Erytrocytenindices: Waarden (parameters) rode bloedcellen

Rode bloedcellen (erytrocyten) spelen een essentiële rol in ons lichaam door zuurstof te transporteren naar de weefsels en koolstofdioxide af te voeren. De zogenaamde erytrocytenindices zijn belangrijke waarden die de arts helpen bij het analyseren van de rode bloedcellen en het stellen van diagnoses op basis van een volledig bloedonderzoek. Deze indices zijn bijzonder nuttig bij het vaststellen van bloedarmoede, die kan ontstaan door diverse oorzaken zoals ijzertekort (ferriprieve anemie), vitamine B12-tekort, bloedverlies of maagdarmproblemen. Het aanpakken van de onderliggende oorzaak, zoals het verbeteren van de ijzeropname of het behandelen van vitaminetekorten, kan vaak het aantal rode bloedcellen normaliseren en de symptomen van bloedarmoede verlichten.

• MCV (Mean Corpuscular Volume)
• Hoog MCV
• Laag MCV
• MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin)
• Hoog MCH
• Laag MCH
• MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)
• RDW (Red-Cell Distribution Width)

De waarden van rode bloedcellen worden gemeten aan de hand van vier hoofdcomponenten: het gemiddeld corpusculair volume (MCV), het gemiddeld corpusculair hemoglobine (MCH), de gemiddelde corpusculaire hemoglobineconcentratie (MCHC) en de spreiding van de grootte van de rode bloedcellen (RDW).

MCV (Mean Corpuscular Volume)

MCV staat voor 'mean corpuscular volume', wat verwijst naar het gemiddelde volume van elke rode bloedcel. De normale waarde ligt tussen 80 en 100 femtoliter (fl), waarbij een femtoliter gelijk is aan 0,000.000.000.000.001 liter. Een afwijking in MCV kan wijzen op verschillende aandoeningen:

Hoog MCV

Hypothyreoïdie (trage schildklier)
Vermoeidheid, een gewichtstoename en een gezwollen gezicht zijn symptomen van hypothyreoïdie. Bij deze aandoening zijn MCV-waarden vaak hoger dan 100 fl, aangezien de schildklierfunctie invloed heeft op de productie van rode bloedcellen.

Leverziekte
Verhoogde MCV-waarden kunnen duiden op een leverziekte. Een slecht functionerende lever kan leiden tot macrocytose, een aandoening waarbij de rode bloedcellen groter zijn dan normaal, vaak door een tekort aan vitamine B12, wat resulteert in megaloblastische anemie.

Medicatie
Sommige medicijnen kunnen de MCV-waarden verhogen, hoewel dit niet altijd gepaard gaat met bloedarmoede.

Overmatig alcoholgebruik
Overmatig alcoholgebruik kan de leverfunctie beschadigen, wat vaak resulteert in verhoogde MCV-waarden. Dit gebeurt doordat grote hoeveelheden alcohol de productie van rode bloedcellen door de lever verstoren.

Vitaminetekorten
Een tekort aan vitamine B9 (foliumzuur) of vitamine B12 kan ook leiden tot een verhoogd MCV. Beide vitamines zijn cruciaal voor een goede werking van het zenuwstelsel en de productie van rode bloedcellen. Een vitamine B12-tekort kan gepaard gaan met symptomen zoals constante hoofdpijn of migraine, naast eenzijdige hoofdpijn. Lage niveaus van deze vitamines beïnvloeden de DNA-synthese en productie van rode bloedcellen negatief.

Laag MCV

Chronische bloeding
Bij langdurige menstruatiebloedingen of bloedverlies door maagdarmproblemen, kunnen de MCV-waarden laag zijn. Chronisch bloedverlies verhindert een adequate aanvulling van de rode bloedcellen, wat leidt tot lagere MCV-waarden.

