Trigonitis: Ontsteking blaashals (trigonum) met bekkenpijn

Het trigonum is het driehoekige deel van het blaasslijmvlies tussen de inmondingen van de urineleiders en het begin van de urethra (plasbuis, de buis waardoor urine het lichaam verlaat). Bij trigonitis is dit gebied ontstoken. Langdurig gebruik van een blaas katheter verhoogt het risico op deze aandoening, maar er zijn ook andere oorzaken en risicofactoren. Trigonitis kan leiden tot onder andere bekkenpijn en plasproblemen. De symptomen verdwijnen soms vanzelf of door medicatie, maar soms is een medische procedure nodig om beschadigd weefsel door de ontsteking te verwijderen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken
• Risicofactoren voor trigonitis
• Hormonale onbalans
• Langdurig kathetergebruik
• Terugkerende urineweginfecties
• Risicogroepen
• Symptomen: Bekkenpijn en plasproblemen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Afwachtend beleid
• Medicatie
• Cystoscopie
• Langdurige zorg en nazorg
• Prognose
• Complicaties van trigonitis
• Preventie van trigonitis

Epidemiologie

Voorkomen van trigonitis
Trigonitis komt voornamelijk voor bij vrouwen en wordt minder vaak gezien bij mannen. De aandoening kan zich op elke leeftijd voordoen, maar het is vaker aanwezig bij patiënten in de reproductieve levensfase. Door hormonale veranderingen, waaronder schommelingen in oestrogeen, hebben vrouwen een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze aandoening. Trigonitis wordt in sommige gevallen onderdiagnosticeerd, omdat de symptomen kunnen overlappen met andere urologische aandoeningen zoals blaasontsteking.

Geografische spreiding en prevalentie
De prevalentie van trigonitis verschilt tussen regio's en bevolkingsgroepen. In sommige studies wordt aangegeven dat hormonale, genetische, en mogelijk omgevingsfactoren van invloed zijn op de incidentie van trigonitis. In gebieden waar de gezondheidszorg gericht is op vroegtijdige opsporing van urologische aandoeningen, wordt trigonitis vaker gediagnosticeerd. Er wordt nog onderzoek verricht naar de geografische spreiding en de invloed van omgevingsfactoren op het ontstaan van trigonitis.

Comorbiditeit met andere urologische aandoeningen
Trigonitis komt vaak voor in combinatie met andere urologische aandoeningen, zoals chronische urineweginfecties en blaasontstekingen. Daarnaast kan trigonitis een verhoogde kans op het ontwikkelen van andere aandoeningen zoals interstitiële cystitis veroorzaken, die soortgelijke symptomen heeft. Patiënten met trigonitis hebben vaak een voorgeschiedenis van terugkerende blaasontstekingen.

Mechanisme

Ontstekingsproces in het trigonum
Trigonitis is een aandoening waarbij het trigonum, het gebied aan de basis van de blaas, ontstoken raakt. Het ontstekingsproces in het trigonum wordt mogelijk veroorzaakt door chronische irritatie, zoals een bacteriële infectie, hoewel trigonitis ook voorkomt zonder duidelijke infectieuze oorzaak. De ontsteking in het trigonum kan leiden tot zwelling, roodheid en overgevoeligheid van het weefsel, wat de typische symptomen van trigonitis veroorzaakt.

Rol van hormonale factoren
Hormonen, met name oestrogeen, spelen een rol in de gezondheid van de blaas en urinewegen. Bij een verlaging van de oestrogeenspiegels, zoals tijdens de menopauze, kan het slijmvlies van de blaas dunner worden en vatbaarder voor irritatie en ontsteking. Dit kan een bijdragende factor zijn bij het ontstaan van trigonitis bij vrouwen in de overgang en na de menopauze.

Mechanisme van irritatie door externe factoren
Externe factoren zoals chemische irriterende stoffen, langdurig gebruik van bepaalde medicijnen, en zelfs voedingskeuzes kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van trigonitis. Stoffen in voedingsmiddelen of medicijnen kunnen het slijmvlies van de blaas irriteren, wat kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid van het trigonum en ontstekingsreacties. Het vermijden van dergelijke irriterende factoren kan mogelijk helpen om symptomen van trigonitis te verlichten.

Oorzaken

Trigonitis ontstaat door ontsteking van het driehoekige gebied van het blaasslijmvlies tussen de inmondingen van de urineleiders en de urethra ontstoken. De precieze oorzaak van deze ontsteking is nog niet volledig begrepen. Trigonitis kan ook voortkomen uit goedaardige celveranderingen in het trigonum, wat bekend staat als pseudomembraneuze trigonitis. Hormonale onevenwichtigheden, met name van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron, worden vaak in verband gebracht met pseudomembraneuze trigonitis.

