Paardenbloem: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde
De paardenbloem heeft een speciale waarde voor de dierenwereld: wanneer de zon schijnt, ontmoeten vele bijen en hommels elkaar voor een uitgebreid ontbijt. Zweefvliegen (Syrphidae), vlinders en kevers waarderen ook het voedselaanbod van de paardenbloem. Veel rupsen eten ook op de bladeren van de paardenbloem. En dan zijn er onze gevederde vrienden zoals de goudvink, distelvink of kneu, die graag de kleine, geribbelde zaden of zaadknoppen eten. De paardenbloem groeit op paden, in weiden en velden, op braakliggend land en in tuinen. Hij houdt van voedzame, verse klei en leemgrond en is een zonliefhebber. Dit plantje komt in het grootste deel van het noordelijk halfrond voor. Met zijn vruchtpluis, dat zich zelfs met het minste briesje verspreidt in de wijde omgeving, is paardenbloem een van de ongewenste onkruiden in siertuinen en parken. Velen zien ze als een lastig en hardnekkig onkruid. Het zit evenwel vol met gezonde ingrediënten en is een smakelijke lentegroente.- Paardenbloem
- Paardenbloem in vogelvlucht
- Voorkomen en teelt
- Weiden, grasland, bermen en gazons
- Teelt voor rubber
- Toepassing en effect
- Paardenbloemkoffie en paardenbloemthee
- Paardenbloemsalade
- Paardenbloemgelei
- Paardenbloemverf
- Effect
- Voedingswaarde van de paardenbloem
- Voedingsstoffen
- Calorieën
- Waar kun je paardenbloem voor gebruiken?
- Gezondheidsvoordelen van paardenbloem
- Paardenbloem als natuurlijk geneesmiddel / detox-kruid
- Een gele krachtpatser in je achtertuin
- Een boost voor je lever en galblaas
- Detox... maar dan écht
- Voor je darmen, je hoofd én je hormonen
- Oma wist het al
- Zo gebruik je het vandaag
- Let op, lieve lezer
- Recept voor gebakken paardenbloemblaadjes
Paardenbloem / Bron: Sebastian Stabinger, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Paardenbloem
De zeer lange penwortel laat de paardenbloem diep doordringen in de grond. Dat maakt het zo moeilijk om de plant met de volledige wortel uit te graven. De stengels zijn hol en er komt een melkachtig sap uit wanneer je ze snijdt. In het vroege voorjaar zijn paardenbloemen voor honingbijen en andere insecten een belangrijke bron van voedsel. Het is daarom van belang om zorgvuldig met paardenbloemen om te gaan, zo laat de Nederlandse bijenhoudersvereniging op haar website weten. Daarom moet je geen chemische middelen gebruiken om het te beheersen. Deze insecten sterven daardoor en de honing wordt besmet met overblijfselen van de herbiciden. Paardenbloemen hebben ook in grasland voordelen; dit plantje wordt door koeien, schapen en geiten als medicijn gebruikt. Het is dus meer dan een onkruid!Paardenbloem in vogelvlucht
- Botanische naam: Taraxacum officinale
- Familie: composietenfamilie (Asteraceae)
- Bloemkleur: geel
- Bloeiperiode: april tot november
- Hoogte: 10 tot 60 cm
- Vrucht: deze is een eenzadig nootje waaraan het gesteelde vruchtpluis (pappus) zit
- Vruchtpluis: 5 mm lang, met pappus (haarring) als vlieghulp om de zaden te verspreiden
- Stengels: bladloos, rechtopstaand, hol, bevat melksap
- Bladeren: deze staan in een bladrozet bij elkaar en zijn diep ingesneden en getand
- Voorkomen: zeer vaak
- Speciale eigenschappen: oude medicinale en nuttige plant, licht giftig
Hoofdje met rijpe vruchten / Bron: Michael G?bler, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Voorkomen en teelt
Weiden, grasland, bermen en gazons
Paardenbloemen komen vooral voor in weiden en grasland. De kleine zaden vestigen zich ook graag in scheurtjes van muren en paden. Paardenbloemen groeien niet alleen in vochtige tot natte voedselrijke graslanden, maar ook in bermen en gazons. Omdat het de zon nodig heeft om te groeien en te bloeien, is het nauwelijks te zien in het bos. Paardenbloemen verspreiden zich zeer snel via de bekende pluizenbol die overblijft als de paardenbloem is uitgebloeid. Deze bestaat uit kleine pluisjes die door de wind door de hele tuin geblazen kunnen worden. Vooral kinderen zijn er dol op om de vruchtpluis weg te blazen. Daarna dwalen ze door de lucht als kleine parachutes. De tweede manier waarop paardenbloemen zich kunnen vermenigvuldigen is uit de wortel die zeer diep in de grond kan zitten en tijdens de winter overleeft en waaruit in het vroege voorjaar nieuwe scheuten tevoorschijn komen. Grote grazende dieren houden erg van paardenbloemen. Geiten, schapen en koeien gebruiken de paardenbloem als medicijn.Teelt voor rubber
Uit de wortels kan natuurrubber worden gewonnen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er de eerste pogingen om paardenbloemen te gebruiken als vervanging voor rubber. In Europa (ook in Nederland) en Noord-Amerika worden anno 2025 testen uitgevoerd of de plant kan worden gebruikt als basismateriaal voor natuurlijk rubber. Zo berichtte het blad 'Boerderij' over de proefboerderij Rusthoeve in Zeeland, waar men ruim 2,5 hectare paardenbloemen teelt.