IJzertekort
Een veelvoorkomende oorzaak van bloedarmoede is een tekort aan ijzer, ook wel ferriprieve anemie genoemd. Dit ontstaat door onvoldoende ijzeropname via de voeding. Symptomen van ijzertekort zijn onder andere constante vermoeidheid, concentratieproblemen, verminderde weerstand tegen ziekten en scheuren in de mondhoeken.

Andere oorzaken voor lage MCV
Lage MCV-waarden kunnen ook voortkomen uit thalassemie (een erfelijke aandoening met een tekort aan hemoglobine), toxische loodvergiftiging, zeldzame enzymdeficiënties of sideroblastische bloedarmoede.

MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin)

Mean Corpuscular Hemoglobin (MCH) verwijst naar de gemiddelde hoeveelheid hemoglobine per rode bloedcel. De normale waarde ligt tussen 1,7 en 2,1 femtomol (fmol). Hemoglobine is de ijzerhoudende kleurstof in de rode bloedcellen die zuurstof aan de weefsels levert. MCH meet de gemiddelde hoeveelheid hemoglobine per erytrocyt.

Hoog MCH

Leverstoornissen
Een gezonde leverfunctie is cruciaal voor de productie van hemoglobine. Hoge MCH-waarden worden vaak geassocieerd met macrocytaire anemie als gevolg van leverproblemen of chronisch alcoholmisbruik. Het stoppen met alcoholgebruik kan de MCH-waarden normaliseren.

Vitamine B12-tekort
Een tekort aan vitamine B12 verhoogt de gemiddelde hemoglobineconcentratie in de rode bloedcellen, wat bijdraagt aan een verhoogde MCH. Dit kan gepaard gaan met slaapstoornissen en stemmingswisselingen.

Laag MCH

Coeliakie
Coeliakie is een aandoening waarbij het lichaam gluten niet goed kan verdragen, wat leidt tot verminderde ijzerabsorptie en daardoor lage MCH-waarden. Het volgen van een glutenvrij dieet en het nemen van ijzersupplementen kan het MCH-gehalte verbeteren.

IJzergebreksanemie
Bij onvoldoende hemoglobine in het bloed ontstaat bloedarmoede door ijzertekort. Dit leidt tot symptomen zoals zwakte, hoofdpijn en prikkelbaarheid.

Maagchirurgie
Maagchirurgie, zoals een maag-bypass-operatie, kan leiden tot malabsorptie van voedingsstoffen, waaronder ijzer. Dit kan resulteren in een lage MCH. Patiënten die deze chirurgie ondergaan kunnen ook risico lopen op infecties, chronische aandoeningen of auto-immuunziekten.

Schildklierafwijkingen
Schildklierafwijkingen kunnen zowel lage als hoge MCH-waarden veroorzaken, afhankelijk van de aard van de afwijking.

MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)

MCHC staat voor 'mean corpuscular hemoglobin concentration', wat verwijst naar de gemiddelde hemoglobineconcentratie per rode bloedcel. De normale waarde ligt tussen 19 en 23 mmol/l. Lage MCHC-waarden worden vaak gezien bij anemie veroorzaakt door:

• [U]Een laag ijzergehalte in het bloed
• [U]Enorme bloedingen
• [U]Foliumzuur (vitamine B9) -deficiëntie
• [U]Malabsorptie door gastro-intestinale aandoeningen zoals de ziekte van Crohn, coeliakie of een Helicobacter pylori-infectie

RDW (Red-Cell Distribution Width)

RDW staat voor 'red-cell distribution width', wat de spreiding van de grootte van de rode bloedcellen meet. Bij aandoeningen zoals megaloblastische anemie door een tekort aan foliumzuur of vitamine B12 ontstaan vaak grote ovale erytrocyten (macroovalocytes), wat resulteert in een verhoogd RDW-gehalte. IJzergebreksanemie kan ook leiden tot een verhoogd RDW, wat vaak het eerste teken is van afwijkingen, soms zelfs voordat de bloedarmoede en microcytose (kleinere dan normale rode bloedcellen) zich voordoen.