Te langzame hartslag: bradycardie symptomen en behandeling

Wat is een te langzame hartslag, trage hartslag ofwel bradycardie? Bradycardie is de medische term voor een abnormaal trage hartslag van minder dan 60 slagen per minuut. Een normale hartslag ligt in rust tussen de 60 en 100 slagen per minuut. Bradycardie kan leiden tot duizeligheid, algehele zwakte, gebrek aan energie of flauwvallen. De meeste personen met bradycardie vertonen echter geen symptomen. Hoe bradycardie wordt behandeld is afhankelijk van wat de oorzaak is en van wat de symptomen zijn. Op zich hoeft een lage pols niet verontrustend te zijn. Gezonde jongvolwassen mensen en sporters hebben vaak een lage hartslag. Jongvolwassen mannen kunnen een hartslag in rust hebben van rond 49-55.

Te langzame hartslag

• Wat is bradycardie?
• Definitie
• Trage hartslag is soms normaal
• Onderliggende aandoening
• Meten van de hartslag via de pols
• Oorzaken van bradycardie
• Belangrijkste oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen te langzame hartslag / bradycardie
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van bradycardie
• Niet altijd behandeling nodig
• Onderliggende aandoening behandelen
• Zelfzorg: wat kan iemand zelf doen bij bradycardie?

Wat is bradycardie?

Definitie

Bradycardie is een abnormaal trage hartslag van minder dan 60 slagen per minuut. Brady is Grieks voor 'traag' en cardie verwijst naar het hart. Een normale hartslag ligt in rust tussen de 60 en 100 slagen per minuut.

Trage hartslag is soms normaal

Een trage hartslag is soms normaal. Gezonde jonge volwassenen en sporters hebben vaak een hartslag van minder dan 60 slagen per minuut. Bij goed getrainde sporters wordt vaak een trage hartslag waargenomen; het zogenaamde 'sportershart'. Door de regelmatige lichaamsbeweging is bij deze mensen het hart beter in staat om efficiënt bloed rond te pompen, waardoor er minder contracties nodig zijn.

Onderliggende aandoening

Bradycardie is een hartritmestoornis. Bradycardie kan het gevolg zijn van een hartziekte of hartaandoening, maar het kan ook ontstaan zonder aanwijsbare oorzaak. Bij ernstige vormen van bradycardie, klopt het hart zo langzaam, dat er niet genoeg zuurstofrijk bloed naar alle cellen van het lichaam wordt gepompt. Dit kan levensbedreigend zijn.

Oorzaken van bradycardie

Belangrijkste oorzaken

De belangrijkste oorzaken van bradycardie zijn:

• Bepaalde hartziekten en hartaandoeningen, zoals een ontsteking van de binnenkant van het hart (endocarditis) of een ontsteking van de hartspier (myocarditis);
• Een hoge bloeddruk (hypertensie);
• Sommige geneesmiddelen voor de behandeling van hartproblemen of hoge bloeddruk;
• Het natuurlijke verouderingsproces waardoor er bepaalde veranderingen in het hart optreden;
• Littekenweefsel na een hartinfarct, myocardinfarct of cardioinfarct, in de volksmond 'hartaanval' genoemd;
• Sinusknoopdisfunctie: een verstoorde functie van het prikkelcentrum in het hart;
• De natuurlijke pacemaker van het hart functioneert niet naar behoren;
• Een hartblok of atrioventriculair blok, een storing in de prikkelgeleiding van het hart;
• Bradycardia kan ook voorkomen bij bepaalde medische aandoeningen die niet gerelateerd zijn aan het hart, zoals een abnormaal laag niveau van schildklierhormoon (een traag werkende schildklier, ofwel hypothyreoïdie).
• Auto-immuunaandoeningen zoals reumatische koorts of systemische lupus erythematosus (SLE);
• Een elektrolytenonbalans zoals een verhoogd kaliumgehalte in het bloed (hyperkaliëmie)
• Hemochromatose (ophoping van ijzer in organen);
• Herhaalde onderbreking van de ademhaling tijdens de slaap (obstructieve slaapapneu);
• Het gebruik van medicijnen (medicatie voor hartritmestoornissen, een verhoogde bloeddruk of psychosen);
• Het gebruik van drugs.