Vrucht met gesteeld vruchtpluis / Bron: Didier Descouens, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Toepassing en effect
Het feit dat elk deel van de plant in de keuken wordt gebruikt, maakt de paardenbloem zo uniek. Van de wortels, de bladeren en stengels tot de bloem, kunnen heerlijke gerechten en drankjes worden bereid.Paardenbloemkoffie en paardenbloemthee
Gedroogde paardenbloemwortels waren een smakelijke koffiesurrogaat in de Tweede Wereldoorlog, en het gebruik van paardenbloemwortels om koffie van te maken (zogeheten 'paardenbloemwortelkoffie') neemt anno 2025 weer toe. Tegenwoordig wordt er ook thee van gemaakt. Na het uitgraven en reinigen worden de wortels vers of gedroogd verwerkt.Paardenbloemthee heeft een licht bittere smaak met aardse tonen. Het wordt weleens vergeleken het met pittige rucola. Het is niet zo zoet als sommige andere theesoorten, maar het heeft een uniek karakter. Veel mensen kunnen de smaak van deze thee wel waarderen. Mensen beschrijven het vaak als verfrissend en rustgevend.
Paardenbloemsalade
Salade kan worden bereid uit de bladeren. De bittere smaak wordt niet iedereen gewaardeerd en vaak worden slechts enkele bladeren gebruikt als aanvulling op andere groene salades. De jonge bladeren zijn het lekkerst en je kunt ze minder bitter maken door ze eerst 15 minuten in zout water te weken.
Bord met geroerbakte paardenbloembladeren met Wehani-rijst / Bron: Badagnani, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Paardenbloemgelei
De bloemen smaken zoet en doen het goed in gelei. Van paardenbloemen kun je heerlijke paardenbloemgelei maken.Paardenbloemverf
Als je bijvoorbeeld een stof met natuurlijke grondstoffen wilt verven, haal dan het stuifmeel van de bloemen.Effect
De effecten van paardenbloemen op het lichaam zijn gevarieerd. De bittere stoffen ondersteunen de spijsverteringsorganen in hun werk. Daarom wordt de plant ook gebruikt als basis voor de voorjaarszuivering. Het is voldoende om de bladeren of stengels van de plant elke dag te kauwen. Afhankelijk van de locatie moeten ze voor consumptie worden afgewassen. Mensen die een lage bloeddruk hebben of lijden aan hartfalen moeten voorzichtig zijn wanneer ze rauw eten. Het diuretische effect van paardenbloemen kan anders leiden tot massale klachten.Voedingswaarde van de paardenbloem
Voedingsstoffen
De paardenbloem bevat de volgende stoffen:- bitterstoffen
- inuline
- sesquiterpeenlactonen
- triterpenen
- stereol
Botanische tekening / Bron: Walther Otto M?ller, Wikimedia Commons (Publiek domein) - flavonoïden (quercetine, luteoline, apigenine, isorhamnetine)
- polysaccharides
- coumarinen (cichoriine en aesculine)
- vitamine C, D, E en verschillende B vitaminen
- choline
- carotenen
- kalium
- natrium
- magnesium
- ijzer
- koper
- zink
- calcium
Calorieën
Per 100 gram rauw blad bevat de paardenbloem 45 kcal.Waar kun je paardenbloem voor gebruiken?
Paardenbloemen worden binnen de natuurgeneeskunde toegepast bij de volgende klachten:- galklachten
- voorjaarsmoeheid en algemene vermoeidheid
- nierziekten
- nierstenen
- urineweginfecties
- diabetes
- reumatische aandoeningen
Veld met bloeiende paardenbloemen, Tatarstan, Rusland / Bron: Vadim Indeikin, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Gezondheidsvoordelen van paardenbloem
De paardenbloem is geneeskrachtig. Paardenbloemproducten worden in veel variaties aangeboden. Als het gaat om gezondheid, is allereerst het hoge gehalte aan kaliumzouten van belang. Galklachten kunnen worden verlicht en de lever wordt ook ondersteund in zijn ontgiftingswerk. Als je klachten ervaart op het gebied van de nieren en urethra (urinebuis) in verband met steenvorming, dan kan paardenbloemthee helpen.Mensen die last hebben van voorjaarsmoeheid of vermoeidheid in het algemeen nemen regelmatig een paardenbloemkuur. Je voelt je frisser en productiever. Dit komt waarschijnlijk omdat de ingrediënten de daling van glucose in het bloed vertragen. Dit heeft tot gevolg dat de prestatievermindering afneemt. Om deze reden heeft paardenbloemthee ook een positief effect op het metabolisme van diabetici. Voor patiënten met reuma en artrose biedt paardenbloem een vermindering van pijn. Paardenbloem kan ook voorkomen dat de aangetaste gewrichten ontstoken raken.
