte vlekken