Chronische veneuze insufficiëntie: Pijn en zwelling aan been

De aderen in de benen hebben een belangrijke functie; ze dragen namelijk bloed terug naar het hart. Ze hebben eenrichtingskleppen (ventielen) die er voor zorgen dat bloed niet terugstroomt. Patiënten met chronische veneuze insufficiëntie hebben slecht werkende kleppen waardoor een deel van het bloed weer in de benen terechtkomt. Hierdoor hoopt bloed zich op in de aderen. Pijn, zwelling, zweervorming en huidveranderingen zijn enkele symptomen die optreden bij de aandoening. Zowel conservatieve behandelingen, medische procedures en chirurgische behandelingen zijn mogelijk bij chronische veneuze insufficiëntie.

• Oorzaken: Terugstroming van bloed naar been
• Diep veneuze trombose
• Andere oorzaken
• Risicofactoren van schade aan klep in ader van been
• Symptomen: Pijn en zwelling aan been
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van chronische veneuze insufficiëntie
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling

Oorzaken: Terugstroming van bloed naar been

Diep veneuze trombose

Een bloedstolsel in een diepe ader in het been (diep veneuze trombose) beschadigt soms een klep. Onvoldoende beweging, of langdurig zitten of staan leidt dan ook tot chronische veneuze insufficiëntie. Hierdoor ontstaat namelijk een verhoogde druk in de aderen waardoor de klep verzwakt. Chronische veneuze insufficiëntie die ontstaat meestal als gevolg van diep veneuze trombose, is ook bekend als het ‘post-trombotisch syndroom’. Ongeveer één op de drie patiënten met een diep veneuze trombose ontwikkelt chronische veneuze insufficiëntie binnen de tien jaar na de diagnose.

Andere oorzaken

Chronische veneuze insufficiëntie is soms ook het gevolg van bekkentumoren en vaatmisvormingen, maar soms ontstaat de aandoening ook zonder bekende reden.

Risicofactoren van schade aan klep in ader van been

Wanneer één of meer van volgende risicofactoren aanwezig zijn, is het risico groter dat een patiënt te maken krijgt met chronische veneuze insufficiëntie:

• een familiale voorgeschiedenis van chronische veneuze insufficiëntie
• een geschiedenis van bloedstolsels
• een hoge bloeddruk (hypertensie)
• geslacht: vooral rouwen zijn getroffen
• leeftijd: vijftigplussers
• roken
• zwaar tillen
• zwaarlijvigheid
• zwanger of meer dan eens zwanger geweest

Symptomen: Pijn en zwelling aan been

De patiënt ervaart een zwelling in het onderbeen en de enkel (gezwollen benen en enkels). Pijn en jeuk gaan hiermee gepaard. Huidveranderingen komen ook voor. De patiënt heeft namelijk een leerachtige huid en soms ook spataderen. Verder ervaart de patiënt mogelijk een ongemakkelijk gevoel in de benen en een drang om de benen te bewegen (rustelozebenensyndroom). Zonder behandeling barsten de haarvaten (kleine bloedvaatjes) in de benen als gevolg van de druk en zwelling. Hierdoor is de huid (vooral bij de enkels) roodachtig bruin en gezwollen. Bij deze aandoening, beter bekend als ‘stasis dermatitis’, treden moeilijk te genezen huidzweren op (slechte wondgenezing). Deze raken snel geïnfecteerd, wat nog meer problemen veroorzaakt. Het is dan ook belangrijk om bij de eerste tekenen van chronische veneuze insufficiëntie contact op te nemen met een arts omdat een snelle behandeling de kans op zweervorming vermindert.

Diagnose en onderzoeken

De arts doorloopt de medische geschiedenis van de patiënt. Daarna controleert hij de bloedstroom in de benen met een duplex echografie (vasculaire echografie). Bij dit onderzoek plaatst de arts een klein apparaat op de huid boven de ader. Met behulp van geluidsgolven krijgt hij dan een beeld van het bloedvat. Hij controleert dan hoe snel en in welke richting het bloed stroomt. Soms zijn röntgenfoto's of specifieke scans nodig om andere oorzaken van een zwelling van het been te controleren.

Behandeling van chronische veneuze insufficiëntie

Zelfzorg

De patiënt mag niet te lang blijven zitten of staan. Is het langdurig zitten of staan toch nodig, dan beweegt hij best met de benen, voeten en enkels om zo veel mogelijk bloed te laten stromen. Voldoende pauzes nemen is ook belangrijk. Indien mogelijk plaatst de persoon de voeten regelmatig omhoog, zodat de druk in de beenaders vermindert. Een betere bloeddoorstroming ontstaat eveneens door het lichaam in goede conditie te houden. Wandelen is een goede, eenvoudige manier om de benen te verstevigen en de bloedcirculatie te bevorderen.

Professionele medische behandeling

De arts wil de zwelling verminderen en er voor zorgen dat zweervorming aan het been niet voorkomt. De arts zet een combinatie van behandelingen in en kijkt hiervoor naar onder andere de leeftijd, de aanwezige symptomen en andere medische problemen bij de patiënt.

Compressiekousen dragen
Het is belangrijk om de bloedcirculatie te verbeteren in de beenaders. Hiervoor draagt de patiënt compressiekousen. Deze elastische sokken oefenen druk uit op de benen om het bloed beter te laten bewegen. Ze zijn beschikbaar in verschillende uitvoeringen, strakheidsniveaus, lengtes en stijlen. De arts schrijft echter een voorschrift uit voor deze kousen want de keuze hiervoor is individueel bepaald.

Medicatie
De arts schrijft een antibioticum voor om infecties of beenzweren (beenulcera) te behandelen. Soms zijn medicijnen nodig om bloedstolsels te voorkomen.

Medische procedures
Als de chronische veneuze insufficiëntie niet via leefstijladviezen of medicatie te behandelen is, is soms een niet-chirurgische behandeling nodig.

Endoveneuze thermische ablatie
Deze methode gebruikt hoogfrequente radiogolven of een laser om de probleemader te verwarmen en vervolgens te sluiten.

Sclerotherapie
De arts injecteert een oplossing in de probleemader bij sclerotherapie, waardoor de ader verhardt en het bloed door gezondere aderen zal stromen. Na verloop van tijd absorbeert het lichaam de met littekens bedekte ader.

Chirurgie
Minder dan tien procent van de patiënten heeft een operatie nodig voor het behandelen van chronische veneuze insufficiëntie. Hiervoor zijn diverse procedures mogelijk zoals een aderomleiding, een aderreparatie, een adertransplantatie en een ligatie.

Lees verder

• Diep veneuze trombose: Pijn en zwelling aan been of bekken
• Gezwollen benen: Oorzaken & behandeling van zwelling been
• Beenpijn: Oorzaken van pijnlijk been of pijnlijke benen