Risicofactoren

Een belangrijke risicofactor voor bradycardie is de leeftijd. Hartproblemen, die vaak worden geassocieerd met bradycardie, komen vaker voor bij ouderen. Bradycardie wordt voorts vaak geassocieerd met schade aan hartweefsel als gevolg van een hartziekte. Daarom kunnen factoren die het risico op hart- en vaatziekten verhogen ook het risico op bradycardie verhogen. Het gaat hierbij om de volgende factoren:

• Hoge bloeddruk;
• Roken;
• Zwaar alcoholgebruik;
• Het gebruik van recreatieve drugs; en
• Aanhoudende stress of angst.

Symptomen te langzame hartslag / bradycardie

De meeste personen met bradycardie vertonen geen symptomen. Een zeer trage hartslag kan bij sommige mensen leiden tot onder meer de volgende klachten en verschijnselen:

• Duizeligheid of licht in het hoofd;
• Kortademig;
• Extreme vermoeidheid;
• Pijn op de borst of hartkloppingen;
• Verward voelen en/of moeite met concentreren;
• Neiging tot flauwvallen, als een trage hartslag een daling van de bloeddruk veroorzaakt.

De verschijnselen worden veroorzaakt door een verminderde circulatie van zuurstofrijk bloed in het lichaam, waaronder de hersenen. Als bradycardie wordt veroorzaakt door een medische aandoening, zal dit gepaard gaan met bijkomende symptomen die specifiek zijn voor deze ziekte.

Complicaties

Onschuldige vormen van brachycardie geven geen complicaties. Complicaties van onbehandelde bradycardie variëren en zijn afhankelijk van hoe traag de hartslag is, de locatie in het hart waar het probleem zich voordoet en wat voor schade er aanwezig is in het hartweefsel. Als bradycardie ernstig genoeg is dat het klachten veroorzaakt, kunnen mogelijk de volgende complicaties optreden:

• Frequent flauwvallen
• Onvermogen van het hart om voldoende bloed rond te pompen (hartfalen);
• Een plotselinge hartstilstand of plotselinge dood.

Onderzoek en diagnose

De arts kan bradycardie vaststellen aan de hand van een lichamelijk onderzoek, het afnemen van een anamnese, en door het verrichten van een elektrocardiogram (ECG). Een ECG wordt gemaakt om een beter beeld te krijgen van de hartactiviteit. Allerlei afwijkingen, hartritmestoornissen en zuurstofgebrek van de hartspier kunnen hiermee worden opgespoord. Het onderzoek is pijnloos en duurt slechts enkele minuten. Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak van de bradycardie, worden aanvullende diagnostische tests uitgevoerd.

Behandeling van bradycardie

Niet altijd behandeling nodig

Hoe bradycardie wordt behandeld is afhankelijk van wat de oorzaak is en van wat de symptomen zijn. Bij iemand die geen klachten heeft, kan behandeling vaak achterwege blijven. Als iemand wel last heeft van symptomen, kan de arts medicatie voorschrijven die de hartslag verhoogt.

Onderliggende aandoening behandelen

Als er sprake is van een onderliggende aandoening, zoals hypothyreoïdie of obstructieve slaapapneu, dan zal de behandeling zich daarop richten. Soms is verandering van medicijnen nodig. Een aantal medicijnen kan bradycardie veroorzaken. De behandeld arts zal controleren welke medicijnen je neemt en hij kan een alternatieve behandeling aanbevelen. Het veranderen van medicijn of het verlagen van de dosering kan het probleem van een trage hartslag corrigeren. Soms krijgt de patiënt een pacemaker, een apparaat om het menselijk hart te ondersteunen.

Zelfzorg: wat kan iemand zelf doen bij bradycardie?

Bradycardie is vaak het gevolg van een hartaandoening. Door stappen te nemen om de gezondheid van het hart te verbeteren, zal meestal de algehele gezondheid verbeteren. De beste stappen die genomen kunnen worden zijn:

• neem maatregelen om de cholesterol en bloeddruk te verbeteren;
• neem een vet- en zoutarm dieet;
• neem dagelijks minimaal een half uur lichaamsbeweging;
• stop met roken;
• beperk het alcoholgebruik;
• gebruik geen drugs;
• neem medicijnen zoals voorgeschreven.

Lees verder

• Hartritmestoornissen: symptomen, behandeling en oorzaken
• Hartaanval of hartinfarct: symptomen, oorzaak en behandeling
• Hartklachten, hartaandoeningen en hartziekten: symptomen
• Pijn op de borst: links/rechts, pijn longen, hart, borstbeen
• Bradycardie: symptomen, oorzaak & behandeling trage hartslag