Risicofactoren voor trigonitis

Hormonale onbalans

Vrouwelijke hormonen zoals oestrogeen en progesteron kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van pseudomembraneuze trigonitis. Deze aandoening komt voornamelijk voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en bij mannen die hormoontherapie ondergaan voor prostaatkanker.

Langdurig kathetergebruik

Trigonitis ontstaat vaker bij mensen die langdurig een blaaskatheter hebben, omdat de katheter de blaas irriteert. Dit geldt vooral voor vrouwen en patiënten die een katheter hebben vanwege een ruggenmergletsel, na een operatie, of bij zenuwschade in de blaas. Hoe langer de katheter in de blaas blijft, des te groter de kans op blaasirritatie en trigonitis.

Terugkerende urineweginfecties

Terugkerende urineweginfecties kunnen de blaashals irriteren, wat kan leiden tot chronische ontsteking en trigonitis.

Risicogroepen

Vrouwen in de reproductieve leeftijd
Trigonitis komt voornamelijk voor bij vrouwen in de reproductieve leeftijd. Hormonale schommelingen, die bij vrouwen sterker aanwezig zijn dan bij mannen, lijken een rol te spelen in het ontstaan van trigonitis. Deze leeftijdsgroep heeft door de maandelijkse hormonale cyclus een verhoogde kans op het ontwikkelen van ontstekingsreacties in de blaas.

Postmenopauzale vrouwen
Postmenopauzale vrouwen vormen ook een risicogroep voor trigonitis. Het verlagen van de oestrogeenspiegels na de menopauze kan het slijmvlies van de blaas kwetsbaarder maken, wat kan leiden tot een verhoogde kans op ontsteking van het trigonum. Hormonale therapieën, indien van toepassing, kunnen een invloed hebben op de symptomen en ontwikkeling van trigonitis bij postmenopauzale vrouwen.

Patiënten met chronische urineweginfecties
Patiënten met een geschiedenis van chronische urineweginfecties lopen een verhoogd risico op trigonitis. Herhaaldelijke infecties kunnen het trigonum irriteren en vatbaar maken voor ontsteking, zelfs wanneer de infectie zelf afwezig is. Trigonitis kan zich ontwikkelen als gevolg van herhaaldelijke irritatie en ontsteking in dit gebied.

Symptomen: Bekkenpijn en plasproblemen

Patiënten met trigonitis ervaren vaak symptomen zoals bekkenpijn of bekkendruk, plasproblemen, pijn tijdens het plassen, bloed in de urine, en een verhoogde frequentie van de aandrang om te plassen.

Alarmsymptomen

Frequentie van urineren en urgentie
Een van de belangrijkste alarmsymptomen van trigonitis is de frequentie en urgentie van urineren. Patiënten met trigonitis kunnen het gevoel hebben dat ze vaak moeten plassen, zelfs wanneer de blaas niet vol is. Dit symptoom kan een ernstige impact hebben op het dagelijks leven van de patiënt en kan, indien onbehandeld, leiden tot ongemak en frustratie.

Pijn en branderig gevoel tijdens het urineren
Een ander alarmsymptoom van trigonitis is pijn en een branderig gevoel tijdens het plassen. Dit symptoom kan wijzen op irritatie van het trigonum en is vaak een teken van een ontstekingsproces. Patiënten die deze symptomen ervaren, moeten medische hulp zoeken om de onderliggende oorzaak te bepalen en behandelmogelijkheden te bespreken.

Bloederige urine (hematurie)
Hematurie, of het voorkomen van bloed in de urine, kan soms een symptoom zijn van trigonitis. Dit alarmsymptoom vereist directe medische aandacht, omdat het ook kan wijzen op andere ernstige aandoeningen van de urinewegen. Bloed in de urine kan wijzen op een beschadiging of irritatie van het blaasweefsel en moet worden onderzocht door een arts.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts begint met het verzamelen van informatie over de symptomen en de medische geschiedenis van de patiënt. Vervolgens voert de arts een lichamelijk onderzoek uit. Omdat de symptomen van trigonitis sterk kunnen lijken op andere blaasaandoeningen en urineweginfecties, zijn aanvullende onderzoeken nodig. De arts zal een urineonderzoek, een urinecultuur en een bloedonderzoek uitvoeren. Hoewel bacteriën in de urine en het bloed gevonden kunnen worden, is dit geen garantie dat het trigonum ontstoken is. Een cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de blaas) bevestigt de diagnose van trigonitis door het identificeren van een ontsteking van het trigonum en een specifiek geplaveid patroon op het omliggende weefsel tijdens een endoscopisch onderzoek.

