Yogahoudingen – vrischikasana I (schorpioenhouding)

Vrischikasana I (schorpioenhouding) is een zeer sierlijke yogahouding voor gevorderden en heeft een klassieke variant. De houding vergt kracht, balans en lenigheid. Richt tijdens het beoefenen van deze geavanceerde yogahouding de aandacht op de Ajna-chakra (voorhoofdschakra). Deze asana kent veel voordelen, zoals een goede bloedcirculatie in de hersenen, een zeer lenige rug en een sterk gevoel voor fysiek evenwicht en mentale balans. Belangrijk is een adequate warming- up voordat u aan vrischikasana I en II begint. Het is beslist geen yogahouding voor beginners. Mijd deze oefening bij hoge bloeddruk en aandoeningen of letsels van de rug, pols en schouders. Mensen met weinig uithoudingsvermogen zouden wel eens veel baat kunnen hebben bij vrischikasana I (schorpioenhouding).

Inhoud

• Oorsprong van vrischikasana I (schorpioenhouding)
• Hatha-yoga
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidsvoordelen van vrischikasana I (schorpioenhouding)
• Therapie

Oorsprong van vrischikasana I (schorpioenhouding)

Het Sanskriet-woord vrischika betekent ‘schorpioen’. Asana wil zeggen ‘(zit)houding’ en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). Vrischikasana is een klassieke houding uit de hatha-yoga en kent een variant. In de moderne yoga zijn er echter veel bijgekomen. De houding doet met enige fantasie aan een schorpioen denken, waarbij de benen de staart vormen.

Hatha-yoga

Asana betekent zithouding, ofwel geschikte meditatiehouding. Ruimer gedefinieerd betreft het yogahoudingen voor een uitstekende fysieke conditie met als doel fysiologische harmonie. Het lichaam vormt dan geen beletsel voor een optimale geestelijke ontwikkeling. De vele yogaoefeningen zijn vervat in een apart systeem – hatha-yoga – dat volgens de yogafilosofie mede gericht is op de ontwikkeling van de chakra's langs de ruggengraat, ofwel etherische centra van levenskracht. Ze vormen de tegenpolen van de zenuwcentra, zoals de plexus solaris (zonnevlecht).

Yoga-Sutras van Patanjali
Het achtvoudige yogapad van Patanjali, vervat in de Yoga-Sutras, brengt de verschillende uitingen en praktijken van yoga onder in één allesomvattend systeem. De onderdelen ervan variëren van ethiek tot onthoudingen, lichaamsoefeningen (asana's), ademoefeningen (pranayama) en meditatie. Zoals Patanjali in een van zijn aforismen vermeldt: ‘Acht stappen scheiden de mens van het bovenbewustzijn.' Het betreft het doordringen, erkennen en bewust beleven van het diepste wezen van de mens. In zen wordt het ‘thuiskomen’ genoemd. En in de christelijke mystiek unio mystica, de 'hereniging met God', wat in de verschillende kerkelijke stromingen eveneens wordt aangeduid met ‘thuiskomen’.

Techniek

Begin pas aan deze geavanceerde yogahouding als u de beginnershoudingen beheerst. Dat is belangrijk om blessures te voorkomen. Beoefen vrischikasana I aan het einde van de yogasessie. De andere houdingen fungeren dan mede als warming-up.

1. Ga in tadasana (berghouding) en vervolgens geknield in virasana I (heldhouding). Bereid u mentaal voor, concentreer u op deze moeilijke yogahouding.
2. Buig naar voren. Laat de onderarmen op de vloer rusten; handpalmen plat op de ondergrond, vingers bij elkaar. Houd de onderarmen evenwijdig van elkaar en op schouderbreedte.
3. Strek de benen en leg het hoofd in de nek.
4. Breng nu de benen met een vloeiende beweging een voor een omhoog. Zoek voortdurend de juiste balans. Hoe geroutineerder u daarin wordt (veel oefenen), hoe makkelijker dat gaat. Uiteindelijk kunt u in één beweging beide gestrekte benen tegelijkertijd omhoog brengen.
5. Houd in gestrekte houding de benen bij elkaar. Strek ook de voeten naar boven; de tenen wijzen dus omhoog. Houd het lichaam zo loodrecht mogelijk en span de beenspieren aan. Deze houding heet pincha mayurasana (gevederde pauwhouding).
6. Blijf even in pincha mayurasana (gevederde pauwhouding). Bereid u mentaal voor op de laatste stappen van vrischikasana I. Adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
7. Adem uit en buig de knieën. Zorg ervoor dat u het hoofd zo hoog mogelijk in de nek houdt, de bovenarmen in een hoek van negentig graden met de vloer.
8. Breng de voeten naar de kruin van uw hoofd. Vind voortdurend de juiste balans en let op dat u de romp en benen maximaal rekt. Houd de knieën tegen elkaar aan, voeten naast elkaar op de kruin, de tenen wijzen naar beneden.
9. De ademhaling zal snel en oppervlakkig zijn in deze yogahouding.
10. Blijf zolang als u kunt in vrischikasana I.
11. Kom daarna in omgekeerde volgorde terug in virasana I (heldhouding) en vervolgens in tadasana (berghouding).
12. Ontspan grondig in savasana (lijkhouding).

