Maretak: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen maretak

De maretak (Viscum album) is een prachtige groenblijvende plant uit de sandelhoutfamilie (Santalaceae), die pas echt zichtbaar wordt in de wintermaanden als bomen hun bladeren hebben verloren. De plant groeit in bolvorm op verschillende boomsoorten en zuigt water en voedingsstoffen uit de bomen, waardoor het een halfparasiet is. Door de Kelten en Germanen werd maretak beschouwd als een belangrijke magische plant die door de druïden met gouden sikkels werd geoogst en niet op de grond mocht vallen, anders zou het zijn speciale effect verliezen. Tijdens de winterzonnewende en als kerstversiering wordt het vaak aan de voordeur gehangen om het huis tegen schade te beschermen. Maretakken zijn in Engeland en Amerika niet aan te slepen vlak voor kerst. Elkaar een kus geven onder de maretak is een aloude kerstraditie. In de moderne kruidengeneeskunde wordt maretak onder meer gebruikt tegen hoge bloeddruk en kanker.

• Wat is maretak?
• Halfparasiet
• Natuurgeneeskunde
• Magische plant
• Zichtbaar in de winter
• Verspreiding
• Inhoudsstoffen
• Gezondheidsvoordelen van maretak
• Algemeen
• Gewrichtsontsteking en artrose
• Kanker
• Hoge bloeddruk
• Bijwerkingen

Wat is maretak?

Halfparasiet

Maretak is een halfparasiet uit de sandelhoutfamilie. Hun struiken groeien op het hout van bomen, afhankelijk van de soort op hardhout of naaldhout. Normaal gesproken doodt maretak de gastheerboom niet. Maar wanneer de maretak steeds dichter groeit en steeds meer water en voedingsstoffen uit de gastheer trekt, kan de boom op een gegeven ogenblik sterven. Maretak voelt zich vooral senang op appelbomen.

Natuurgeneeskunde

Maretak speelde een belangrijke rol in de traditionele geneeskunde en wordt nog steeds voor verschillende doeleinden in de (natuur)geneeskunde gebruikt. Maretak kan oraal worden ingenomen of parenteraal worden toegediend, dat wil zeggen door een injectie. Maretak kan oraal worden gebruikt in de vorm van tabletten, dragees, capsules, perssappen, poederpreparaten of druppels teneinde hoge bloeddruk te behandelen. Maretak is ook verkrijgbaar in de vorm van thee. De plant maakt ook deel uit van enkele theemelanges om te gebruiken bij cardiovasculaire klachten.

Magische plant

Maretak dankt zijn reputatie als 'magische plant' niet alleen aan zijn groenblijvende bladeren. Maretak groeit aan bomen zonder eraf te vallen. Daarom werd het beschouwd als een remedie tegen epilepsie in het associatieve denken in vroegere tijden. De Romeinse militair, politicus en historicus Plinius de Oudere (23-79 n Chr.) adviseerde al maretak als remedie tegen deze ziekte. De naam voor epilepsie was valziekte en aangezien de maretak niet van de boom viel, zou de epilepticus niet vallen.

Zichtbaar in de winter

De maretak blijft grotendeels onzichtbaar in de zomer. In de herfst en winter echter, wanneer hun gastheren hun bladeren verliezen, komen hun groene ballen tevoorschijn en doen ze denken aan kraaiennesten. De maretak ontwikkelt een kleine stam met gevorkte takken die een bal vormen. De plant heeft leerachtige, langwerpig tot spatelvormige bladeren en de bloemen bevinden zich aan het einde van de takken. De karakteristieke vruchten worden gevormd uit de vrouwelijke bloemen; rond, wit en gevuld met kleverig slijm. De maretak bloeit van februari tot mei en de bessen zijn wit in de late herfst.

Verspreiding

Maretak verspreidt zich door onverteerde zaden in de uitwerpselen van vogels, zoals lijsters en merels, die zich graag met zijn witte besjes voeden, of doordat de vogels knoeien tijdens het eten. Vervolgens kleven deze zaadjes vast in de oksel van een boomtak, waarna het kiemworteltje van de bes de schors binnendringt. De Latijnse naam Viscum betekent 'lijm'.

