Obesofobie: Angst om te verdikken met risico op eetstoornis

Obesofobie (pocrescofobie) is een psychische aandoening waarbij een patiënt een intense en irrationele angst heeft om gewicht aan te komen. Dit leidt tot diverse lichamelijke en mentale symptomen, al treden ook gedragswijzigingen op, zoals bijvoorbeeld obsessief calorieën tellen. Onbehandeld krijgen patiënten uiteindelijk vaak te maken met een eetstoornis. Vooral jonge vrouwen lijden aan de ziekte, al ontstaat deze angststoornis soms ook bij mannen. Medicijnen en psychotherapie zijn de meest voorkomende behandelingen voor deze fobie.

• Oorzaken van obesofobie
• Symptomen
• Fysiek
• Mentaal
• Gedrag
• Alarmsymptomen van angststoornis
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van angst om te verdikken
• Medicatie
• Psychotherapie
• Risico op eetstoornis
• Anorexia nervosa
• Boulimie
• Zuiveringsstoornis

Oorzaken van obesofobie

Obesofobie heeft geen bekende oorzaak anno februari 2020. De westerse samenleving weerspiegelt magere mensen als een ideaalbeeld, en discrimineert sneller patiënten met obesitas (zwaarlijvigheid). Mogelijk ontstaat hierdoor een bepaald stigma bij sommige patiënten, die een angst ontwikkelen voor een gewichtstoename omdat ze aan het ideaalbeeld willen voldoen. Familiale verwachtingen of groepsdruk zijn mogelijk ook geassocieerd met de angst om te dik te worden. Andere soorten angststoornissen dragen mogelijk bij aan obesofobie, zoals een sociale angststoornis. Sommige patiënten zijn vroeger dikker geweest waardoor ze zijn gepest. Ook dit creëert soms een angst voor een gewichtstoename.

Symptomen

De patiënt ervaart tal van fysieke, mentale en gedragsmatige klachten die ontstaan door een gewichtstoename ervaart of in situaties die geassocieerd zijn met een gewichtstoename, zoals sociale evenementen met voedsel.

Fysiek

Volgende lichamelijke symptomen komen mogelijk tot uiting:

• duizeligheid
• een hoge bloeddruk

Mentaal

Ook mentale tekenen komen tot stand zoals:

• een intense, overweldigende angst om aan te komen in gewicht
• ongerustheid
• paniekaanvallen
• spanning
• stress

Gedrag

Patiënten gaan zich ook anders gedragen om een gewichtstoename te voorkomen:

• frequent diëten
• obsessief calorieën tellen
• overmatige lichaamsbeweging
• vasten

Alarmsymptomen van angststoornis

Wanneer de fobie het dagelijks leven aantast, is het belangrijk om een arts op te zoeken. Dit gebeurt ook het best bij volgende tekenen

• een beperkte voedselinname
• een intense angst bij het denken aan gewichtstoename
• een negatief lichaamsbeeld
• een obsessie met gewichtsverlies
• frequent diëten
• met opzet braken
• obsessief calorieën tellen
• overmatig sporten
• sociale activiteiten met voedsel vermijden

Diagnose en onderzoeken

Een standaard diagnostisch onderzoek voor obesofobie bestaat niet anno februari 2020. De arts stelt daarom vragen over de symptomen, evalueert het eetgedrag en analyseert eveneens de medische, psychiatrische en sociale geschiedenis.

Behandeling van angst om te verdikken

Obesofobie wil de angst voor de gewichtstoename wegwerken zodat ook geen complicaties zoals een eetstoornis tot stand komt.

Medicatie

Normaalgesproken schrijft een arts geen medicatie voor wanneer een fobie aanwezig is. Soms is er echter mogelijk een verband met een angststoornis, en dan schrijft hij wel anti-angstmedicatie voor zoals antidepressiva, antipsychotica en/of stemmingsstabilisatoren. Omdat angst- en eetstoornissen vaak voorkomen, zijn deze medicijnen ook inzetbaar bij de diagnose van een eetstoornis.

Psychotherapie

Veel patiënten zijn gebaat met psychotherapie. Hierbij praat de patiënt gedurende meerdere sessies met een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Hierdoor krijgt de patiënt minder angst om in gewicht bij te komen en verbetert tevens het lichaamsbeeld. Meestal past de therapeut cognitieve gedragstherapie toe.

Risico op eetstoornis

Door obsessief bezig te zijn met het lichaamsgewicht en voedsel, stijgt de kans op het ontstaan van een eetstoornis.

Anorexia nervosa

Anorexia nervosa is een eetstoornis waarbij de patiënt een verstoord lichaamsbeeld. Een patiënt heeft hierbij ondergewicht maar toch denkt hij dat hij te zwaar is. Patiënten met anorexia nervosa krijgen mogelijk te maken met een spierafbraak en multiorgaanfalen.

Boulimie

Ook boulimia nervosa (boulimie) is een mogelijke complicatie van obesofobie. Hierbij ervaart een patiënt terugkerende episodes van ongecontroleerde vraatzucht, waarna hij gaat braken als compenserend mechanisme om de extra calorieën weg te willen werken.

Zuiveringsstoornis

Obesofobie leidt mogelijk tot ‘opschoningsafleveringen’ om het lichaam te willen zuiveren. Hierbij gaat een patiënt gedwongen braken, overmatig sporten, laxeermiddelen of diuretica (plaspillen) gebruiken en vasten.

Lees verder

• Orthorexia nervosa: Eetstoornis door obsessief gezond eten
• Eetstoornissen: Anorexia, boulimie en binge eating disorder
• Anorexia nervosa: Eetstoornis met verstoord lichaamsbeeld
• Boulimie: Oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag
• Fobie: Soorten fobieën (intense en irrationele angst)