Talgklierhyperplasie: vergrote talgklieren behandeling

Talgklierhyperplasie zijn vergrote talgklieren, zichtbaar als bobbelige bultjes op de huid. Meestal gaat het bij talgklierhyperplasie om één plekje, soms meerdere, vaak op het voorhoofd. In het centrum van het bultje zie je een soort kuiltje. De bultjes zijn goedaardig en volkomen onschuldig, maar kunnen als cosmetisch storend worden ervaren. Talgklierhyperplasie of vergrote talgklieren komen ook bij veel pasgeborenen voor. In dat geval trekt het vanzelf weer weg. Bij ouderen trekt talgklierhyperplasie niet spontaan weg. Als de vergrote talgkleren als lelijk of gênant worden ervaren, kun je ze laten verwijderen. Er zijn verschillende methoden beschikbaar om talgklierhyperplasie te verwijderen. De prognose van talgklierhyperplasie is uitstekend na volledige excisie en verwijdering. Omdat vergrote talgklieren goedaardige bultjes zijn, is de prognose uitstekend, zelfs als er geen behandeling wordt gegeven en alleen periodiek wordt gecontroleerd.

• Wat is talgklierhyperplasie?
• Synoniemen
• Oorzaken van vergrote talgklieren
• Risicofactoren
• Blootstelling aan zonlicht
• Familiegeschiedenis
• Genetische aandoening
• Medicatie
• Niet besmettelijk
• Symptomen: vergrote talgklieren op het voorhoofd
• Kenmerken
• Voorkeursplekken: neus, wangen en voorhoofd
• Wie krijgen het?
• Oudere mensen
• Mannen/vrouwen
• Baby's
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Differentiaaldiagnose
• Talgklierhyperplasie verwijderen (behandeling)
• Retinol (vitamine A)
• Gezichtspeeling
• Laserbehandeling
• Cryotherapie (bevriezen)
• Elektrocauterisatie (elektrocoagulatie)
• Fotodynamische therapie
• Chirurgie (operatie)
• Anti-androgenen
• Huismiddeltjes en zelfzorg
• Prognose vergrote talgklieren
• Talgklierhyperplasie voorkomen (preventie)
• Voeding

Wat is talgklierhyperplasie?

Talgklierhyperplasie is een veel voorkomende, goedaardige aandoening van de talgklieren, welke vooral gezien wordt bij volwassenen van middelbare leeftijd of ouder. Het doet zich voor op de ouder wordende huid. Zowel mannen als vrouwen kunnen hier last van hebben. Het gaat hierbij om een toename van talgkliertjes in de huid, op één plek.

Synoniemen

Talgklierhyperplasie staat ook wel bekend als sebaceous gland hyperplasia of seniele talgklierhyperplasie.

Oorzaken van vergrote talgklieren

De precieze oorzaak van talgklierhyperplasie is anno 2024 niet bekend. Verschillende factoren verhogen de kans op het ontwikkelen van talghyperplasie (zie 'risicofactoren').

Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan talghyperplasie. De grootste is een afname van androgene hormonen (de verzamelnaam van alle mannelijke hormonen). Androgeenhormonen spelen een grote rol in de innerlijke werking van je talgklieren. Androgenen (met name testosteron) stimuleren de talgklieren om meer talg te maken. Wanneer er een toename van androgenen is, is er ook een toename van de activiteit van de talgklier. Tijdens de puberteit is er een enorme toename van androgenen. Dat is de reden waarom je huid meestal veel vettiger is tijdens de tienerjaren dan op andere momenten in je leven. Het verklaart ook waarom acne piekt tijdens de puberteit; er is een vergelijkbare piek in androgenen. Naarmate je ouder wordt, neemt de hoeveelheid androgeenhormonen af. Dit vertraagt ​​de activiteit van de talgklier. En het is niet alleen talgroductie. De natuurlijke celomzettingssnelheid in de talgklieren neemt eveneens af. De cellen maken een back-up binnen de klier en veroorzaken die vergroting die gezien wordt bij talgklierhyperplasie. Er lijkt ook een genetische component te zijn. Als iemand in je familie talghyperplasie heeft, ben je vatbaarder voor de ontwikkeling ervan, omdat het erfelijk (maar niet besmettelijk) is. Veel deskundigen zijn van mening dat blootstelling aan de zon ook een rol speelt.

