Onweerastma: Astma-aanval door onweer en hoog aantal pollen

Onweersastma is een uiterst zeldzame vorm van astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen) die het gevolg is van een ongewone combinatie van hoog stuifmeel (meestal in de late lente tot de vroege zomer) en een bepaald type lokaal onweer. Hoesten, een beklemd gevoel op de borst en een piepende ademhaling zijn enkele symptomen van een astma-aanval veroorzaakt door onweerastma. Patiënten die astmasymptomen ervaren moeten zo snel mogelijk medisch advies inwinnen. Medicijnen voorkomen en verlichten de tekenen van een astma-aanval. Verder moeten patiënten rekening houden met voorspelde onweersbuien in het pollenseizoen, met name op dagen met een (zeer) hoog pollenaantal.

• Wat is astma?
• Uitlokkende factoren van astma-aanvallen
• Epidemiologie van onweersastma
• Oorzaken: Combinatie van pollen en astma
• Onweer met hoog aantal stuifmeelkorrels
• Niet bij iedereen
• Risicofactoren voor astma-aanval
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van irritatie van longen
• Milde aanval
• Ernstige aanval
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Wat is astma?

Astma is een chronische ademhalingsaandoening die veroorzaakt is door een ontsteking en overgevoeligheid van de luchtwegen. De bekendste symptomen van deze aandoening zijn een beklemmend gevoel op de borst, een piepende ademhaling, hoesten en zich buiten adem voelen / kortademigheid. Wanneer de astmasymptomen ernstig zijn, staat dit bekend als een astma-aanval. Het is belangrijk om de arts te raadplegen bij het ervaren van deze symptomen, aangezien een arts dankzij testen kan bevestigen of de patiënt lijdt aan astma. Hij kan ook een geschikt behandelplan opstellen om het risico op astma-aanvallen te minimaliseren.

Uitlokkende factoren van astma-aanvallen

Een uitlokkende factor is iets dat de longen en luchtwegen irriteert, waardoor astmasymptomen weer opflakkeren en verergeren. De uitlokkende factoren variëren van patiënt tot patiënt, maar sommige uitlokkende factoren omvatten:

• een dierenvacht
• een verkoudheid, griep of een infectie van de borst
• huisstofmijt
• koude lucht
• lichaamsbeweging
• pollen
• tabaksrook
• veranderingen in het weer

Epidemiologie van onweersastma

Onweerastma is zeldzaam. Er zijn anno oktober 2020 meldingen en uitbraken geweest in Europa (Verenigd Koninklijk, Italië), Australië (vooral in en rond Melbourne), Noord-Amerika en het Midden-Oosten. Meer epidemiologische informatie is niet gevonden in de geraadpleegde literatuur anno oktober 2020.

Oorzaken: Combinatie van pollen en astma

Onweer met hoog aantal stuifmeelkorrels

Onweerastma treedt op als er onweer is op een dag waarbij er veel pollen (stuifmeel) aanwezig zijn. Stuifmeelkorrels worden hierbij in de onweerswolken gezogen. Tijdens een onweersbui absorberen de stuifmeelkorrels dan vochtigheid. Deze korrels zwellen en barsten uiteindelijk in veel kleinere allergeendeeltjes. De wind kan deze pollenallergenen gemakkelijk verspreiden en op de grond brengen. Hoewel grotere stuifmeelkorrels meestal worden gefilterd door neusharen, kunnen de kleinere stuifmeelfragmenten in de longen binnendringen bij inademing. Dit resulteert dan in een astma-aanval bij gevoelige patiënten die allergisch zijn voor graspollen.

Niet bij iedereen

Niet alle onweersbuien in het pollenseizoen leiden echter tot onweerastma. Deze aandoening volgt namelijk na een bepaald type onweersbui dat een groot aantal mensen blootstelt aan hoge concentraties van de kleine allergeendeeltjes uit stuifmeelkorrels, gedurende een korte periode van tijd. Het resultaat is het plotselinge begin van astma bij een groot aantal mensen, waaronder veel mensen die mogelijk nog nooit met astma zijn gediagnosticeerd.