In tegenstelling tot de relatie tussen maretak en gastheerboom is de natuurlijke relatie tussen vogels en maretak een win-winsituatie. In de winter profiteren verschillende soorten vogels van de kleverige vruchten. Wanneer de vogels de vrucht openbreken, laten ze het maretakzaad los. Zonder hun hulp was dat niet gebeurd. De vogels maken ook regelmatig hun snavels op takken schoon omdat het vruchtvlees zo plakkerig is en op deze manier verspreiden ze de zaden. Ook scheiden de vogels de zaadjes uit met de ontlasting.

Inhoudsstoffen

De maretak herbergt vele medicinale stoffen, zoals:

• lectines, een soort eiwit dat voorkomt in nagenoeg alle planten
• polypeptiden, een keten van een groot aantal met elkaar verbonden aminozuren
• flavonoïden: dit zijn antioxidanten die vrije radicalen wegvangen
• tyramine, een eiwit dat van nature veel in voeding voorkomt
• slijmstoffen en bitterstoffen
• saponinen (zeepstoffen), een speciale groep secundaire plantenstoffen
• histamine
• polysaccharide, koolhydraten die zijn opgebouwd uit tien of meer monosacharide-eenheden
• xanthophyll, een groep van carotenoïden
• zink, een mineraal

De lectines kunnen suiker binden, speciale kankercellen remmen en het immuunsysteem versterken. De etherische oliën en flavonoïden hebben een kalmerend effect en bevorderen de bloedcirculatie. Saponinen zijn een groep stoffen waarvan sommige geneeskrachtige werking hebben. Ze maken tevens slijm los en verlichten pijn. Bitterstoffen in de maretak bevorderen de spijsvertering en stimuleren de aanmaak van galsap.

Gezondheidsvoordelen van maretak

Algemeen

Maretakthee, poeders, dragees, etc. werken op de volgende manieren: ze kalmeren, ze remmen ontstekingen, en ze verlichten krampen. Ze verlagen de bloeddruk en worden daarom ook wel aangetroffen in geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk. Maretakthee wordt vaak gebruikt voor de behandeling van aderverkalking (atherosclerose). Toegepast op kompressen worden ze ook gebruikt tegen eczeem, zweren (aan onderbenen) en spataderen.

Gewrichtsontsteking en artrose

Intracutane injecties met maretakpreparaten kunnen helpen bij het bestrijden van gewrichtsontsteking. artrose. Kleinschalig onderzoek wijst erop dat lokale toediening van maretakextract een interessante en effectieve ondersteuning kan zijn bij de behandeling van artrose. Nader onderzoek met een hoger bewijsniveau is anno 2020 echter wenselijk om de werkzaamheid van maretak bij artrose te bewijzen.

Kanker

Maretak is anno 2020 een van de meest bestudeerde alternatieve therapieën voor kanker. Het gebruik van maretak blijkt – met de huidige stand van zaken – niet nuttig bij de bestrijding van kanker, alhoewel maretak mogelijk wel de bijwerkingen van chemotherapie vermindert, zoals misselijkheid, gevoelloosheid en het gevoel van tintelingen.

Hoge bloeddruk

Maretak verlaagt de bloeddruk. Je kunt maretakthee drinken om je bloeddruk te verlagen en ter behandeling van symptomen die kunnen worden toegeschreven aan een verhoogde bloeddruk zoals hoofdpijn. Bereid de maretakthee koud voor en giet 1 theelepel maretakblaadjes bij 250 ml koud water, laat het mengsel 8-10 uur weken (bijvoorbeeld 's nachts) en drink 1-2 kopjes per dag.

Bijwerkingen

Overdoseringen van maretakpreparaten kunnen leiden tot diarree, braken en buikkrampen. Injecties met maretak kunnen koorts, hoofdpijn en problemen met de bloedsomloop veroorzaken. Dergelijke injecties mogen niet worden gegeven aan mensen die gevoelig zijn voor eiwitten vanwege de lectines die uit complexe eiwitten bestaan.

Lees verder

• Natuurlijke behandeling van hoge bloeddruk: maretak en Q10
• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen
• Paardenbloem: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde
• Zevenblad: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen zevenblad
• Aalbessen: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen aalbes