Risicofactoren

Blootstelling aan zonlicht

Mensen met een lichte huidskleur en ouder dan 40 jaar, hebben meer kans om de aandoening te ontwikkelen, vooral wanneer hun huid vaak is blootgesteld aan de zon. Voortdurende schade door de zon kan de symptomen verergeren of ervoor zorgen dat ze eerder verschijnen.

Familiegeschiedenis

Mensen hebben meer kans op talghyperplasie als ze een familiegeschiedenis hebben met deze bultjes. Mensen met een onderdrukt immuunsysteem en patiënten die de immunosuppressieve medicatie 'cyclosporine' gebruiken, hebben mogelijk een hoger risico op het krijgen van talghyperplasie.

Genetische aandoening

Een zeldzame genetische aandoening, het Muir-Torre syndroom, kan ook talghyperplasie veroorzaken. Mensen met het syndroom moeten er extra op letten dat talghyperplasie de juiste diagnose krijgt, omdat dit op een tumor kan duiden.

Medicatie

Mensen die de immunosuppressieve medicatie cyclosporine gebruiken, hebben ook meer kans op talghyperplasie. Dit is een geneesmiddel om afstotingsverschijnselen te onderdrukken na een orgaantransplantatie.

Niet besmettelijk

Talgklierhyperplasie is geen infectieziekte; ze verspreiden zich niet van het ene individu naar het andere. Vergrote talgklieren zijn dus niet besmettelijk.

Symptomen: vergrote talgklieren op het voorhoofd

De symptomen van talgklierhyperplasie zijn:

• gelobde, hobbelige bultjes
• de bultjes zijn geelachtig bruin van kleur
• de bultjes zijn goedaardig (geen kwaadaardigheid)
• de vergrote talgklieren kunnen variëren van 1 tot 3 mm tot soms wel e1 cm
• het kan gaan om een solitaire plek of meerdere bultjes (op verschillende locaties van het lichaam)
• de meest voorkomende locaties zijn het hoofd- en nekgebied, met name het gezicht
• talgklierhyperplasie kan pijnlijk zijn als het een trauma ondergaat en dit kan leiden tot ontsteking en bloeding

Kenmerken

Talgklierhyperplasie is te herkennen aan de gele, gelobde, hobbelige bultjes van enkele millimeters tot een centimeter groot. In de laesie zijn vaak bloedvaatjes zichtbaar. Er kan sprake zijn van een enkele, solitaire huidafwijking of van meerdere plekken. Deze vergrote talglieren worden vooral gezien op het voorhoofd. De bultjes jeuken niet en doen geen pijn. Talgklierhyperplasie is een onschuldige aandoening. Het kan als cosmetisch storend worden ervaren.

Voorkeursplekken: neus, wangen en voorhoofd

Een zichtbare vergroting van de talgkliertjes in de huid kan zich op één plek voordoen, maar de laesies kunnen ook op meerdere plekken van je lichaam voorkomen. Ze zien eruit als geelachtige, zachte, kleine pukkeltjes op het gezicht, in het bijzonder de neus, wangen en voorhoofd. Talgklierhyperplasie treedt soms ook op de borst, de pigmenthoudende ring om de tepel (areola of tepelhof), mond, scrotum (balzak), voorhuid, schacht van het mannelijke lid en de vulva. Zelden nemen ze een grote vorm aan. Talgklierhyperplasie is een goedaardige huidafwijking, zonder kwaadaardig potentieel.

De vergrote talgklieren op het gelaat verschijnen meestal op middelbare leeftijd, zijn groter dan de plekjes op de areola of mond, en vertonen een centraal kuiltje, een soort inkeping.

Wie krijgen het?

