Obesofobie: Angst om te verdikken met risico op eetstoornis

Obesofobie, ook wel bekend als pocrescofobie, is een psychische aandoening gekenmerkt door een intense en irrationele angst om gewicht aan te komen. Deze aandoening kan leiden tot diverse lichamelijke, mentale en gedragsmatige symptomen. Vaak ontwikkelen patiënten gedragsveranderingen zoals obsessief calorieën tellen. Onbehandeld kan deze angststoornis evolueren naar een eetstoornis. Hoewel vooral jonge vrouwen worden getroffen, kan obesofobie ook bij mannen voorkomen. De behandeling bestaat meestal uit medicatie en psychotherapie.

• Oorzaken van obesofobie
• Culturele en maatschappelijke invloeden
• Familiale verwachtingen en groepsdruk
• Andere angststoornissen
• Persoonlijke geschiedenis
• Symptomen
• Alarmsymptomen van obesofobie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken van obesofobie

Obesofobie heeft geen eenduidige oorzaak, maar enkele factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van deze angststoornis:

Culturele en maatschappelijke invloeden

De westerse samenleving idealiseert vaak een slank lichaam en discrimineert mensen met obesitas (zwaarlijvigheid). Dit kan een stigma creëren waardoor sommige individuen angst ontwikkelen om gewicht aan te komen, in een poging te voldoen aan deze onrealistische schoonheidsnormen.

Familiale verwachtingen en groepsdruk

Familie- en maatschappelijke verwachtingen kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van obesofobie. Druk om te voldoen aan bepaalde lichaamsidealen kan angst voor gewichtstoename versterken.

Andere angststoornissen

Personen met andere angststoornissen, zoals sociale angststoornis, kunnen ook vatbaarder zijn voor obesofobie. De angst om te dik te worden kan samenhangen met eerdere ervaringen van pesten of gewichtstoename.

Persoonlijke geschiedenis

Mensen die in het verleden te maken hebben gehad met overgewicht en hierdoor zijn gepest, kunnen een verhoogd risico hebben om obesofobie te ontwikkelen.

Symptomen

De symptomen van obesofobie kunnen variëren en omvatten zowel lichamelijke als mentale klachten, evenals gedragsveranderingen:

Fysiek
Patiënten kunnen de volgende lichamelijke symptomen ervaren:

• Duizeligheid
• Een hoge bloeddruk

Mentaal
Mentale symptomen kunnen zijn:

• Intense, overweldigende angst om aan te komen in gewicht
• Ongerustheid
• Paniekaanvallen
• Spanning
• Stress

Gedrag
Gedragsveranderingen kunnen onder andere zijn:

• Frequent diëten
• Obessief calorieën tellen
• Overmatige lichaamsbeweging
• Vasten

Alarmsymptomen van obesofobie

Wanneer obesofobie het dagelijks leven ernstig beïnvloedt, is het belangrijk om medische hulp te zoeken. Alarmsymptomen zijn onder andere:

• Beperkte voedselinname
• Intense angst bij het denken aan gewichtstoename
• Een negatief lichaamsbeeld
• Obsessie met gewichtsverlies
• Frequent diëten
• Opzettelijk braken
• Obessief calorieën tellen
• Overmatig sporten
• Sociale activiteiten met voedsel vermijden

Diagnose en onderzoeken

Er is geen standaard diagnostisch onderzoek voor obesofobie. De arts stelt doorgaans vragen over de symptomen, evalueert het eetgedrag en analyseert de medische, psychiatrische en sociale geschiedenis. Vaak worden ook andere psychologische aandoeningen in overweging genomen.

Behandeling

Het doel van de behandeling is om de angst voor gewichtstoename te verminderen en het risico op complicaties zoals eetstoornissen te minimaliseren.

Medicatie
Hoewel medicatie niet altijd de eerste behandelingskeuze is, kan het soms nodig zijn bij de behandeling van obesofobie. Bij een gelijktijdige angststoornis kan een arts anti-angstmedicatie voorschrijven, zoals antidepressiva, antipsychotica en/of stemmingsstabilisatoren. Deze medicijnen kunnen helpen bij het beheersen van angst- en eetstoornissen.

Psychotherapie
Psychotherapie is vaak een effectieve behandelingsoptie. Therapie, vooral cognitieve gedragstherapie, kan patiënten helpen hun angst te verminderen en een positiever lichaamsbeeld te ontwikkelen. De therapie bestaat uit meerdere sessies met een gekwalificeerde professional in de geestelijke gezondheidszorg.

Complicaties

Risico op eetstoornissen
Door obsessieve gedachten over gewicht en voedsel kunnen patiënten een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van eetstoornissen:

Anorexia nervosa
Anorexia nervosa is een eetstoornis gekenmerkt door een verstoord lichaamsbeeld en extreem laag lichaamsgewicht. Patiënten met anorexia nervosa geloven vaak dat ze te zwaar zijn, ondanks hun ondergewicht. Dit kan leiden tot spierafbraak en multiorgaanfalen.

Boulimia nervosa
Boulimia nervosa, ook wel boulimie genoemd, omvat episodes van ongecontroleerde vraatzucht gevolgd door compensatoire gedragingen zoals braken. Dit kan het gevolg zijn van de angst om gewicht aan te komen.

Zuiveringsstoornis
Patiënten kunnen ‘zuiveringsstoornissen’ ontwikkelen waarbij ze overmatig braken, sporten, of laxeermiddelen en diuretica (plaspillen) gebruiken om gewicht te verliezen.

Naast eetstoornissen kunnen andere complicaties optreden bij onbehandelde obesofobie, zoals ernstige angststoornissen en depressies.

Preventie

Preventie richt zich op het bevorderen van een gezond lichaamsbeeld en het verminderen van de invloed van maatschappelijke druk. Educatie over realistische schoonheidsnormen en het bevorderen van een positieve zelfwaardering kunnen helpen bij het voorkomen van obesofobie.

Lees verder

• Orthorexia nervosa: Eetstoornis door obsessief gezond eten
• Eetstoornissen: Anorexia, boulimie en binge eating disorder
• Anorexia nervosa: Eetstoornis met verstoord lichaamsbeeld
• Boulimie: Oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag
• Fobie: Soorten fobieën (intense en irrationele angst)