Yogahoudingen – hanumanasana (aaphouding)

Hanumanasana, of aaphouding, is een yogaoefening die alles met vertrouwen te maken heeft. Deze spagaathouding vergt immers veel lenigheid van de heupen en beenspieren, en dat heeft tijd nodig. Veel beginnende yogi’s doen er jaren over om de ‘enorme sprong’ (spagaat) van Hanuman te kunnen maken. Deze asana ziet men overigens vaak in het westerse ballet. Het vereist veel oefening en toewijding om de klassieke hanumanasana correct uit te voeren. Maar de voordelen zijn er dan ook naar, variërend van een krachtige massage van de buikorganen tot vermindering van stress en zeer soepele hamstrings (achterdijbeenspieren) en heupen. Ook is hanumanasana heel geschikt voor mensen die vaak last hebben van ischias. Hardlopers, met name sprinters, zullen veel baat hebben bij de aaphouding.

Inhoud

• Oorsprong van hanumanasana
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidsvoordelen van hanumanasana (aaphouding)
• Therapie

Oorsprong van hanumanasana

Het Sanskriet-woord hanuman betekent 'aap'. In de hindoemythologie is Hanuman een ongelofelijk sterke aap (geïncarneerde godheid), tevens een sublieme leider. De heldendaden van Hanuman zijn uitgebreid beschreven in de Ramayana, het hindoegeschrift dat naast de Mahabharata als het belangrijkste Indiase epos wordt beschouwd en dat onder andere handelt over twee volkeren die in de (westerse) middeleeuwen in Noord-India leefden. Hanuman was de zoon van Anjana en Vayu, de god van de wind en een goede vriend van Rama, de zevende incarnatie van Vishnu. Rama was een van de negen avatars van Vishnu, waaronder ook Kurma, Matsya en Boeddha.

De sprong van Hanuman
Zowel Rama als zijn vrouw Sita en zijn vriend Laksmana leefden in ballingschap als kluizenaars in een uitgestrekt woud. Toen Ravana, de demonkoning van wat nu Ceylon wordt genoemd, Sita ontvoerde ging Hanuman op zoek naar haar en vond haar uiteindelijk in het paleis van de demon in Lanka (Ceylon). Met een apenleger werd Sita gered na een grote veldslag. Toen Laksmana getroffen werd door een pijl maakte Hanuman een enorme sprong naar de Himalaya om de vitaliserende plant te halen die daar groeide en waarmee hij het leven van Laksmana kon redden. Aldus geschiedde. De yogahouding hanumanasana uit de hatha-yoga is vernoemd naar deze legendarische apenleider en verwijst naar de gigantische sprongen die hij kon maken. Asana is een ander woord voor '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras).

Techniek

Voer deze asana liefst op een lege maag (en darmen) uit. Het is een zeer vitaliserende yogahouding voor de ochtend, hoewel veel beginnende yogi's dan het stramst zijn en hanumanasana het moeilijkst uitvoerbaar is. Gevorderde yogi’s gaan in hanumanasana via tadasana (in namasté). Voor beginners is dat echter niet aan te bevelen. Zij kunnen beter geknield aan deze asana beginnen.

1. Kniel op de vloer, knieën iets uit elkaar, handen in namasté. Concentreer u op de bewegingen die u gaat maken.
2. Buig iets naar voren en plaats de handen aan weerszijden van de heupen.
3. Adem uit, steun op de handen en buig nog iets verder naar voren, waarna u het rechterbeen naar voren brengt. Tezelfdertijd brengt u het linkerbeen naar achteren.
4. U hebt nu de spagaathouding aangenomen, in zoverre dat binnen uw fysieke mogelijkheden ligt. Het voorovergebogen lichaam steunt volledig op de handen, wat als voordeel heeft dat u de controle houdt over uw bewegingen.
5. Mettertijd wordt u lenig genoeg om zover door te zakken dat het rechter- en linkerbeen in het verlengde van elkaar plat op de vloer liggen. Zak zo diep door dat ook het kruis de vloer raakt. Van het rechterbeen rust de hiel op de vloer, van het linkerbeen de wreef.
6. Plaats bij de voltooiing van hanumanasana de handen in namasté of gevouwen boven uw hoofd.
7. Blijf 30 seconden tot 1 minuut in deze vitaliserende asana. Adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
8. Kom in omgekeerde volgorde terug, eventueel knielend in de beginhouding.
9. Herhaal deze yogaoefening links.
10. Rust uit in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

Zorg er zeker in de beginfase voor dat de ondergrond zacht genoeg is, maar toch steun biedt. Oefen dus op een yogamat of een deken. Bent u erg stram? Dan is het wellicht beter om eerst medisch advies in te winnen en onder begeleiding van een ervaren yogaleraar te oefenen, zeker als u de controle over uw bewegingen tijdens het uitvoeren van hanumanasana mist.

Pas op voor blessures
Blessures liggen bij deze asana beslist op de loer. Een geforceerde hanumanasana levert vrijwel zeker problemen op met de heupen (bekken) en hamstrings (achterdijbeenspieren). Hanumanasana heet niet voor niets een yogahouding voor gevorderden te zijn. De beheersing van enkele voorbereidende oefeningen is zeker nodig, zoals uttanasana, janu sirsasana (hoofd-naar-kniehouding), supta virasana (liggende held), baddha konasana (schoenmakershouding) en virabhadrasana I (held of krijger).

Uitwerking

Hanumanasana straalt kracht en lenigheid uit, zeker als u de handen boven het hoofd houdt, handpalmen tegen elkaar (namasté). De houding wordt in sommige gevallen geadviseerd bij ischias, ook ter preventie, en is een uitstekende asana voor het trainen van de beenspieren en heupen. Ook hardlopers zullen er veel baat bij hebben, aangezien de hamstrings goed worden gerekt.

Gezondheidsvoordelen van hanumanasana (aaphouding)

Zoals de mythologische Hanuman een gigantische sprong maakt van Lanka (het huidige Ceylon) naar het vasteland van India en de Himalaya, zo zult u ervaren dat u bij het beheersen van de gevorderde hanumanasana een geweldige stap voorwaarts hebt gemaakt in het lenig en soepel maken van uw lichaam. De spagaathouding is wat dat betreft een symbolische asana, die deze lenigheid verzinnebeeldt.

Therapie

Hanumanasana (aaphouding) heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Ischias.
• Stramme rug- en beenspieren (o.a. hamstrings).
• Stress en spanningen (mede dankzij de intense rek- en strekbewegingen).
• Verbetering van de functies van de buikorganan, zoals de lever, alvleesklier, maar ook de nieren.
• Versterking van de heupspieren.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yogahoudingen – virabhadrasana III (krijger)
• Yogahoudingen – samakonasana (rechte-hoekhouding)