Oudere mensen

Talgklierhyperplasie is komt vooral voor bij oudere patiënten met seborroe, overmatige talgafscheiding door de talgklieren. Grofweg 1% van de gezonde Nederlandse bevolking heeft talgklierhyperplasie. De prevalentie van talgklierhyperplasie is 10-16% bij patiënten die langdurig behandeld worden met immunosuppressiva als cyclosporine.

Mannen/vrouwen

Mannen en vrouwen hebben er in gelijke mate last van.

Baby's

Veel pasgeborenen hebben een tijdelijke talgklierhyperplasie, evenals milia, kleine, verhoogde, parelwitte, geelwitte of geelachtige bultjes op de huid. Talgklierhyperplasie kan zowel op de huid als in de mond voorkomen bij baby's die net het levenslicht hebben gezien. Het komt vaak voor bij pasgeborenen. Uit onderzoek blijkt dat 43,7% van de pasgeborenen talghyperplasie heeft.

Kenmerkend aan talgklierhyperplasie is dat deze vaak verschijnen op middelbare leeftijd, meestal tussen het vijftigste en zestigste levensjaar. Het is een aandoening van de ouder wordende huid.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

De diagnose wordt gesteld op basis van de uiterlijke kenmerken. De dermatoloog (huidarts) gebruik daarbij een dermatoscoop, een vergrootglas met verlichting. Soms vertoont ene talgklierhyperplasie veel gelijkenis met een basaalcelcarcinoom, een vorm van huidkanker. In dat geval zal een stukje huid (biopt) onder de microscoop worden onderzocht.

Differentiaaldiagnose

Talgklierhyperplasie kan veel gelijkenis vertonen met:

• acute complicaties van sarcoïdose;
• basaalcelcarcinoom;
• calcinosis cutis (een plaatselijke aandoening van het bindweefsel);
• colloid milium (een degeneratie van de huid veroorzaakt door langdurige expositie aan zonlicht);
• dermale naevus (moedervlek);
• dermatologische manifestatie van het sebaceous carcinoom;
  Fibrous papule of the nose / Bron: M. Sand et al., Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  [
• fibroma pendulans (steelwratjes);
• fibrous papule van de neus of het gezicht (fibrous papule of the nose / of the face);
• folliculo-sebaceous hamartoma;
• folliculoma;
• granuloma anulare;
• haarfollikelnaevus;
• lichen nitidus;
• lipoid proteinosis (cutaneo-mucous hyalinosis, hyalinosis cutis et mucosae, ziekte van Urbach-Wiethe);
• lupus miliaris disseminatus Faciei;
• milia;
• molluscum contagiosum (waterwratjes);
• Muir-Torre syndroom (MTS);
• overige adnextumortjes;
  Waterwratjes / Bron: E van Herk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• sebaceous adenoma;
• syringomen;
• trichilemmoma;
• trichoepithelioma (epithelioma adenoides cysticum);
• trichofolliculoma;
• tumor uitgaande van folliculair infundibulum;
• xanthomen;
• ziekte van Cowden.

Talgklierhyperplasie verwijderen (behandeling)

Talghyperplasie is onschadelijk en behoeft geen behandeling. Om cosmetische redenen of als ze als ze op hinderlijke plekken zitten en irriteren, kunnen de laesies worden verwijderd. Kleine plekjes kunnen worden weggesneden. De vergrote talgklieren kunnen ook worden weggekrabd met een scherpe lepel (curettage). Het wegbranden (elektrocoagulatie), of het verdampen van de plekjes met een CO2 laser of met een fractionele CO2 laser, zijn ook behandelopties. Als de plekjes om cosmetische redenen worden verwijderd, zal de zorgverzekeraar dit niet vergoeden.

Retinol (vitamine A)

Retinol is een vorm van vitamine A die helpt bij een waaier van huidproblemen en huidaandoeningen. Retinoïde wordt vaak aanbevolen voor mensen met talghyperplasie, maar het vereist regelmatige toepassing om resultaat te hebben. De bultjes kunnen terugkeren als je stopt met het gebruik van de zalf.

Gezichtspeeling

Een gezichtspeeling bevat chemicaliën zoals salicylzuur. Chemische gezichtspeeling kan ook irritatie, roodheid en gevoeligheid veroorzaken. Dit kan talglierhyperplasie verergeren als je geen goede nazorg krijgt.