Differentiële diagnose
Trigonitis kan soms worden verward met interstitiële cystitis (ontsteking van de blaaswand met pijn). Echter, bij trigonitis is de ontsteking beperkt tot het trigonum en niet aanwezig in de hele blaas. Bij trigonitis ervaren patiënten vaak bekkenpijn die uitstraalt naar de urethra, terwijl de pijn bij interstitiële cystitis meestal in de onderbuik voelbaar is. Plasproblemen zijn ook frequenter bij trigonitis in vergelijking met interstitiële cystitis.

Behandeling

Afwachtend beleid

In sommige gevallen kan trigonitis zonder behandeling verbeteren omdat de symptomen vanzelf verdwijnen.

Medicatie

Bij patiënten waarbij bacteriën in de urine worden aangetroffen, schrijft de arts meestal antibiotica voor om de infectie te behandelen. Om de pijn te verlichten, kan de arts een lage dosis antidepressiva voorschrijven. Blaasspasmen kunnen ook optreden bij trigonitis, waarvoor de arts mogelijk spierverslappers voorschrijft. Tot slot kan de arts ontstekingsremmers gebruiken om de ontsteking te verminderen.

Cystoscopie

Een cystoscopie kan worden gebruikt om ontstoken weefsel te verwijderen door middel van cauterisatie (verbranding). Deze procedure wordt uitgevoerd onder narcose. Het beschadigde weefsel sterft af en wordt vervangen door gezond weefsel door het lichaam.

Langdurige zorg en nazorg

Patiënten die behandeld zijn voor trigonitis moeten mogelijk hun medische zorg en opvolging zorgvuldig plannen om herhaling te voorkomen. Dit kan onder meer inhouden:

• Regelmatige controle: Het is belangrijk om regelmatige medische controles te ondergaan om de voortgang te monitoren en eventuele terugkerende symptomen tijdig op te merken.
• Aanpassingen in behandeling: Het kan nodig zijn om medicatie of behandelingsmethoden aan te passen op basis van het herstel en de symptomen.
• Zelfzorg: Patiënten kunnen worden aangemoedigd om aanpassingen in hun levensstijl te maken om irritatie van de blaas te minimaliseren, zoals het aanpassen van dieet en vochtinname.

Prognose

De prognose van trigonitis varieert afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de aandoening. In veel gevallen kunnen de symptomen van trigonitis verbeteren of verdwijnen met geschikte behandeling of spontane genezing.

• Milde gevallen: Bij milde gevallen van trigonitis kunnen de symptomen vaak verminderen met conservatieve behandelingen zoals medicijnen en aanpassingen in de levensstijl.
• Chronische gevallen: Chronische of recidiverende trigonitis kan moeilijker te behandelen zijn en kan langdurige medische aandacht vereisen. Regelmatige opvolging en behandeling van symptomen zijn essentieel om de aandoening onder controle te houden.
• Herstel: Het herstel van trigonitis hangt af van de onderliggende oorzaak en de respons op de behandeling. Bij een tijdige en effectieve behandeling kunnen de meeste patiënten aanzienlijke verbetering ervaren en een normale levenskwaliteit herstellen.

Complicaties van trigonitis

Trigonitis kan leiden tot verschillende complicaties, vooral als de aandoening niet goed wordt beheerd of als deze langdurig aanhoudt. Mogelijke complicaties zijn:

• Chronische pijn: Langdurige ontsteking kan leiden tot chronische bekkenpijn en ongemak, wat de levenskwaliteit kan beïnvloeden.
• Verhoogd risico op urineweginfecties: Chronische ontsteking kan de blaashals irriteren en het risico op herhaalde urineweginfecties verhogen.
• Blaasfunctieproblemen: Bij ernstige of langdurige ontsteking kan de blaascapaciteit en functie aangetast raken, wat leidt tot problemen met urineren, zoals frequente aandrang of moeilijkheden bij het legen van de blaas.
• Vorming van zweren of littekens: In sommige gevallen kan de ontsteking leiden tot de vorming van zweren of littekens in het trigonum, wat de blaasslijmvliezen kan beschadigen en de symptomen kan verergeren.
• Psychologische impact: Chronische symptomen en pijn kunnen invloed hebben op de mentale gezondheid, wat kan leiden tot angst, depressie of stress.

Preventie van trigonitis

Patiënten met een katheter moeten overleggen met hun arts over de noodzakelijke duur van het kathetergebruik. Langdurig gebruik van een katheter verhoogt het risico op trigonitis.