Als je last hebt van winderigheid en/of een vol gevoel, moet je voor de maaltijd een kopje paardenbloemthee drinken. Deze preventieve maatregel wordt vooral aanbevolen vóór een vetrijke maaltijd. Omdat de plant het lichaam ontgift en de gifstoffen uit het bloed worden verwijderd, is paardenbloem een beproefde remedie voor acne.
De melkachtige vloeistof uit de stengels is al tientallen jaren een wapen tegen wratten en likdoorns. Als je last hebt van jeukende huiduitslag of pijnlijke insectenbeten, dep dan het sap uit de stengels op de getroffen gebieden. De irritante jeuk neemt snel af en de zwelling wordt minder.
Paardenbloem als natuurlijk geneesmiddel / detox-kruid
Een gele krachtpatser in je achtertuin
Wie denkt dat de paardenbloem gewoon een ‘vervelend onkruid’ is, heeft nog niet goed gekeken. Deze zonnige verschijning die zomaar in je gazon opduikt, is een ware superheld in de wereld van de planten. Eeuwenlang gebruiken mensen paardenbloem als natuurlijk geneesmiddel – en dat is niet zonder reden. Van detox tot spijsvertering, dit plantje doet meer dan je denkt.Een boost voor je lever en galblaas
In de kruidengeneeskunde is de paardenbloemwortel een klassieker voor mensen die hun lever een steuntje in de rug willen geven. Denk aan periodes van vermoeidheid, een zwaar gevoel in je buik, of een beetje te veel weekendwijn. De wortel stimuleert de aanmaak van gal, wat helpt bij de afbraak van vetten en het afvoeren van afvalstoffen. Ook je galblaas wordt hier blij van – het systeem gaat als het ware ‘smeren’.Detox... maar dan écht
Detox is een modewoord geworden, maar paardenbloem weet hoe het moet. De combinatie van blad en wortel werkt vochtafdrijvend zonder je uit te drogen – je plast meer, maar blijft in balans. Dat maakt het ideaal bij lichte vochtophoping, na een zout- of suikerrijke periode, of als je gewoon even een frisse reset zoekt. En ja, er zijn mensen die het gebruiken bij acne of huidproblemen – want een schone lever betekent vaak ook een schonere huid.Voor je darmen, je hoofd én je hormonen
Heb je een opgeblazen gevoel, krampen of zit je darmen niet helemaal lekker? De bittere stoffen in paardenbloembladeren helpen de spijsvertering op gang, vooral als je ze rauw eet of als thee drinkt. Ook zeggen sommigen dat het kalmerend werkt op het zenuwstelsel en hormonale balans kan ondersteunen – zeker tijdens menstruatie of overgang. Er is nog weinig harde wetenschap, maar veel vrouwen zweren erbij.Oma wist het al
Onze overgrootmoeders kookten paardenbloemwortels, lieten bladeren weken en maakten er thee van als het lijf ‘aan het rommelen was’. Vandaag noemen we dat selfcare, toen was het gewoon gezond boerenverstand. Misschien moeten we dat erfgoed weer een beetje meer eren.Zo gebruik je het vandaag
- Thee: 1 theelepel gedroogde paardenbloemwortel per kop kokend water, 10 minuten laten trekken.
- Tinctuur: verkrijgbaar bij de natuurwinkel, volg het etiket.
- Salade: jonge bladeren rauw door een frisse lentemix.
- Smoothie: een klein handje jonge blaadjes met appel en citroen – bitter meets zoet.
Let op, lieve lezer
Zoals met elk natuurlijk middel: luister naar je lichaam. Paardenbloem is krachtig, maar niet voor iedereen. Heb je galstenen, gebruik je medicijnen, of ben je zwanger? Overleg dan eerst met je arts of fytotherapeut. Kruidengeneeskunde is mooi, maar ook serieus.Recept voor gebakken paardenbloemblaadjes
Ingrediënten:- 1 kopje vers geplukte paardenbloemblaadjes
- 2 eetlepels bloem
- 1 eetlepel zonnebloemolie
- Zout en peper naar smaak
Bereidingswijze:
- Verwarm de oven voor op 200 graden Celsius.
- Was de paardenbloemblaadjes grondig en dep ze droog met keukenpapier.
- Meng in een kom de bloem, olie, zout en peper tot een beslag.
- Dip de paardenbloemblaadjes in het beslag, zodat ze goed bedekt zijn.
- Leg de gebakken paardenbloemblaadjes op een bakplaat bekleed met bakpapier.
- Bak in de oven gedurende ongeveer 10-15 minuten, of totdat ze goudbruin zijn.
- Daarna direct opdienen.