Risicofactoren voor astma-aanval

Meestal verschijnt deze vorm van astma in het voorjaar en de vroege zomer. Iedereen is mogelijk getroffen door onweerastma, zelfs als ze geen voorgeschiedenis van astma hebben. Risicofactoren van deze astma-aanvallen zijn mensen met:

• een allergie voor graspollen
• een voorgeschiedenis van astma
• hooikoorts (allergische rhinitis), met name seizoensgebonden hooikoorts, al dan niet in combinatie met astma
• niet-herkende astma

Symptomen

Wanneer de pollenallergenen in de longen terechtkomen, resulteert dit bij sommige patiënten in irritatie van de longen. Deze irritatie leidt tot zwelling, vernauwing en extra slijmproductie in de kleine luchtwegen in de longen. Dit maakt het moeilijk voor de patiënt om te ademen en veroorzaakt mogelijk astmasymptomen. Bekende symptomen van onweerastma zijn een piepende ademhaling / hijgen, een snelle ademhaling (tachypneu), een beklemd gevoel op de borst en hoesten. Een milde astma-aanval duurt slechts een paar minuten, maar ergere aanvallen houden uren of zelfs dagen aan en hebben een dringende medische behandeling nodig. Verergeren de symptomen, dan is ook dringend medische zorg nodig.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van onweerastma omvatten symptomen van een astma-aanval zoals kortademigheid, piepende ademhaling, hoesten, en een beklemmend gevoel op de borst. Deze symptomen kunnen zich voordoen tijdens of na een onweersbui.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van onweerastma wordt vaak gesteld op basis van de geschiedenis van astma-aanvallen tijdens onweer en door het uitsluiten van andere oorzaken. Longfunctieonderzoeken kunnen ook worden uitgevoerd om de mate van astma te beoordelen.

Behandeling van irritatie van longen

Milde aanval

Astmapatiënten met een milde astma-aanval moeten hun normale behandelplan volgen. Dat betekent meestal dat ze twee tot zes inhalaties (inademingen) nemen van een snelwerkende inhalator om de luchtwegen te helpen openen.

Ernstige aanval

Patiënten met een ernstigere aanval nemen twee tot zes inhalaties van een snelwerkende inhalator en zoeken meteen medische hulp. Heeft de patiënt geen snelwerkende inhalator bij zich of heeft hij een ernstige astma-aanval, dan dient de arts medicijnen toe via een inhalator of een vernevelaar, waardoor het medicijn verandert in mist en het gemakkelijker wordt om in te ademen. De patiënt krijgt mogelijk ook corticosteroïde pillen voorgeschreven, die helpen om de ontstekingen in de longen te verlichten. In ernstige gevallen is een zuurstofapparaat nodig.

Prognose

De prognose voor onweerastma is meestal goed met de juiste behandeling en het vermijden van triggers. Mensen met astma kunnen effectief worden behandeld en hun symptomen beheersen.

Complicaties

Complicaties van onweerastma kunnen ernstige astma-aanvallen zijn die medische noodhulp vereisen. Adequate behandeling en het vermijden van triggers kunnen helpen om ernstige complicaties te voorkomen.

Preventie

Pollenaantallen of onweersbuien zijn niet te regelen, maar het is wel mogelijk om hierop in te spelen. Als de patiënt weet dat de astma-aanval het gevolg is van onweer, is het een goed idee om het pollenaantal evenals de weersvoorspellingen in de gaten te houden. Als een onweer nadert wanneer er veel stuifmeel in de lucht is, moet de hiervoor gevoelige patiënt altijd medicijnen bij zich hebben. Hij blijft best in een gebouw of in een auto, met name in de windvlaagperiode vóór de regen, en sluit dan de ramen en deuren. Verder is het gebruik van een airconditioner nuttig om opnieuw lucht te laten circuleren.

Lees verder

• Astma: Chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen
• Astma: Opflakkering van symptomen door weersomstandigheden
• Allergisch astma: Ontstoken luchtwegen door allergenen
• EHBO bij een astma-aanval (chronische longaandoening)
• Inspanningsastma: Hoesten en kortademigheid na sporten