Scombroid visvergiftiging: Symptomen na eten besmette vis
Scombroid-vergiftiging (scombroid poisoning of histamine-intoxicatie) is een vorm van voedselvergiftiging die tot stand komt doordat mensen besmette vis innemen. Door een onjuiste bewaring of verwerking van de vis, komen bacteriën in de vis terecht die een toxine (gifstof) produceren. Het innemen van deze besmette voeding leidt tot allerlei milde klachten zoals onder andere zweten, een verbrande mond en keel, diarree en misselijkheid. De symptomen verschijnen reeds snel na de inname maar in de meeste gevallen zijn ze na enkele uren ook alweer verdwenen. Een behandeling is niet noodzakelijk, maar eventueel is een ondersteunende en symptomatische behandeling wel mogelijk.
Oorzaken: Onjuist verwerkte of bewaarde vis met veel histamine
De scombroid-visvergiftiging is een vorm van
voedselvergiftiging. De aandoening komt tot stand door de werking van bacteriën zoals onder andere
Proteus morgani en
Klebsiella pneumoniae. Deze komen namelijk in werking bij de ontbinding van vissen als mensen de vis bij onvoldoende lage temperaturen bewaren of door een onjuiste verwerking. Dit gebeurt bij zowel verse, ingeblikte of gerookte vis.
Door het eten van volgende besmette vissen komt de ziekte mogelijk voor:
- (witte) tonijn
- amberjack
- ansjovis
- australische zalm
- blauwbaars
- bonito
- geelvintonijn
- haring
- kahawai
- mahi-mahi
- makreel
- makreelgeel
- naaldvis
- sardine
- skipjack
- wahoo
De bacteriën produceren het toxine (gifstof) ‘scombrotoxine’. De bedorven vis bevat vervolgens te hoge concentraties histamine (spierhistidine wordt afgebroken door de bacteriën tot histamine) en histamine-achtige chemicaliën, hoewel de precieze rol van histamine in de pathogenese van het klinische syndroom onzeker is anno oktober 2020.
Scombroid-vergiftiging is geen allergie
Allergische reacties treffen meestal een patiënt met een voorgeschiedenis van een allergie voor het betreffende voedselproduct. Bij scombroid-vergiftiging zijn echter mensen getroffen die meestal geen voorgeschiedenis van allergieën hebben.
Symptomen na het eten van besmette vis
De incubatieperiode tussen het oplopen van de bacteriële infectie en het tot uiting komen van de symptomen bedraagt gemiddeld dertig minuten. De ziekte kenmerkt zich door
blozen,
hoofdpijn, jeuk,
netelroos,
koorts,
hartkloppingen (palpitaties), zweten,
duizeligheid, een verbranding van de mond en een
verbrande keel,
buikkrampen,
misselijkheid,
braken en
diarree. Ernstige reacties zijn
kortademigheid,
bronchospasmen (
spierkrampen aan luchtpijp met ademnood), een zwelling van de tong (
macroglossie), een bloeddrukverlaging (
hypotensie), hartritmestoornissen en een piepende ademhaling (
stridor). Het is wel zo dat niet elke patiënt die de besmette voeding inneemt, ziekteverschijnselen krijgt.
Diagnose en onderzoeken
De arts stelt een vermoedelijke diagnose meestal op basis van de klinische waarneming van de symptomen in combinatie met de geschiedenis van het eten van voedsel (meestal vis) kort voordat de symptomen optraden. Histamine verandert de geur, de smaak of het uiterlijk van de aangetaste vis niet. Bij vissen treden echter verhoogde histaminespiegels op als gevolg van een onjuiste koeling vóór verwerking of voor opslag van de vis bij kamertemperatuur na het koken. Histamine is hittebestendig en blijft aanwezig na het koken, invriezen, inblikken of roken.
Behandeling van scombroid-visvergiftiging
Een eventuele behandeling van een scombroid-visvergiftiging verloopt symptomatisch en ondersteunend.
Antihistaminica (medicijnen voor de behandeling van een allergische reactie) verlichten de symptomen. Indien de symptomen ernstig zijn of de patiënt grote hoeveelheden besmette voeding heeft ingenomen, helpt het soms om eerst via de mond houtskool (
tegengif) toe te dienen. Sommige artsen prefereren om eerst de maag leeg te pompen alvorens de houtskool toe te dienen. Bovendien is een intraveneuze (via een ader) vochttoediening soms nodig om
uitdroging door het braken en de diarree te behandelen.
Prognose van milde aandoening
De symptomen van een scombroid-visvergiftiging houden meestal slechts kort aan. Bij de meeste patiënten zijn de symptomen verdwenen binnen de vier uur, hoewel bij sommige patiënten de klachten tot enkele dagen aanhouden.
Lees verder