Arrenoblastoom: Goedaardige tumor in de eierstokken

Een arrenoblastoom is een zeldzaam goedaardig eierstokgezwel, ontstaan uit foetale mannelijke elementen. De tumorcellen geven hierbij mannelijke geslachtshormonen vrij, waardoor mannelijke fysische kenmerken bij vrouwen ontstaan. Dit type tumor kan worden geïdentificeerd via diverse beeldvormende onderzoeken. De behandeling bestaat uit chirurgie, eventueel in combinatie met chemotherapie en/of radiotherapie. Uitzaaiingen (metastasen) komen bij dit type tumor bijna niet voor. Meestal is de prognose dan ook goed, tenzij de tumor de kans krijgt om zich naar andere lichaamsstructuren te verspreiden.

• Synoniemen arrenoblastoom
• Epidemiologie tumor van de eierstokken
• Oorzaken arrenoblastoom bij vrouwen
• Risicofactoren
• Symptomen: Vermannelijking en afwezige menstruatie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie arrenoblastoom

Synoniemen arrenoblastoom

Een arrenoblastoom is eveneens bekend onder de volgende synoniemen:

• Een androblastoom
• Een arrhenoblastoma
• Een masculinovoblastoom
• Gonadale stromale tumor
• Kwaadaardige Sertoli-Leydigceltumor van de eierstok
• Maligne Sertoli-Leydigceltumor van het ovarium
• Ovariële maligne Sertoli-Leydigceltumor
• Ovariële Sertoli-Leydigcelkanker
• Sex cord tumor
• Stromale tumor
• Viriliserende ovariumtumor

Epidemiologie tumor van de eierstokken

Een arrenoblastoom is een zeldzame tumor die minder dan 0,5% van alle eierstoktumoren (ovariumtumoren) vertegenwoordigt. Vrouwen van alle leeftijden kunnen aangetast worden, maar meestal heeft de tumor een voorkeur voor vrouwen in het tweede of derde decennium. Ze komen echter op elke leeftijd voor, zoals bij peuters, jonge meisjes en bij postmenopauzale vrouwen (na de menopauze).

Oorzaken arrenoblastoom bij vrouwen

De oorzaak van een arrenoblastoom is onbekend. Af en toe is een arrenoblastoom een zeldzame complicatie van een zwangerschap.

Risicofactoren

Op dit moment zijn er geen specifieke risicofactoren geïdentificeerd voor het ontwikkelen van een arrenoblastoom. Het blijft een zeldzame en vaak onverwachte aandoening.

Symptomen: Vermannelijking en afwezige menstruatie

In veel gevallen is een onregelmatige menstruatie of een afwezige menstruatie het enige symptoom. Door deze tumor komen bij maximaal één op de drie patiënten mannelijke hormonen vrij, waardoor bij vrouwen vaak, maar niet altijd, tekenen van virilisatie ontstaan (vermannelijking). Hierdoor ontwikkelt de patiënte de volgende symptomen:

• Een diepere, lagere stem (androglossie)
• Mannelijke kaalheid
• Toegenomen beharing op het gezicht en het lichaam (hirsutisme)
• Toegenomen omvang van de clitoris
• Secundaire amenorree (minstens zes maanden geen menstruatie)
• Verhoogde aanwezigheid van acne

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De arts voert diverse onderzoeken uit om de diagnose van de tumor te bevestigen. Een bloedonderzoek bepaalt het niveau van de hormonen (androgeenniveau) die de tumor vrijgeeft. Een CT-scan van het bekken en de buik is nodig om te kijken of de tumor reeds verspreid is. Daarnaast is een echografie van de eierstokken nodig.

Differentiële diagnose

De symptomenreeks van een androblastoom bootst die van diverse aandoeningen na, zoals hyperandrogenemie van andere oorsprong (bijvoorbeeld de ziekte van Cushing, bijnierhyperplasie, hypofyseadenoom (goedaardig gezwel in de hypofyse van de hersenen), andere oorzaken van eierstokken en bijnier androgeen hypersecretie, interseksualiteit en medisch geïnduceerde androgenisatie.

Behandeling

De arts verwijdert indien mogelijk een androblastoom volledig. Hiervoor kan het nodig zijn om één of beide eierstokken te verwijderen. Deze ingreep is in medische termen bekend als een “adnexectomie”. Bij eventuele uitzaaiingen, die zeldzaam zijn, zet de arts chemotherapie of radiotherapie (behandeling via bestraling) in.

Prognose

De vooruitzichten voor patiënten met deze ziekte zijn afhankelijk van de mogelijke uitzaaiingen van de tumor, alsook of de arts de tumor via chirurgie al dan niet volledig heeft verwijderd. Een arrenoblastoom is goedaardig en zaait zich daarom doorgaans niet snel uit. De genezingskansen zijn zeer goed wanneer de diagnose van de tumor in een vroeg stadium wordt gesteld.

Complicaties

Complicaties van een arrenoblastoom omvatten:

• Complicaties van chirurgie
• De verspreiding van de tumor als deze niet volledig verwijderd is
• Virilisatie: het ontstaan van mannelijke secundaire geslachtskenmerken bij vrouwen, zoals een lage stem, een mannelijk beharingspatroon, een vergroting van de clitoris, amenorroe (geen menstruatie), …

Preventie arrenoblastoom

Op dit moment is er geen bekende manier om een arrenoblastoom te voorkomen, gezien de zeldzaamheid van de aandoening en het onbekende oorzakelijke mechanisme. Het is echter belangrijk om regelmatige medische controles te ondergaan, vooral als er symptomen zijn die wijzen op hormonale onevenwichtigheden of andere gezondheidsproblemen.

Lees verder

• Blastoom: Type kanker in voorlopercellen, vaak bij kinderen
• Eierstokcysten (cysten in eierstok): Soorten en symptomen
• Eierstokkanker: Kanker in eierstokken met weinig symptomen
• Eierstokpijn: Oorzaken van pijn aan eierstok of eierstokken
• Eierstoktumoren: Typen en symptomen van tumor op eierstokken