Aandachtspunten

Beoefen vrischikasana I (schorpioenhouding) pas als u pincha mayurasana (gevederde pauwhouding) goed beheerst. Ga na deze oefening eventueel in padahastasana (voet-handhouding) om de spanning in de rug te verlichten. Zorg ervoor dat de bovenarmen loodrecht boven de vloer staan, de onderarmen op schouderbreedte voor u. Ze waarborgen een goede basis van deze evenwichtsoefening. Forceer vrischikasana I niet. Ga bij twijfel niet verder dan pincha mayurasana (gevederde pauwhouding) en voorkom aldus mogelijke blessures. Oefen eventueel onder leiding van een ervaren yogaleraar.

Voorbereiding
Mijd deze oefening tijdens de zwangerschap en bij hoge bloeddruk, gewrichtsaandoeningen (pols, schouders en rug), duizeligheid en hartklachten. Deze asana vergt zeer veel flexibiliteit van de rug. Let ook op bij doorgemaakte letsels van de gewrichten en spieren. Goede voorbereidende houdingen zijn salamba sirsasana I (hoofdstand), adho mukha vrksasana (handstand), pincha mayurasana (gevederde pauwhouding) en bhujangasana (cobrahouding). Zorg voor voldoende armkracht met behulp van bijvoorbeeld chaturanga dandasana (vierledige staf). Richt de aandacht tijdens de oefening op de Ajna-chakra, tussen de wenkbrauwen. Deze chakra wordt ook wel voorhoofdschakra of Derde Oog genoemd; het centrum van de intuïtie, ofwel het innerlijke oog.

Uitwerking

Vrischikasana I (schorpioenhouding) kent veel voordelen. De uitwerking van deze asana heeft invloed op het hele lichaam. De longcapaciteit zal toenemen. Ook de buikspieren krijgen een goede training. De lenigheid van de rug zal spectaculair verbeteren. De spierkracht van schouders, rug, polsen en armen zal toenemen. Ook is vrischikasana I een cardiovasculaire training en biedt zeer zeker soelaas voor mensen met een gebrekkig uithoudingsvermogen, een slechte coördinatie en een wankel fysiek evenwicht. De psychische uitwerking en de vele voordelen daaromtrent zijn eveneens talrijk. Het geheugen zal verbeteren. Net als de mentale balans. Stressgevoelens zullen verminderen. Ook optimaliseert vrischikasana de bloedcirculatie in de hersenen.

Gezondheidsvoordelen van vrischikasana I (schorpioenhouding)

De vele fysieke en mentale voordelen zijn dusdanig dat deze geavanceerde en bijna iconische yogahouding in de meeste yogacursussen voor gevorderden is opgenomen.

Therapie

Vrischikasana I (schorpioenhouding) heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op de volgende klachten, kwalen en aandoeningen.

• Gebrek aan spierkracht van armen, polsen, schouders.
• Stramme heupen en rug.
• Verminderde longcapaciteit.
• Therapeutisch bij cardiovasculaire training (alleen medisch advies).
• Slecht fysiek evenwicht.
• Mentale onbalans.
• Gebrek aan uithoudingsvermogen.
• Stress.
• Therapeutisch bij verbetering van de bloedtoevoer naar de hersenen en de hypofyse.

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Yoga en meditatie – het achtvoudige yogapad van Patanjali
• Yogahoudingen – adho mukha vrksasana (handstand)
• Yogahoudingen – mayurasana (pauwhouding)