Laserbehandeling

Een dermatoloog kan aanbevelen om de opgesloten talg in een talgklier te verwijderen met behulp van een laser. Dit kan het uiterlijk van een hobbelige huid gladder maken. Lasertherapie kan op een klein deel van de huid worden getest om ervoor te zorgen dat je geen ongewenste reacties krijgt.

Cryotherapie (bevriezen)

Cryotherapie is het toepassen van (extreme) koude als medische behandeling voor talgklierhyperplasie. De arts zal de bultjes bevriezen, waardoor ze opdrogen en wegvallen, maar dit kan ook verkleuring in het gebied veroorzaken.

Elektrocauterisatie (elektrocoagulatie)

Elektrocauterisatie is een techniek waarbij het weefsel onder een lage gelijkstroom wordt verhit en afsterft. De behandelde bultjes valllen uiteindelijk van de huid, waardoor een glad gebied achterblijft. Je moet goed de richtlijnen van de arts opvolgen, omdat anders verkleurde vlekken achterblijven op de huid.

Fotodynamische therapie

Bij fotodynamische therapie wordt eerst een medicijn aangebracht op de te behandelen gebieden, waardoor deze gevoelig zijn voor licht. Vervolgens wordt het gebied blootgesteld aan een sterk licht dat de cellen doodt. De huid is na de behandeling extreem gevoelig, wat kan leiden tot roodheid, irritatie en afschilfering.

Chirurgie (operatie)

Als talghyperplasie ernstig is of aanhoudt, kan een arts overwegen om de vergrotetalgklieren operatief te verwijderen. Dit voorkomt dat ze terugkeren, maar er kunnen hierbij littekens ontstaan. Een operatieve ingreep wordt meestal als een laatste redmiddel beschouwd.

Anti-androgenen

Er kan een verband zijn tussen talghyperplasie en verhoogd testosteron. Sommige artsen kunnen anti-androgenen aanbevelen voor vrouwen met ernstige symptomen die niet goed reageren op andere behandelmethoden.

Huismiddeltjes en zelfzorg

Sommige huismiddeltjes kunnen de bultjes verminderen die worden veroorzaakt door talghyperplasie. Medicijnen zonder recept, crèmes en gezichtsreinigers die retinol bevatten, kunnen helpen verstopte talgklieren te verwijderen. Sommige mensen ervaren dat het regelmatig wassen van hun gelaat met een reinigingsmiddel dat salicylzuur bevat, kan helpen om de vette huid te laten drogen en verstopte klieren te voorkomen.

Warme kompressen kunnen vastzittende talg 'losweken'. Na het wassen met een medicinale zeep, kun je een schoon washandje in warm water dompelen en daarna op het gezicht leggen. Hoewel je met een warm kompres mogelijk niet helemaal van de bultjes afkomt, kan het helpen om talgophopingen op te lossen en zwelling en ontsteking te verminderen.

Omdat talgachtige hyperplasie kan worden verergerd onder invloed van zonlicht, kan het helpen om de huid tegen de zon te beschermen.

Prognose vergrote talgklieren

Talgklierhyperplasie trekt niet spontaan weg. In de loop der jaren kunnen er plekjes bijkomen, maar dit hoeft niet. Plekjes die verwijderd zijn genezen normaal gesproken goed.

Talgklierhyperplasie voorkomen (preventie)

Aangezien de blootstelling aan de zon het risico op de ontwikkeling van vergrote talgklieren mogelijk verhoogt, is het belangrijk om zonnebrandcrème toe te passen op de huid als je je in de zon begeeft.

Voeding

Er is anno 2024 geen definitief bewijs dat bepaalde soorten voeding de ontwikkeling van vergrote talgklieren kan beïnvloeden.

Lees verder

• Kleine, witte bultjes op gezicht bij baby, kind & volwassene
• Huidaandoening neus: schilfering, pijn, zweertjes, roodheid
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitslag in het gezicht: op de wangen, kin, neus en voorhoofd
• Bultje op ooglid (of bij wimper): oorzaken en symptomen